Süt hakkında bilinmesi gerekenler...

[Bluesky24]

Hayatımız boyunca en çok tükettiğimiz gıdalardan biri de süttür.

Sütün kalitesi ve sağlık emniyeti, süt üreticisinde (çiftlikte) başlar.

Türkiyede son yıllarda sütün raf ömrünü uzatan pastörizasyon, sterilizasyon gibi ısıl işlemlerin yapıldığı fabrikaların kullandığı teknolojide ve hijyende gözle görülür ilerlemeler gözlemlenirken, bunların hayvanın yetiştirildiği, sağıldığı, sütün toplandığı yerlerde yaygınlaşamadığı gözlenmektedir.

Sütün neden olacağı tehlikeler





I) Patojen (hastalık yapan) mikroorganizmalar



II) Mikotoksinler



III) Sütte doğal olarak var olan alerjik maddeler



IV) Kimyasal kalıntılar



V) Antibiyotik kalıntıları



VI) Hormonlar

Patojen mikroorganizmalar

Çiftlikte süt sağılması-toplanması sırasında süte bulaşması muhtemel mikroorganizmalar: Stafilokoküs aureus, Streptokokus pyogenes, Salmonella, Klostridium perfringens, Kamfilobakter jejuni, Esherichia koli, Shigella, Yersinia enterokolitika, Listeria monocytogenes. Bu mikroorganizmalar hayvanın memesinin kirli olmasından, sütü sağan kişinin ellerinin kirli olmasından ya da elinde, boğazında yaralar olmasından, topraktan, dışkıdan, iyi temizlenmemiş sağma ekipmanı ya da kap ve haşerelerden, çamurdan, zemin yıkamada kullanılan ve hayvana bulaşan kirli sudan bulaşabilir.

Aslında çiftliğin tam olarak steril olması mümkün değildir. Ancak, sağma esnasında temizlik kurallarına uyarak, süte mikrop bulaşması minimuma indirilebilir. Özellikle meme iltihabı olan hayvanlardan, dışkıdan, kirli kapdan ve ellerden olabilecek bulaşmalara dikkat edilmelidir. Bulaşmanın tamamen önlenmesi imkansız olduğu için de yapılacak ikinci şey, bulaşan mikrobun süt içinde gelişmesini ve çoğalmasını önlemektir. Bu amaçla süt, sağıldıktan sonra işleneceği fabrikaya gelene kadar soğuk muhafaza edilmelidir.

Mikotoksinler

Küfler tarafından üretilen zehirli ve kanserojonik maddelerdir. Bir mikotoksin olan Aflatoksine (M1) Türkiyede izin verilen maksimum miktar kgda 0.00005 miligramdır. Sütte aflatoksin oluşumunun sebebi, hayvana küflü yem, saman, vb yedirmektir. Türkiyede hayvana evde kullanılmayan küflenmiş ekmek, nemli ve küflü saman yedirmek, malesef sık rastlanan bir durumdur.

Alerjik maddeler

Süt, fıstık, yumurta, kabuklu deniz ürünleri, buğday gibi ürünler yaygın alerjik maddelerdir. Sütteki alerjik maddeler kasein, beta-laktoglobulin ve alfa-laktoglobulindir. Süt proteinlerine alerjinin kalıtsal olduğuna inanılmaktadır. Ancak, insanların çoğunluğu sütü herhangi bir alerjik reaksiyon göstermeden kullanabilmektedir.

Kimyasal tarım ilacı kalıntıları

Bu tip maddeler süte, hayvanın otladığı yerlerde kullanılan sinek, yabani ot, gübre, küf-bakteri üremesini önlemek için yapılan ilaçlamalar, sütün işlendiği fabrikalarda kullanılan temizlik-dezenfeksiyon işlemi sonucunda ekipman yüzeyinde kalan artıklar, vb. yoluyla bulaşmaktadır.

Antibiyotik kalıntıları:

Hayvanın sağlıklı olması, sağlıklı süt için önemli bir ön koşuldur. Hayvana çeşitli sağlık problemlerinde ilaç verilmesi bazen kaçınılmazdır. Ancak hayvana verilebilecek ilaçlar ve dozları konusunda ilgili yasalara uymak gerekmektedir. Hayvanda kullanılabilecek penisilin gibi antibiyotikler sütle beraber sütü içene geçebilmekte ve bazı kişilerde bu maddeler alerjik olabilmektedir. Ayrıca, antibiyotik içeren süt mayalanmadığından yoğurt yapımında kullanılamamaktadır.

Hormonlar

Doğal olarak hayvan ve insanlarda zaten bulunurlar. Estradiol, oxytocin gibi hormanlara hayvanlarda izin verilmektedir. Hormon kullanımında, çiftçinin veteriner önerilerine ve maksimum dozlara dikkat etmesi gerekmektedir.

Son söz





Gelişmiş ülkelerde hayvana verilen bütün ilaçlar, hormonlar, miktar ve zaman olarak çiftçi tarafından kaydedilmektedir.



Yukardaki diğer tehlikeler, mikroorganizma ya da antibiyotik varlığı gibi, süt alımında gıda firmalarının kalite kontrol faliyetlerinde, yani sütü alması ya da red etmesinde anahtar rol oynamaktadır.



Sütten kaynaklanabilecek alerjik reaksiyonlarda ise tüketicinin kendisinin dikkatli olması beklenir.



Son olarak, bilmediğiniz kaynaktan süt almayın ve özellikle küçük çocuğunuza verdiğiniz sütü, önce kendiniz tadın.

Kaynak: Yemektarifleri