Allerjik Hastalıklar

[Bluesky24]

Allerjik HastalıklarAllerjik tepkiler sonucu insan vücudunda çok çeşitli hastalıklar oluşabilir. Bu hastalıkların oluşması için allerjinin yanında başka yardımcı etmenlerin de varlığına gerek vardır. Günümüzde kesin olarak allerjiyle oluştuğu kabul edilen hastalıkların yanında muhtemelen allerjiyle oluşan çok sayıda hastalık da vardır. Kesin olarak allerjik nedenlerle oluşan hastalıklardan sık rastlananlar şunlardır:

- Allerjik nezle

- Bronş astımı

- Göz allerjileri

- Deri allerjileri

- Besin allerjileri

- İlaç ve aşı allerjileri

- Böcek allerjileri

- Anafilaksi

- Sindirim sistemi allerjileri

Allerjik Hastalıkların Sebepleri Neler?

Dünyada en sık rastlanan hastalık grubu olarak kabul edilen allerjik hastalıkların kesin sebebi bilinmez. Ancak bazı durumların bu hastalıkların görülmesini kolaylaştırdıkları iyi bilinir. Allerjik hastalıkların oluşmasını kolaylaştıran sebepler arasında ilk sırayı atopi alır. Atopi, insanın doğuştan çevresinde bulunan allerjenlere karşı kolay tepki gösterme yeteneğinin olmasıdır. Atopi genellikle ailevi özellik gösterir. Yani bir insanın anne, baba ve kardeşlerinde allerjik hastalıklar varsa, kendinde de allerjik hastalık olma olasılığı diğer insanlardan daha fazladır. Ancak, allerjik hastalıklarda mutlaka ailevi yatkınlık veya atopi olması şart değildir. Örneğin, penisilin allerjisi olan bir kişinin ailesinden hiç kimsede allerji olmayabilir. Burada bilinmesi gereken önemli bir husus da böyle bir yatkınlığın insanın kendi elinde olmadığıdır. Özellikle çocuklarda allerjik bir hastalık olduğunda anne - baba kesinlikle birbirini suçlamamalı. Bu gibi durumlarda yararsız karşılıklı suçlamalar yerine sorunu olduğu gibi kabul etmek ve tedavi için hekimle işbirliği yapmak en akılcı yaklaşımdır. Bundan başka allerjenlere yoğun olarak maruz kalma, hava kirliliği, sigara, bebeklik döneminde inek sütü gibi yabancı proteinlerle erken karşılaşma sorumlu etmenler arasında sayılabilir.

Allerjik Hastalıklar Nasıl Oluşur?

İnsan vücudunda çok sayıda hücre, doku ve organ vardır. Hücreler genellikle belli işleri yapabilecek özelliklere sahiptirler. Bu hücrelerden bir kısmı da kanda ve dokularda yerleşerek insan vücudunun savunmasından sorumlu olurlar. Vücuda giren herhangi bir yabancı madde bu hücreler tarafından yok edilmeye çalışılır. Vücudumuzun savunmasından sorumlu olan bir grup hücre ise bu yabancı maddeleri tanıma ve hafızasında tutma özelliğine sahiptir. T. lenfositleri adını verdiğimiz bu hafıza hücreleri aynı madde ile yeniden karşılaşma durumunda daha önceden kaybettiği hafızasındaki bilgileri kullanarak onu daha hızlı bir şekilde yok etme işlemlerini başlatır. Bu amaçla verdiği komutlarla yok etme işlemini başka hücrelere yaptırır. Allerjik hastalıklarda daha önceden karşılaşılan ve yabancı kabul edilen maddelere karşı IgE adını verdiğimiz bir karşı madde yapılır ve kanda saklanır. Aynı madde, örneğin bir ağaç poleni ile yeniden karşılaşma durumunda IgE ve allerji yapıcı madde (allerjen adını verdiğimizi hatırlayınız) mast hücresi denilen bir hücrenin duvarına tutunarak bu hücreden histamin veya benzeri maddelerin salınmasına neden olurlar. Histamin ve benzeri maddeler ise hem kendileri nefes darlığı, kaşıntı gibi allerjik hastalıklarda sık gördüğümüz belirtilere hem de daha başka hücrelerin kendi bulundukları yere gelmelerine ve daha kalıcı bozuklukların oluşmasına neden olurlar. Sonradan gelen ve allerjik hastalığın olduğu organda daha kalıcı bozuklukların oluşmasına yol açan hücrelerin en önemlisi eozinofil adını verdiğimiz hücrelerdir. Bundan dolayı allerji hastalarında, özellikle hastalığın arttığı dönemlerde kanda eozinofil katyonik protein (ECP) adını verdiğimiz maddelerde artma olmakta bu da hastalıkların tanısında kullanılmaktadır. Allerjik hastalıkların oluşmasına ilişkin dört mekanizma vardır. Tip I, II, III ve IV reaksiyonlar adını verdiğimiz bu reaksiyonlar zamanları ve etkili olan hücreler yönünden farklılık gösterirler. Çok iyi aydınlatılmış olan bu olayların ayrıntısı hekim olmayanlar için gerekli olmadığından burada üzerinde durulmayacaktır.