Hastane Enfeksiyonları

[Bluesky24]

Hastane EnfeksiyonlarıTıbbi teknolojide hastane enfeksiyonları, ya da "nozokomiyal" enfeksiyonlar, uzmanlar için devamlı ilgi konusudur. Bu tip enfeksiyonlar gün geçtikçe artmaktadır ve sadece İngiltereye maliyeti her yıl bir milyon sterlininin üzerinde olan ve sürekli artan ekonomik yükümlülüğü işaret etmektedir.

Hastane Enfeksiyonlarının çok sayıda insanın sağlığını tehdit ettiğini ve binlerce ölüme yol açtığını vurgulamaya bile gerek yoktur (ABDde yılda 50.000den fazla ölüm görülmektedir). Neden olan mikroplar belirgin bir şekilde antibiyotiklere direnç gösterme eğilimindedir ve sıklıkla keşfedilmesi zor olan yerlerde üremektedirler.

Bu konu hakkında pek çok orjinal bildiri ECCMIDde sunulmaktadır ve ECCMID hastane enfeksiyonları konusunda bir dizi özel sempozyum da organize edilmektedir.

Ürkütücü bildirilerinden biri, İstanbulda Avusturyadan Regina Watschinger tarafından sunuldu. ECCMIDde Linzdeki enfeksiyon ekibinin, mide sondalarının yüzeyinde, birçok antibiyotiğe dirençli, Acinetobacter baumannii suçlarını ürettiğini açıkladı. Çok sık görülen ve genellikle zararsız olan bu bakteri, belli durumlarda özellikle de yoğun bakımdaki hastalar gibi direnci zayıflamış olan bireylerde tehlikeli olabilmektedir.

Watschinger olası bütün enfeksiyon kaynaklarını herhangi bir sonuca ulaşmaksızın dikkatlice gözden geçirdikten sonra, çay termoslarını incelemeye karar verdi. Çoğu hastanede olduğu gibi çay büyük miktarlarda yapılmakta ve sıcak tutmak için de termoslarda saklanmaktaydı ve bu termoslar Linzde mide sondalarını durulanmasında da kullanılmaktaydı.

"Bu nedenle, mide sondalarını durulamadan önce içinde çay bulunan iki termosu inceledik. Bunlardan birinde çoğul direnç gösteren bir Acinetobacter baumannii suşu izole ettik,"diye açıkladı Watschinger. "Daha sonra üç farklı hastanede dokuz ayrı bölümde bulunan 56 çay termosunu daha inceledik. Yaklaşık yarısı ;(tam olarak 26 tanesi) yanı yolda kontamine olmuştu, yani bunlara mikrop bulaşmıştı."

Sebep O şeklinde lastik halkaydı

Çay termoslarında izole edilen bakteri suşlarının, hastaların mide sondalarında bulunanla aynı olup olmadığını göstermek için, dikkatle yapılmış tanımlama yöntemleri kullanıldı. Bakteri bulaşması aslında termosun iç ve dış duvarı aslında yer alan sıvıdaydı. Tekrar tekrar yapılan sterilizasyon O şeklindeki halkanın delikli bir hal almasına neden oluyordu, böylece bakteriye bulaşmış sıvı O halkasından dışarı sızabiliyordu. İstanbulda aynı ekip tarafından sunulan bir başka bildiri, geleneksel termosların bakteriler için gerçek üreme yerleri olduğunu göstermektedir. En azından, hastanede yüksek risk taşıyan bölgeler, örneğin, yoğun bakım, onkoloji ve yeni doğan üniteleri, hiç değilse düzgün biçimde sterilizi edilmiş termoslar kullanmalıdırlar.

Ne yazık ki, Linz vakası tek değildir. Kongrede sunulan diğer bildirilerde gösterilmiştir ki, çoğu yoğun bakım ünitesi multirezistan Acinobacter suşlarının esiri olmuştur. Hastalar enfekte olduklarında elbette normal şekilde, hastane enfeksiyonlarının kaynağını ararken su kaynağı ana şüpheli olarak düşünülmektedir.

Bir Burkholderia cepacia ile oluşan enfeksiyon patlamasına maruz kalan Lozan Üniversite Hastanesinden (İsviçre) Dominique Blanc, İstanbulda sunduğu bildiride, her zaman bu bağlantıyı kurmanın kolay olmadığını ifade etmektedir.

Pseudomonasın akrabası olan bu mikrop, Blancın ekibi tarafından 17 günlük bir süre içinde 14 hastanın solunum yollarında araştırılmıştır. Bronkoskoplar ve aksesuvarları hemen kontrol edilmiştir ancak temiz bulunmuştur. Sonunda hastane eczanesinde üretilen lokal anestezik solüsyonun suçluğu olduğu bulunmuştur.

"İzole edilen çeşitli mikroorganizmalar kıyaslandığında, adi distile (saf) suyun kullanımının büyük olasılıkla bulaşmaya neden olduğu görülmektedir. Eczaneden izole ettiğimiz bakteri suşuyla genetic olarak aynı parmakizini taşıyan bir suşu içeren bir adi distile su damacanasını eczanede bulduk."

