Kelime anlamı olarak kanserin açıklamasına şöyle tanımlama yapabiliriz bir organ veya dokudaki hücrelerin düzensiz olarak bölünmesiye birlikte o hücrelerin çoğalmasıyla beliren kötü urlara kanser denir. Genel anlamda ise kanser vücudumuzun çeşitli bölgelerindeki hücrelerin kontrolsüz bir şekilde çoğalmasıyla oluşan 100′den fazla hastalık grubudur. Çok fazla çeşitli kanser tipi olmasına rağmen hepsi anormal olan hücrelerin kontrol dışı çoğalması ile başlar. Tedavi edilmez ise ciddi rahatsızlıklara hatta ve hatta ölüme dahi neden olabilir.
Kanser terimi tıbbın babası ve en önemli ismi olarak bilinen Yunan fizikçi Hippocrates (MÖ 460-370) tarafından oluşturulmuştur. Hippocrates carcinos ve carcinoma terimlerini ülser oluşturan veya ülser oluşturmayan tümörler için kullanmıştır. Peki normal bir hücre nasıl kansere dönüşür şöyle açıklayalım.
Bütün kanser tipleri vücudun temel yaşam ünitesi olan hücrelerimizden gelişirler. Kanseri anlamak için normal hücrelerin nasıl kansere dönüştüğünü bilmek bu konuda bizler için faydalı olacaktır. Vücudumuzda bulunan sağlıklı hücreler bölünebilme yeteneklerine sahiptirler. Fakat kas ve sinir hücrelerinde bu özellik bulunmaz. Ölen hücrelerin yenilenmesi ve yaralanan dokuların onarılması amacı ile bu yeteneklerini kullanırlar. Yaşamın ilk yıllarında hücreler daha hızlı bölünürken erişkin çağlara ulaşıldığında bu hız yavaşlar. Lakin hücrelerin bu yetenekleri sınırlıdır sonsuz bölünemezler. Her hücrenin yaşam süresi boyunca belli bir bölünebilme sayısı mevcuttur. Sağlıklı bir hücre ne kadar bölüneceğini bilir ve gerektiğinde ölmesini de bilir. Buna apoptosis yani hücrenin programlı ölümü denir. Normalde vücudun sağlıklı ve düzgün çalışması için hücrelerin büyümesi bölünmesi ve daha çok hücre üretmesine gereksinim vardır. Bazen buna rağmen süreç doğru olan yolundan sapar yeni hücrelere gerek olmadan hücreler bölünmelerine devam ederler. Bilincini kaybetmiş kanser hücreleri ise kontrolsüz bölünmeye başlar ve gereksiz bir biçimde çoğalmaya başlarlar. Fazla hücrelerin kütleleri bir büyüklük veya tümör oluştururlar.
Hücrelerin merkezlerinde çekirdek içinde hücrenin ve organizmanın genetik bilgisinin de saklandığı elektron mikroskopu ile de görüntülenebilen DNA olarak ad verilen mikroskobik şekilde iplikçikler mevcuttur. DNA hücrenin normal fonksiyonlarını görmesi için gerekli bir şeydir. Kanserli hücreler bu DNA iplikçiğindeki meydana gelen hasardan dolayı oluşur. Hücrenin normal yaşam siklusunda DNA hasarı olsa da hücre ya bunu onarma yoluna gider yahut ölür. Kanserli hücrelerde hasarlanmış DNA onarılamaz ve kontrolsüz çoğalmaya başlar. DNA çevresel etkenler (kimyasallar virüsler tütün ürünleri veya aşırı güneş ışını vs gibi) nedeniyle hasar görme ihtimali mevcuttur.
