Aşkın Kitabı - Romantik İngiliz Edebiyatı Tek Bir Bedende

[Bluesky24]

Aşkın Kitabı - Romantik İngiliz Edebiyatı Tek Bir BedendeOlgunluk çağında İngiliz edebiyatının en güçlü yazarlarından biri olacak Jane Austenı Aşkın Kitabında, 18. yüzyılın sonlarında, 20li yaşlarında henüz hiç eser vermemiş bir genç kız olarak tanıyoruz. 41 yıllık kısa ömrü boyunca yazın dünyasına sadece altı roman kazandırmış Austenın dehası, birçok televizyon serisinin yanında, Sense and Sensibility (Ang Lee, 1995), Emma (Douglas McGrath, 1996) ve Pride and Prejudice (Joe Wright, 2005) gibi adaptasyonlarla da dünya sinema seyircisiyle buluştu. Julian Jarroldın Jane Austen (Anne Hathaway) öyküsü, yazarın kitaplarından esinlenilerek, karakter yapılarından yararlanılarak ve tüm bunlar Austenın hayatıyla ilgili bilinen gerçeklerle harmanlanarak hazırlanmış kurmaca bir çalışma.

Austenın romanlarından çok iyi tanıdığımız 18. yüzyıla ait tematik özellikler Aşkın Kitabının da temellerini oluşturuyor. Tematik olarak kadın her zamanki gibi içinde yaşadığı dönemin içine sığmaz, geleneksel evlilik denkleminin dışında hedefleri ve aykırı bir kimliği vardır. Dönemin koşulları içinde kadın evlenmediği sürece bir hiçtir; herhangi bir işte çalışması ve ekonomik bağımsızlığını elde etmesi olanaksızdır; toplumsal prestiji, varlığı ve güvencesi uygun bir kocanın sağlayabileceklerine bağlıdır.

Güçlü ve bağımsız bir ruha sahip kahramanımız kişiliğini ve özgürlüğünü herşeyin üstünde tutar, toplumsal koşullamalara göğüs gerer. Elbette herşeye rağmen onu bile alt edebilecek kadar zeki ve tutkuyla kıvrandıracak kadar gururlu ve karizmatik bir erkeğe aşık olur. Nihayetinde sınıfsal farklılıklar ve entrikalar ilişkilerine engeldir. Austen romanlarında olduğu gibi Aşkın Kitabında da döneme ve özellikle kadının kimliğine damgasını vuran ekonomik kaygılar, baskılayıcı sınıfsal ayrımlar ve duygusal kaderini belirleme şansının zayıflığı ana çerçeveyi oluşturuyor.

Aşkın Kitabının bu roman uyarlamalarından ayrılan en önemli yanı Austenın yazarlığına güç ve ilham kaynağı olan, gelecekte karakterlerine boyut kazandıracak gerçek kişiliklere dair bir tablo çizmesi. Austenın öykülerini bilenler Aşkın Kitabını dikkatle izlediklerinde karakterlerin nasıl bir ya da birkaç klasik Austen karakterini yansıttığını görecekler. Film biyografik bir çalışmadan çok Austen romanlarının detaylı bir incelemesi gibi. Bu açıdan Jarroldın, Austenın farzedilen aşk hayatından çok yazar kimliğine, gelişen dil hakimiyetine daha çok yer vermesi gerekirdi. Filmde Austenın, nişanlısını kaybetmiş kız kardeşine, yazdığı karakterlerin tüm güçlüklere rağmen aşkı bulup mutlu sona eriştiğini söylediği sahne gibi, yazarın umutlu, iyimser ve romantik romancılığını anlatan göstergelerin daha sık vurgulanması hem Austenın sonunun dramatik gücünü artırabilir, hem de yazarlığına etkiyen öğeleri nasıl algıladığı konusunu aydınlatabilirdi.

Jane Austen rolünde Anne Hathaway yumuşak güzelliği ve yetkin oyunculuğuyla şüphesiz dikkat çekici. Ancak Austenın aşk konusundaki talihsizliğini daha inandırıcı kılmak için daha az alımlı bir oyuncu daha gerçekçi olabilirdi. Öte yandan oyuncunun aksanı, asil ve sevimli duruşu perdeyi paylaştığı usta oyuncuların gölgesinde kalmamasına yaramış. Maggie Smith, James Cromwell ve Julie Walters gibi karakter oyuncuları filme gerekli ağırlığı kazandırmış. Austenın kalbini çalan Tom Lefroy rolündeki James McAvoy ise Austenın ayaklarını yerden kesebilecek olgunluk ve karizmaya sahip değil.

Televizyon yazarları Kevin Hood ve Sarah Williamsla birlikte çalışan yine televizyon kökenli Julian Jarrold bir sinema yapıtına yaraşacak yaratım ve dinamizmi filmine getirememiş; koca bir hayatı, devri ve kariyer evrimini kapsayacak ve özetleyecek daha güçlü ve vurucu diyalogların eksikliği hissediliyor. 18. yüzyılda geçen filmlerden beklediğimiz yemyeşil ve uçsuz bucaksız manzaraları, görkemli baloları, müzikleri, dansları, kıyafetleri, taşra evlerini, dekorasyonu, atlı arabaları vb. Aşkın Kitabında bolca buluyoruz. Ama tüm bunların daha sıkı ve daha anlamlı bir senaryoyla, dinamik ve heyecan dolu bir estetik yapıyla sunulması, "biz bunu daha önce gördük" duygumuzu hafifletebilirdi. Jane Austen hayranları için kuşkusuz ilginç bir deneyim olacak Aşkın Kitabı yadsınmayacak eksikliklerine rağmen keyifle izlenebilir.

Selin Sevinç

selinlesinema@gmail.com

Selin Sevinç'in tüm sinema yazılarına filmbutik.net'ten ulaşabilirsiniz!...