NLP 8

[tiriniti]

Stratejiler I.

Merhaba! Yeni bir konu ile devam edelim...
Farkı yaratan, fark…
-- Başarılı insanları başarılı yapan özellikler nelerdir? Bir sonuca ulaşmada izlemiş oldukları yol, diğerlerininkinden ne şekilde farklılık gösterir? Fark yaratan detaylar öğrenilebilir ve başkalarına öğretilebilir mi? Bu ve benzeri sorular, NLP biliminin doğmasına yol açmıştır.
-- Başarılı bir davranış kalıbı içerisinden farkı yaratan asıl etmenlerin ayrıştırılarak, başkaları tarafından kolay öğrenilebilir bir Model haline getirilmesine NLP' de "Modelleme" (Modelling) adı verilir.
-- 70 li yıllardan bu yana sürdürülen Modelleme çalışmaları, NLP araç repertuarına birçok farklı alandan, yüzlerce teknik araç ve strateji kazandırmıştır. Bu teknik ve stratejiler günümüzde başta iletişim, iş dünyası, liderlik, terapi, yaratıcılık ve bireysel gelişim olmak üzere birçok alanda başarıyla kullanılabilmektedir.

Stratejiler
-- "Strateji" kelimesi, NLP terminolojisinde insanların düşüncelerini veya davranışlarını düzenleme biçimlerini tanımlamak için kullanılır...
-- Yapılan araştırmalar, zihnimizde işleyen stratejiler ile davranışlarımızın kalitesi arasındaki etkileşimi doğrulamaktadır.Bu nedenle herhangi bir alanda başarılı bir davranış sergileyen kişilerin, kullanmış oldukları stratejiler de NLP Modelleme süreci esnasında mercek altına alınarak incelenmektedir.
-- Farkı yaratan detayları inceleyen NLP, bu ilgi alanından dolayı "Mükemmelliğin bilim ve sanatı" olarakta anılır... NLP de İki çeşit strateji tanımlarız :


Mikro ve Makro Stratejiler
-- Örneğin çocuk doktoru olmayı hedefleyen bir kişinin, kariyeri yolunda atması gereken temel adımları (üniversite sınavı, tıp fakültesi, tıpda uzmanlık vs…) NLP terminolojisinde "Makro-Strateji" olarak tanımlarız.
-- Kişinin ders çalışmak için kendisini motive etme yöntemi, öğrendiklerini aklında tutabilmek için bilgileri zihninde örgütleme biçimi ve buna benzer kişiye özgü diğer zihinsel faaliyetleri ise "Mikro-Stratejiler" olarak tanımlarız.
"Çalışkan ol! Yaratıcı ol! Doktor ol!..."
Geleneksel eğitim kültürümüz, başarılı olabilmek veya bir hedefe ulaşabilmek için "ne" yapmamız gerektiği yani Makro-Strateji üzerinde fazlasıyla dururken, "nasıl" yapmamız gerektiği yani Mikro-Strateji nin aktarılması konusunda ilgisiz veya yetersiz kalabilmektedir. Asıl farkı yaratan birçok detayın, zihnimiz içerisinde işleyen mikro stratejilerde saklı olduğu bilen NLP, uygulayıcılarına bu stratejilerin açığa çıkartılmasında kullanılan (S.C.O.R.E, Notasyon, R.O.L.E. vb.) araçlar sunar.

Başarılı olmak öğrenilebilir !
-- Hepimiz sabahleyin yataktan kalkarken, yemek yaparken, öğrenirken, pazarlık yaparken, tartışırken veya flört ederken bilinçli veya bilinçsiz olarak bir strateji kullanırız. Kullanmakta olduğumuz stratejiler, kimi zaman bizi amaçlarımız doğrultusunda destekleyip başarılı sonuçlar elde etmemizi sağlarken, kimi zaman da daha az başarılı sonuçlar elde etmemize neden olabilirler .

-- Reflekslerimiz dışında, herhangi bir şey yaparken, kullanmış olduğumuz bütün stratejileri zaman içerisinde, gözlem yaparak, model alarak ve deneme yanılma yöntemi ile öğrendik. Kimse başarılı olmayı tesadüflere veya genetik üstünlüğüne borçlu olmadığı gibi, kendisini hedefleri doğrultusunda desteklemeyen stratejilerin de mahkûmu olmak zorunda değildir.
--Farklı bir stratejinin, farklı bir sonuca neden olacağını bilmemize rağmen, birçoğumuz kullanmış olduğumuz stratejileri sorgulamayı veya verimliliğini test etmeyi aklımızın ucundan bile geçirmeyiz. Kullanmakta olduğumuz stratejileri sorgulayarak farkındalık sağlayabilir ve ihtiyaçlarımız doğrultusunda geliştirebiliriz... "Kendimi nasıl motive ediyorum?", "Nasıl çözüm üretiyorum?". "Nasıl öğreniyorum?", "Nasıl daha iyisini yapabilirim?". Strateji ve süreç üzerinde odaklanabilmemizi kolaylaştıracak olan soru: "Nasıl?" sorusudur...