Kanser hücreleri toplu halde birikerek tümörleri oluştururlar. Tümörler ise iyi huylu yahut kötü huylu olabilirler. İyi huylu tümörler kesinlikle kanser değildir. Bu tümörler sıklıkla alınırlar ve çoğu zaman tekrarlamazlar. İyi huylu tümörlerdeki hücreler vücudun diğer bölgelerine yayılmazlar. En önemli olanı ise iyi huylu tümörler çok az bir şekilde hayatı tehdit ederler. Kötü huylu tümörler ise kanserdir. Kötü huylu tümörlerdeki hücreler anormaldirler ve kontrolsüz ve düzensiz bir şekilde bölünürler. Bu tümörler normal dokuları sıkıştırabilirler hatta içine sızabilirler veya tahrip edebilirler. Eğer kanser hücreleri oluştukları tümörden ayrılırsa kan ya da lenf dolaşımı aracılığı ile vücudun diğer bölgelerine ulaşabilirler. Gittikleri yerlerde ise tümör kolonileri oluşturur ve ve hızlı bir biçimde büyümeye devam ederler. Kanserin bu şekilde vücudun diğer bölgelerine yayılması olayı da metastaz olarak adlandırılır. Kanserin belirtileri aslında öğrenebilinecek şeylerdir ve bunları bilip bilinçli olmak hastalığın erken teşhisi açısından çok ama çok önemlidir ancak şu da var ki bu belirtilerin birine veya daha fazlasına sahip olmakta kişinin kanser olduğu anlamına da gelmez. Peki,
kanser belirtileri nelerdir;
Açıklanamayan kilo kaybı: Birçok kanserde özellikle de mide pankreas yemek borusu (ösefagus) kanseri ve akciğer kanseri gibi tiplerde ilk belirti açıklanamayan kilo kaybıdır.
Ateş: Kanserlerin genelinde sıklıkla görülür fakat genelde ileri evre kanserler ile birlikte ortaya çıkar. Kan kanseri ve lenf bezi tümörlerinde ise başlangıç belirtisi olarak ortaya çıkabilir o yüzden dikkatli olmakta fayda var.
Halsizlik: Halsizlik kan kanseri veya kansızlığa neden olabilen mide veya kalın bağırsak kanseri gibi kanserlerde erken ortaya çıkabilir. Halsizlik kanserin seyrini gidişatını tahmin etme konusunda önemli bir bulgudur. O yüzden çok dikkat edilecek bir bulgudur.
Ağrı: Kemik veya testis tümörlerinde ilk belirti olabilir ama genelde ileri evre kanserlerin bir belirtisi olmaktadır.
Memede veya vücutta hissedilen kitleler: Özellikle meme testis lenf bezi veya yumuşak doku tümörleri cilt altında bir yumru veya şişlik ile hissedilebilir.
Cilt değişiklikleri: Cilt tümörleri haricinde iç organ tümörlerinde de görülebilir. Bazı kanserlerde sarılaşma ciltte koyulaşma veya ciltte kızarıklık da görülebilir.
Kanama: Olağan dışı kanama birçok kanserde erken yahut geç dönemde ortaya çıkma ihtimali vardır. Balgamlarda kan görülmesi akciğer dışkıda kan görülmesi kalın bağırsak idrarda kan görülmesi idrar torbası (mesane) zamansız vajinal kanama ise rahim veya rahim ağzı (serviks) yüksek ihtimalli olarak kanserinin belirtisi olabilir.
Dışkılama veya idrar yapma alışkanlığında değişiklik: Uzun süreli olan kabızlık ishal veya dışkı boyutunda değişiklikler kalın bağırsak kanserinin ilk belirtisi olabilir. İdrar yaparken sancı ve acı çekme idrarda kan görülmesi veya idrar yapma sıklığının değişmesi prostat veya idrar torbası (mesane) kanserinin ilk belirtileri olabilir.
Öksürük ve horlama: İnatçı ve geçmeyen öksürükler akciğer kanserinin horlama ise gırtlak (larinks) kanserinin ilk belirtileri olabilir üstünde durulması gereken bulgularadır bunlar.
Ben ve siğillerdeki değişiklikler: Vücudumuzda yıllardır mevcut olan bir ben veya siğilde şekil boyut veya renkte yeni ortaya çıkan bir değişiklik durumunda hemen bir doktora müracaat edilmelidir zaman kaybedilmemelidir. Zira melanom denilen cilt tümörlerinde erken teşhis ile tedavi şansı artmaktadır.
Kaynak :
Kanser Belirtileri Nelerdir | Kanser Nedir | Kanser Belirtileri | Akciğer Kanseri | Meme Kanseri