Günlük Mesaj

Bluesky24 · 10-04-2010, 02:38 AM

Osteoartrit (Artroz)Osteoartrit (OA), eklem içinde ve kemik uçlarında bulunan kıkırdağın metabolik nedenlere ya da uzun süreli travmaya (zedelenmeye) bağlı olarak yapısının bozulması, bir anlamda, çatlaması sonucu ortaya çıkan, eklemde ağrı ve hareket sınırlılığı ile kendini gösteren romatizmal bir hastalıktır. Kıkırdağın net ağırlığının yüzde yirmisini kollajen, proteoglikan ve diğer protein yapısında moleküller oluştururken, yüzde seksenini su oluşturur. Yaş ilerledikçe, su kaybına uğrayan kıkırdak, esnekliğini kaybeder ve günlük darbeler karşısında yapısının bütünlüğünü kaybetmeye başlar. Buna, bir de kemiğin, genetik ya da çevresel nedenlerle biyokimyasal bozukluğu da eklenince çatlayan kıkırdak, ağrılara neden olur.

Genellikle, elli yaş üstünde görülen OA., erkeklerde kadınlara oranla daha sık ortaya çıkar. Artrozların ilginç yanı, kemik uçlarındaki kııkırdağın hemen altında bulunan kemik yapının, sanki zedelenen kıkırdağı onarmak istercesine, aşırı reaksiyon (etkileşim) göstererek, eklem çevresinde fazla kemik uzantılarına neden olmasıdır. Bu tür aşırı kemikleşme, halk arasında "kireçlenme" olarak bilinen, tıp dilinde de "osteofit" olarak tanımladığımız yapılaşmalara neden olur. Bu aşırı kemikleşme, artrozların tuttuğu birçok eklemde görülebilir. Bu eklemler, diz, omuz, kalça, el ve ayak parmak uçlarında oluşabilecği gibi, omurgada da ortaya çıkabilir. Ve boyun ya da bel omurgası etkilenirse, omurganın yapı taşları olan vertebra kemiklerinin ortasındaki kanal ve yanlarındaki kanalcıkların (foramina) içinden geçen sinirlere osteofitler baskı yaparak bel-boyun ağrılarına neden olabilirler. Osteoartrit, bir eklemi tutabileceği gibi, birden çok eklemi de tutabilir. Genellikle, simetrik olmayan bir tutulum söz konusudur.

Ağrı, eklem hareket ettirilince artar ve genellikle, hareketsizlikle oluşan tutukluk hissi yarım saatten az bir sürede azalır. Diğer romatizmal hastalıkların tersine, iç organlara yayılmaz ve ekleme sınırlı kalır. El-ayak parmaklarında önce ağrılı yumuşak ve daha sonra sertleşen çıkıntılar oluşsa da, bir romatoid artritdeki gibi ilerleyebilen biçim bozukluklarına neden olmaz.

Tedavisi nedir?

Tedavi, tamamen hastalığın ne kadar ilerlediğine bağlıdır. Eğer hastayı fazla rahatsız etmiyor ve günlük yaşamını çok etkilemiyorsa, ağrı kesiciler ve fizyoterapi ile tutulan ekleme yönelik hareket ve eklem çevresindeki kasları güçlendirecek egzersizler önerilir. Buna rağmen semptomlar sürüyorsa, doktorunuz eklem içine, yılda 3 ya da 4 kezi geçmeyecek biçimde ilaç verebilir. Bu işleme artrosentez denir ve hastayı oldukça rahatlatır. Eğer, ağrı ve hareket sınırlılığı dayanılmayacak boyutlara ulaşırsa, hastanın yaşı ve genel durumu göz önüne alınarak cerrahi yöntemlere başvurmak gerekebilir. Bu, artroskopi denen, eklem içine doğrudan görerek girip içiredike parçalanmış kıkırdağı bir anlamda temizleme işlemi olabileceği gibi, eklemin çıkarılıp yerine bir protez de konulması olabilir. Ancak, bu yöntem, çok zorunlu kalınırsa uygulanır.

Kaplıca tedavisi yararlı mı?

Halk arasında yaygın biçimde kullanılan kaplıca suyunu, modern bilimkısmen, ana tedaviye ek olarak kullanabilir. Ancak, kaplıcadaki sıcak su, hastalığın altında yatan nedene yönelik bir sonuç vermeyebilir. Özellikle, 34 derecedeki su eklem çevresindeki sertleşmiş yumuşak dokuları gevşeterek rahatlatıp ağrıyı azaltır. Su içinde eklem egzersizleri uygulanması da iyi sonuç verir. Yine de, bu yöntem genellikle geçicidir.

Kilonun artroza etkisi var mı?

Evet. Pazara gittiğinizde taşıdığınız 10-15 kiloluk ağırlığı her gün taşıdığınızı ve vücudunuzdaki bu kadar fazlalıktaki ağırlıktan kurtulduğunuzu düşünün. İşte, bu aşırı ağırlık, kemik uçlarındaki kıkırdak dokusuna günlük hareketleriniz vehatta duruşunuz sırasında bile sürekli bir basınç yapmaktadır. Kıkırdak, ağırlığın neden olduğu sürekli basıncı artık normal süspansiyon işlevi ile ememekte ve sonuçta çatlamaktadır. Bu nedenle, zayıflamak da tedavinin bir parçasıdır.

Dr. Eray BAŞBUĞ

ALT KONULAR Sıcak ve soğuk uygulamanın ekleme yararı var mı? İlaç tedavisi ile neyi kastediyoruz ve kortizon uygulanıyor mu? Bu hastalığın tedavisinde kaç tür doktora gitmek gerekiyor?