-- İçinde yaşadığımız bilgi çağında, bilgisayar, not defteri veya hesap makinası gibi bilgi işleme araçları, günlük yaşantımızın vazgeçilmez parçaları haline gelmişlerdir. Peki, doğuştan sahip olduğumuz mükemmel biyolojik bilgisayarımız olan beynimizi, bilgiyi işleme ve hatırlamada ne kadar etkin kullanabiliyoruz?
-- Stratejimizi sorgulayalım: "Öğrendiklerimizi nasıl aklımızda tutuyoruz?" Öğrenmek veya hatırlamak için kullanmış olduğumuz stratejinin bilincindemiyiz?

- Test -
-- Aşağıdaki bilgileri bir kez okuyup, nasıl yaptığına dikkat ederek, aklında tutmaya çalış...
1. Alışveriş listesi : Balık yemi, yumurta, reçel, diş macunu, peynir.
2. Önemli bir şifre : 007İB50D10G
3. İngilizce kelimeler : sever=ayırmak, Rubbish=Çöp , Fence=parmaklık
4. Osmanlı devletinin, duraklama döneminde savaştığı devletler : Venedik, Avusturya, Rusya, İran, Lehistan

7 dakikalık bir ara ver...
Şimdi hatırlayabildiğin tüm bilgileri bir kâğıda yaz…

-- Bilgileri hatırlamakta zorlandın mı? Karşılaştırma yaparak hatırlama oranını tespit et ve kendine şu soruyu sor: "Başarılı veya başarısız bu sonucu almama tam olarak ne sebep oldu? Bilgileri nasıl aklımda tutabildim? Nasıl hatırlayabildim? Nasıl bir strateji kullanıyorum?

Fark kullandığımız stratejide saklı!
-- Zeka, öğrendiklerimizi aklımızda tutabilmemiz için elbette bir önkoşuldur. Ancak hatırlama olgusunda asıl farkı yaratan etmenin, kullanmış olduğumuz hafıza stratejisinde saklı olduğu yapılan araştırma sonucunda kanıtlanmıştır. Dünya hafıza şampiyonları, başarılarını zekalarından çok, geliştirmiş oldukları hafıza stratejilerine borçludur.
-- Stratejinin fark yaratmış olduğu gerçeğinden yola çıkan modern eğitim kurumları, ÖSS deki başarının, konulara hakim olmanın dışında, kullanılan test çözme tekniği ilede yakından ilgili olduğunu bilir ve öğrencilerinin stratejik test çözme becerilerini de geliştirmeye önem verirler.
-- Yukarıdaki bilgileri eksiksiz olarak hatırlayabildiysen bu iyi bir strateji kullandığını gösterir. Hatırlamakta zorlandıysan, zekanı değil, bilgileri zihnine işlemede kullanmış olduğun hafıza stratejini sorgulamanı öneriyorum. Farklı bir strateji farklı bir sonuç sağlayacaktır. Aşağıdaki örnek hafıza stratejilerini, kendi stratejini geliştirmek için kullanabilirsin.

Örnek hafıza stratejileri
Daha etkin bir bellek kullanımını mümkün kılan hafıza stratejilerin birçoğu, öğrenirken her iki beyin lobumuzun eş zamanlı etkinliğini sağlayan, "Görsel Bağdaştırma" tekniğine dayanır. Bu ve benzeri hafıza teknikleri, öğrenilecek olan bilginin kümelendirilmesine, duyusal olarak daha kolay çağrışım yapacak bir şekilde zihinde temsil edilmesine ve somutlaştırılarak daha kolay hatırlanabilmesine olanak verirler. Yukarıdaki bilgileri örnek hafıza stratejileri eşliğinde tekrar gözden geçirelim:

1. Alışveriş listesini evde bırak! Anımsanması gereken nesnelerini zihninde canlandır. Resimleri, sende bir duygu çağrıştıracak şekilde birbiriyle ilişkilendir. Oluşturacağın senaryo komik, korkunç veya sıradışı (!) olsun.

+
+

.

Örnek: Kendini balıklara yem verirken gözünün önüne getir, ardından bu yemi yiyen balıkların bir tavuk yumurtası (!) yumurtladığını gözünde canlandır. Daha sonra çocuğun bu yumurtayı yerken üzerine tuz dökmek yerine reçel sürdüğünü hayal et (!). Reçelli yumurtanın tadını damağında duyabilirsen işini daha da kolaylaştırmış olursun. Bilgiler zihnimizde nekadar çok duyu kanalı ile temsil edilirse, hatırlanması o denli kolay olacaktır. Miden bulanmadıysa devam edebiliriz :) ...

