Menopoz tanı ve tedavisi

[Bluesky24]

Menopozun olumsuz etkilerinin en aza indirgenmesinin en önemli ön koşulu tanısının en erken aşamada konulup erken tedaviye başlanmasıdır.Çünkü menopozdaki kayıplar ilk yıllarda en fazladır.Menopoz temel olarak yumurtlamanın durması (doğal) veya yumurtalıkların alınması(cerrahi) veya çalışamayacak kadar hasar görmesine bağlı olarak ortaya çıkar.40 yaşından sonra 1 yıl süreyle adet görmeyen ve yakınmaları da olan bir kadın başka araştırma yapılmaksızın menopozda kabul edilebilir.Menopoza geçiş döneminde ,gebelik ve düzensiz kanamaya neden olan kötü huylu hastalıklar ayırt edilmelidir.Bunun için seyrek adet gören ,ateş basma,çarpıntı,terleme ve psikolojik değişiklikleri olan bir kadının adetin 3. günü alınan kanında, yumurtalıkları uyaran hormon(FSH,LH) düzeyleri artmışsa tanı daha kesin ve erken konmuş olur ve tedavi de hemen başlanabilir.Düzensiz (genellikle seyrek) adet gören bir kadında FSH 40 pg/ml üzerinde ise menopoz tanısı kesinlikle konur.









FSH değerinin 25-40 pg/ml arasında olması halinde menapoza giriş sürecinin başladığı ancak seyrek de olsa yumurtlama ve gebelik de olabileceği düşünülür.Ancak her durumda gebelik ve düzensiz kanamaya neden olan diğer hastalıklar gebelik testi,ultrasonografi ve endometrial biopsi (kürtaj) vb ile araştırılmalıdır.

HORMONLA TEDAVİ

Başlıca bozukluk veya eksiklik östrojen hormonun azalması olduğundan ,temel tedavi de östrojen hormonu vermektir.Tanı konur konmaz eğer hasta için sakıncaları yoksa;

-Ağızdan

-Cilte yapıştırılan bantlar veya sürülen jellerle

-Vajinal yolla

östrojeni yerine koyme tedavisine başlamak esastır.

Hormon Kullanımına Engel Oluşturan Durumlar:

-Yeni kalp krizi(miyokard enfarktüsü) geçirmiş olanlar

-Geçici iskemik atak

-Geçirilmiş inme (serebrovasküler olay),beyin damar tıkanıklıkları

-Karaciğer fonksiyonlarının bozuk olması

-Östrojen ile ilerleyen tümör varlığı(Meme ,rahim)

-Tromboemboli (damariçi pıhtılaşma ile damar tıkanıklığı)

Dikkatli ve Kontrollü Kullanılacak Durumlar:

-Kalpte iskemik hastalık(damar sertliğine bağlı beslenme bozukluğu)

-Hipertansiyon(yüksek tansiyon)

-Safra kesesi hastalıkları ve taş

-Diabetes Mellitus (Şeker Hastalığı)

-Hiperlipemi (kanda yağ,kolesterol, oranının yüksek olması)

-Migren tipi başağrıları

-Miyom(rahimde tümör)

Hormon tedavisine başlanmadan önce,bu ilaçların olası yan etkileri ve uzun yıllar kullanılmasına bağlı ortaya çıkabilecek durumlar hasta tarafından bilinerek ,ön hazırlıklar yapılmalıdır.Ön araştırmalar:

-Genel vücut ve jinekolojik muyene,tansiyon ,kilo,ağırlık ölçümü

-Karaciğer fonksiyonları (kandaki karaciğer enzimleri,yağlar,kolesterol ölçülür)

-Kan ve idrar tetkiki( genel kontrol)

-Servikal smear(Rahim ağzı kanserini araştırmak için alınan sürüntü)

-Mammografi (Meme kanseri taraması)

-Endometrial biopsi ve/veya vajinal ultrason ile endometrial kalınlık ölçümü(rahim kanserini tarama)

-Açlık Kan Şekeri (Şeker hastalığı araştırılması)

-Elektrokardiografi (Kalpte kriz veya beslenme bozukluğu araştırılması)

-Gerekirse kemik yoğunluğu ölçümleri(kırıkları önlemek ve diğer ilaçların gerekliliğinin araştırılması için)

Bu tetkikler hastanın durumuna göre en az 1 yıl aralıklarla tekrarlanır.

HORMONSUZ TEDAVİ

Genellikle direkt olarak menopoza karşı değil ,oluşturduğu hastalıklara (osteoporoz vb ) karşı kullanılan ilaç ve yöntemleri içerir.

-Kalsiyum desteği

-Bifosfonatlar

-D Vitamini