Hareket Sorunu

[bluemoon24]

Galileo,

serbest düşen cisimlerin (eğik atışlar dahil) ve eğik düzlem üzerindeki bir

cismin hareketini inceleyen, bağıl hareket kavramını ortaya atan ve salınan bir

sarkacın, zaman aralıklarını ölçmek için kullanılabildiğini kaydeden İtalyan

fizikçisi ve astronomicisidir.Teleskobu keşfedişinden sonra ben şimdi

zaten aklımdan geçen bildiğim şeyin görünen ispatına sahibim demiştir. Galilei,

astronomide birçok önemli keşif yaptı; Jüpiter'in dört uydusunu ve birçok yeni

yıldızı keşfetti, Ay'ın yüzeyini inceledi, Güneş lekelerini ve Venüs'ün

evrelerini buldu; Samanyolu'nun, çok sayıda yıldızdan ibaret olduğunu

kanıtladı.Bütün cisimlerin, serbest bırakıldıkları zaman yere hemen

hemen sabit ivme ile düşeceği iyi bilinir. Galileo'nun, eğik Piza Kulesi'nden

aynı anda serbest bırakılan farklı iki ağırlığın, yere yaklaşık olarak aynı

zamanda çarptığını gözleyerek, bu gerçeği ilk kez keşfettiği rivayet

edilir.Bir demir para ile buruşturulmuş bir kağıt parçasını aynı anda

bir yükseklikten bırakalım. Hava direnci yokken, her ikisi de aynı hareketi

yapacaklar ve yere aynı zamanda çarpacaklardır. Hava direncinin ihmal edilliği,

idealleştirilmiş haldeki böyle bir hareket, serbest düşme olarak

tanımlanmaktadır.2 Ağustos 1971'de böyle bir deney, astronot Davit Scott

tarafından Ay üzerinde yapıldı. Astronot, bir çekiç ve bir şahin tüyünü aynı

anda serbest bıraktı ve Ay'ın yüzeyine aynı anda düştüklerini gözledi. Bu

gösteri deneyi Galileo'yu kesinlikle onaylamıştır. Galileo'nun mekanik

bilimindeki başarıları, Newton'un Hareket Yasalarının gelişmesinde önemli paya

sahiptir.Fırlatılan bir okun hareketi nasıl oluşur? Aristo'nun bulduğu

açıklama şöyleydi: Bir ok ya da benzeri cisim havaya atıldığı zaman, önünde

bulunan havanın yerini alır; hava, sürekli olarak okun arkasına geçer ve onu

iterek yol almasını sağlar. Doğal olarak bir süre sonra, okun önünden arkasına

geçen hava gücünü yitirir ve giderek ok yere düşer.Aristoteles, bu

açıklamayı aslında vakumun olanaksız olduğunu savunmak için yapmıştı. Öyle ya,

hareket ancak havanın varlığında gerçekleşebilirdi. Ona göre eğer vakum diye bir

şey olsaydı, herhangi bir cismin hareketini değişmez bir hızda ve doğrusal

olarak sürdürmesi gerekirdi. Böyle birşey de olanaksız olduğundan vakum da

olamazdı.Bu açıklama, oku ileri doğru meleklerin ittiği düşüncesinden

çok ileri olmasına karşın yanlıştı. Ama 2.000 yıl kadar insanlara doğal geldi.

İlk bakışta Yeryüzü'ndeki hareketi ile gökyüzündeki cisimlerin hareketi bir

diğeriyle ilişkisiz olarak görünür. Gökcisimleri Evren'in merkezi sayılan Dünya

etrafında dolanır durur.Yeryüzü'ndeki cisimler ise doğal olarak

hareketsizdir, bir dış kuvvet etkisinde harekete başlatıldıklarında bir doğru

üzerinde bir süre yol aldıkktan sonra durdukları gözlenirdi. Bu iki hareket türü

karşılaştırıldığında, gökteki cisimlerin sürekli hareketi için bir dış etken,

yani bir hareket ettirici aranır ve bu da felsefi tartışmalara konu

edilirdi.Galileo, şu soruyu soruyordu: Bir cisim, kendine etkiyen hiçbir

kuvvet yoksa nasıl hareket eder? Bu soru, alışılmışın dışında bir soruydu. 16.