Lejyonelloz

Kontamine su (mikrop bulaşmış su) bağlantısı, günümüzde pekçok hastaneyi etkileyen çoğu başka küçük salgınlarda bulundu ve bunların lejyonelloz de denilen lejyoner hastalığı ile bağlantılı olduğu ortaya çıktı. Bu hastalık tedavi edilmediği taktirde ölüm oranı %40ın üstünde olabilmektedir. 11. ECCMIDin bu tip bir hastane enfeksiyonu üzerinde durması, çevredeki artan oranda potansiyel bulaşma kaynakları ve enfeksiyonun tekrarlayan patlamaları nedeniyle sürpriz değildir. İstanbulda "Lejyonellozda Son Gelişmeler" başlıklı sempozyumda, su boruları, çeşmeler, duş başlıkları, havalandırma sistemindeki nemlendiriciler ve nebuziler gibi diğer teçhizatını kısaca her türlü su sağlayan tesisatı lejyonellanın üremesine ortam hazırlayacağı tekrar tekrar söylendi.

Tekrarlayan salgınlar tüm Avrupa ülkelerinde görülmektedir:1997de sadece 1,360 vaka bildirilmesine karşılık, 1999da 2,136 vaka bildirilmiştir. 1 milyon kişi başına yıllık ortalama 5.4 vaka olduğu tahmin edilmektedir.

Lejyonelloz sempozyumu konuşmacılardan biri olan Pittsburhtan Victor Yu, bu rakam karşısında dehşete kapılmaktadır. "Bu konuda spesifik labaratuvar testleri gerekmektedir ve Avrupada yalnızca birkaç hastane ateşi ve akciğer infiltrasyonu (tutulumu) olan hastalarda bu testleri rutin olarak kullanmaktadır. Sonuç olarak, hastanede ortaya çıkan Lejyoner hastalığı genellikle az tanınmaktadır."

Daha başka söylenebilecek olan, etkili dezenfeksiyon yöntemlerinin varlığıdır ancak bu yöntemlerin yanısıra potansiyel lejyonella üreme bölgeleri de sürekli izlenmelidir; sadece bu şekilde hastalara tam olarak korunabilir, dirençli bakteriler üzerinde güçlü etki gösterebilen antibiyotikler olan karbepenemlerle tedavi edilebilirler. Fakat durum hızla değişmektedir ve belli bakteri suşları artık karbepenemlere bile direnç göstermektedir.

Bu durum 11. ECCDMIDde farklı Acinobacter suşları ile ilgili altmışa yakın bildiride duyacağımız problemin derecesi hakkında bize bir fikir vermektedir.

Yine Su

Hastane enfeksiyonlarında diğer sık görülen suçlular arasında, Pseudomonas aeruginosa iyi bilinir ve doktorları korkutur. Bu korku aynı zamanda, bu bakterinin çeşitli antibiyotiklere yüksek düzeyde direnç göstermesinden de kaynaklanmaktadır. Enfeksiyon salgılarından sakınmak için mümkün olan tüm tedbirler alınmaktadır. Her çeşit enfeksiyona açık olan, bağşıklığı baskılanmış hastalarda kaydedilen pseudomonas enfeksiyonlarının sayısı, geçtiğimiz on yılda belirgin bir şekilde azaldığı için, bu tedbirlerin önemli oranda başarılı olduğunu söyleyebiliriz.

Son zamanlarda Basel Üniversitesi hastanesinde kemik iliği transplantasyon hastaları için özel olarak yapılan revers izolasyon ünitesinde doktorlar gafil avlanmışlardır. Bu birim oldukça fazla para harcanarak yapılmıştır, mevcut olan en iyi teknolojiyi kullanarak merkezi bir su sisteminin yapılması da dahil olmak üzere, nanofiltrasyon ve sürekli su devrini sağlayarak, hastanedeki mikrop kolonilerinin üreyeceği klasik bir zemin olan durgun alanları tamamen engellemek hedeflenmiştir.

"Bütün bunlara rağmen" diye dert yapmaya başlamıştır. Andrews Widmer, "hastalarda daha üniteye gelmeden önce bile, Pseudomonas izole ettik!" diyor. On dakikadan uzun süre, suyu 80ºCye kadar ısıtarak tekrarladığımız termik şoklar fayda etmedi. Pozitif kültür oranları %5ten %40a kadar yükseldi ve %60a ulaştığında enfeksiyonlarda bir patlama oldu.

Hastalarda izole edilen bazı mikroplardan üretilen detaylı bir "fingerprint" (parmakizi) araştırmasından sonra, su sisteminde bulunan mikroplarla aynı oldukları saptandı. Widmer, "Özel unite içerisindeki 14 yatak odasının her birindeki duş başlığında ve musluk suyunda Pseudomonas bulundu." diye açıklamaktadır.

Sualım sistemindeki filtreler değiştirilerek enfeksiyonun kaynağı ortadan kaldırıldı. Bu zaman zarfında hastalara arasında Pseudomonastan ölüm oranı %50 sınırındaydı.

Bağlantı için:

Regina Watschinger

Department of Medical Microbiology and Hygiene

Elisabethinen Hospital

Linz, Austria

Tel: (+43) 73276763680

e-mail: regina.watschinger@elisabethinen.or.at

Zeynep Gülay

Department of Microbiology and Clinical Microbiology

İzmir,Türkiye

Tel: (+90) 23202595959

e-mail: gulayz@hotmail.com