İdrar Yolu Taş Hastalığı

[Bluesky24]

İdrar Yolu Taş Hastalığıİdrar yolları, idrarın yapıldığı yer olan böbreklerden başlar, her iki tarafta üreter adı verilen yaklaşık 20-25 cm uzunluğundaki kanallarla idrar torbasına (mesane) bağlanır. Idrar buradan kadınlarda 2-4 cm, erkeklerde 18-20 cm uzunluğundaki üretra adı verilen kanal ile dışarı atılır.

İdrar bir çok toksik madde ile birlikte kalsiyum, fosfor, ürik asit, oxalat ve sistin gibi elementlerin vücuttan atılmasını sağlar. Normalde bu elementler belirli bir yoğunlukta ve eriyik haldedir. Idrarda bu maddelerin bir veya birden fazlası, yoğunluklarının artması durumunda küçük kristaller halinde katı duruma geçerler. Bu yoğunluk artışı; metabolik bazı hastalıklara veya diyetle bu maddelerin aşırı alımına bağlı olabilir.

Idrar yolu taş hastalığı ileri toplumlarda nüfusun yaklaşık %5ini etkilemektedir.

Teşhis Nasıl Konulur?

Şikayetlerin sorgulanması ve muayenenin ardından ayrıntılı bir idrar analizi yapılması gereklidir. Daha sonra taşın veya taşların tam yerleşim yerlerini ve böbreklerde yaptığı hasarı belirlemek amacı ile farklı görüntüleme yöntemlerine ihtiyaç vardır.

1- Direkt Film: X ışınları ile görülebilen taşlarda, taşın varlığı ve yeri hakkında fikir edinmek amacı ile yatar pozisyonda tek bir film çekilir. Gebelikte sakıncalıdır.

2- İlaçlı Böbrek Filmi (IVP): Direkt filmde yeterli bilgi edinilemediği durumlarda damar içine ilaç vermek suretiyle 4-5 adet direkt film çekilir. Verilen ilaç sayesinde tüm idrar yolu görünür hale gelir. Gebelikte sakıncalıdır. Bu iki inceleme yönteminden önce daha kaliteli ve güvenilir görüntüler elde etmek için barsakları boşaltmak amacı ile müsil ilacı kullanılması faydalıdır.

3- Ultrasnografi: Ses dalgaları ile idrar yolu ve komşu organlar değerlendirilir. Güvenilir ve emniyetli bir yöntemdir. Gebelerde de uygulanabilir.

4- Bilgisayarlı tomografi (CT): Bilgisayar ortamında X ışınları ile vücudu kesitler halinde inceleyebilen bu yöntem sayesinde daha güvenilir bilgiler elde edilmektedir. Gebelikte kullanımı sakıncalıdır.

5- Sintigrafi: Verilen radyoaktif maddelerin vücuttan atılım miktarı ve hızı ile böbreklerin fonksiyonları ve yapısı hakkında bilgi edinilmesini sağlar. Gebelikte kullanılmamalıdır.

Ağrı Hissetmiyorum, Tedavi Olmalı mıyım?

Böbrek çıkışında, üreterlerde veya üretrada yerleşmiş taşlarda tıkanma sık görülen bir durumdur. Özellikle mesanenin üst kısmındaki tıkanmalar erken dönemde giderilmez ise böbreklerde kalıcı hasara ve böbrek kaybına neden olabilir.

İdrar yolunun neresinde olursa olsun taşın varlığı enfeksiyonu da beraberinde getirir. Bu tür enfeksiyonlar sık sık tekrar ederler ve taş temizlenmediği sürece tedavi edilmeleri zordur.

Taşın dokuda yaptığı tahriş sonucu genellikle mikroskobik düzeyde kanama meydana gelir. Bu durum uzun süre devam ederse kan sayımında düşüklük görülebilir. Bütün bu nedenlerden dolayı taş hastalığı ihmal edilmemeli ve derhal bir üroloji uzmanına danışılmalıdır.