yüzyıldan önce yaşamış bilim adamları, maddenin durgun halini onun doğal hali

olarak düşündüler. İlk kez Galileo, maddenin doğal hal ve hareketine farklı bir

yorumla yaklaşmıştır.Galileo, sürtünmesiz yüzeylerde hareket eden

cisimlerle ilgili bir düşünce deneyi geliştirerek, hareket halindeki cismin

durmasının onun doğal hali olmadığını, hiç durmadan yoluna devem etmesi

gerektiğini söylemiştir. Ayrıca cisimler hareket halinde iken, durmaya ve

hızlanmaya direnme (eylemsizlik) tabiatına sahip olduğu sonucuna da

varmıştır.Her gün çevremizde gördüğümüz hareketi, başka bir ortamda

sınama sorusu, günlük deneyin sınırlandırmalarına meydan okuyan bir soru. Çünkü

Yeryüzü'nde, ağırlığın etkilemediği, hava ya da suyun direnciyle karşılaşmayan

hiçbir hareket yoktur.Galileo, sınırları zorluyordu. Tarihte ilk kez

sistemli deneylerle doğayı sorguluyordu; görüngüleri soyutlayıp ayırarak

basitleştirmeler yapmayı başardı. Buradan Eylemsizlik İlkesi ni tanımladı. Bu

ilke şöyle der: Kendisini hiçbir hareket nedeninin (sonra buna kuvvet

denecektir) etkilemediği bir cisim, düzgün doğrusal bir hareket

yapar.Bilimin, belki de en önemli sorunu, çağlar boyu hareket sorunu

oldu. Aristoteles bize düzgün hareketin, ancak onu sürdürecek bir kuvvet olduğu

zaman olanaklı olduğunu söylemişti. Bu gerçek temelde gözlemlerle uyum

içindeydi. Sonra, düşen nesnelerle ilgili gözlemlerinde daha kesin sonuçlar alan

Galileo, tam tersini söyledi. Ancak Aristo'nun bilimsel gerçeği yüzyıllar boyu

geçerli olmuştur.Modern bilimin öyküsü, bir İtalyan dahisiyle yani

Galileo ile başladı. Hareket bilmecesine ilk el atan O'dur. Düşme yasalarını,

sarkacı ve teleskopu bulan Galileo, aynı zamanda Kopernik Sistemi'ni

savunuyordu.Galile, Jüpiter'in uydularının, Gezegen çevresinde

dolaştıklarını görünce, bunun Güneş merkezli sistemin bir minyatürü olduğu

düşüncesine ulaşmakta gecikmedi. Kopernik zamanında, hatta yüzyıllar sonra bile

Kopernik Kuramı'nı doğrulayan kanıtlar pek ortada yoktu.Galile,

Jüpiter'le ilgili gözleminin ışığında, benzeyişe dayanarak, Kopernik Kuramı'nın

doğruluğunu ileri sürebilirdi. Bu yüzden suçlanmış ve 1616'da Engizisyon

Mahkemesi'ne verilmişti. Engizisyon, Evren'in merkezinin Güneş olduğu fikrini

budalaca ve saçma bulmuştu.Papa 5. Paul'un tavsiyesi ile Galileo, bu

görüşünden vazgeçmeye çağrılmıştı. O da Kopernik Sistemi'ni bundan sonra

savunmayacağına söz vermiş, ant içmişti. Ama bir süre sonra Dünya'daki İki

Büyük Sistem Hakkında Konuşmalar yayımlanınca (1632), yeniden Engizisyon

Mahkemesine sevkedildi.Pişmanlık duyduğunu söylemesine karşın suçlu

sayıldı; Papalığın üç yıl gözetiminde bulunmasına ve her hafta bir kere

pişmanlık ilahilerini yüksek sesle okumasına karar verildi. Mahkeme'nin

kararından sonra Bununla birlikte, dönüyor dedi. Bu büyük adam 1637'de kör

oldu; 1642'de köşesine çekildi ve o yıl öldü.Kilise mensupları onun

Hıristiyan Mezarlığı'na gömülmesine bile izin vermemişlerdi. Fakat 19. yüzyılda

yalnız İtalya'da değil, birçok ülkede adına anıtlar

dikilmiştir.Galileo, teleskoptan yararlanarak, gökteki Samanyolu'nun

aslında çıplak gözle birbirinden ayırtedemediğimiz çok sayıda yıldızdan oluşan

bir küme olduğunu ortaya koydu. Güneş'teki lekeleri gözledi. Böylece eskiden

beri inanılan, göksel cisimlerin pürüzsüz, kusursuz (yetkin) nesneler olduğu

görüşünün yanlış olduğu ortaya çıkıyordu.Ay yüzeyindeki dağları saptadı;

gölgelerini ölçerek, kabaca bu dağların yüksekliklerini hesapladı. Bunlar

yalnızca bir başlangıçtı, yüzyılın kalan bölümünde teleskop, astronomide gerçek

bir devrim etkisi yapacaktı.



Siyaset, Bilim Ve Tarih Bilinci (Doğan Özlem )The Benefits Of TreesEnerji TasarrufuAlternatif Ucuz Enerji KaynaklarıErozyonun Tanımı Ve ÇeşitleriDünyamızın HareketleriDoğalgazDeve KuşlarıTeknolojik CellatlarımızKüresel IsınmaÇimento İşkolu Ve SorunlarıAtmosferin Başlıca Gaz KirleticileriNükleer EnerjiYapay KristallerHyrogen Fuel  The Fuel Of FutureKentiçi Ulaşımı Ve Çevre SorunlarıPrcı HakkındaÇevre Kirliliği Ve SonuçlarıSivil SavunmaUluslararası Hukuk Ve Çevre