+
=

Önce bol yağlı güzel bir parça peyniri ve diş macununu zihninde canlandır. Komik bir ilişkilendirme olması için, dişlerini bu peynir parçası ile fırçaladığını hayal edebilirsin. Hayaline, dişlerini fırçalarken ağzına gelecek olan peynir tadınıda ekleyebilirsen görüntü mükemmel olur. Şimdi süpermarkette peynir reyonunun önünden geçerken, gözünün önüne nasıl peynirle diş fırçaladığın gelecektir. Eh artık bundan sonra doğruca diş macunlarının olduğu bölüme yönelirsin... :)



2. Karmaşık bu şifre örneğinde olduğu gibi, birden çok anlamsız harf ve rakam kombinasyonunu daha kolay aklında tutabilmen için örnek bir reçete: Kümelendirme yap! Anlam kazandır! Görselleştir! Duygu kat !


Ünlü ajan James Bond un ince belli bir don giydiğini hayal edebiliyor musunuz ? Bu şifreyi unutman hiçde kolay olmayacak gibi görünüyor...



3. Yabancı kelimeleri ezberlemek için görsel hafızanı kullan. Senaryo yaratırken, kelimenin ses benzeşiminden yola çıkarak, bildiğin başka kelimeler ile sıradışı bağlantılar kurabilirsin... Ör:
Sever
=
Ayırmak Örnek senaryo:
Sevim ile Erdoğan birbirini sevmektedir. (Bu ilişkiyi üzerinde baş harflerinin yazılı olduğu bir kalp olarak sembolize edelim.) Beraberliklerini istemeyen biri onları ayırıyor. (Kalbin ortadan ikiye ayrıldığını hayal edebilirsin).


Fence
=
Parmaklık
"Fence" in okunuşu türkçedeki "Fen-C" gibidir. Ses benzeşiminden yola çıkararak senaryomuzu kurgulayalım...
Örnek senaryo:
Bir okulun "Fen-C" sınıfının öğrencileri o kadar yaramazlarmış ki, hergün okuldan kaçarlarmış. Hocalar kapıları kilitlemeyi denemişler, bu sefer pencereden kaçıyorlarmış. En son çare olarak, Fen-C sınıfının pencerelerine parmaklık taktırmışlar.
(Aklında kalabilmesi için bu senaryoyu mutlaka zihninde bir görüntü olarak canlandırmalısın.)

Rubbish
=
Çöp
"Rubbish" in okunuşu türkçedeki "Rabiş" gibidir. Yine ses benzeşiminden yola çıkararak senaryomuzu kurgulayalım...
Örnek senaryo:
Rabiş (Rabia) adındaki kızın tek işi çöp dökmekmiş. Elinde bir parça çöpü olan Rabiş i zihninde canlandırabildin mi ?
(Örnek senaryo veya benzetmeleri dilediğin gibi değiştirebilirsin...)




4. Çoklu maddelelerin baş harflerinden oluşturacağınız Akrostiş ler, bilginin hatırlanabilmesini kolaylaştırır.
Osmanlı devletinin, duraklama döneminde savaştığı devletler:
V enedik
A vusturya
R usya
İ ran
L ehistan


-- Hafıza stratejileri ışığında tekrar gözden geçirdiğimiz bilgileri ikinci denemende daha kolay hatırlayabileceğinden eminim. Evet, aynı nörolojik sistemi ve zeka katsayısını kullanarak daha iyi bir netice elde edebiliyoruz! Beynimiz yine aynı beyin... Fark onu nasıl kullandığımızda. Kişisel gelişim burada başlar...
-- Okulda başarısız olan bir öğrencinin başarısızlığını, doğrudan yeterince zeki olmamasına veya satış grafiği düşük olan bir satıcının başarısızlığını, doğrudan yeteneksizliğine bağlamak da doğru değildir...
-- Okul zamanlarında, değerli bir öğretmenden (H2SO4) Sülfirik Asitin formülünü "Hasan-2-Salak-Osman-4" olarak öğrenme fırsatını bulamayan birçok insan bugün kimya dersini sevmiyor, matematikden korkuyor veya tarih dersinde anlatılanları aklında tutamıyor... Öğrenirkende, öğretirkende, yapmış olduğumuz iş her ne ise, onu daha iyi yapmanın mutlaka bir yolu vardır!

-- Kullandığımız stratejileri ve becerilerimizi geliştirmek bizim elimizde...

Unutmayalım
"Yapmış olduğun şey, istediğin sonucu vermiyorsa, farklı bir şey dene !"
-- Birdahaki diş fırçalamanda ise zihninde bir lokma peynir veya James Bond filmi izlerken "007ib50d10g" şifresi canlanırsa şaşırma! Bu stratejinin işe yaradığını gösterir ;)
-- NLPAT E-Mail Eğitimi devam ediyor...


Haftanın karikatürü: