Baş ve Omuzlar Modeli

[bluemoon24]

Bu durumun, tepede oluşmuş olan bir baş ve omuzlar formasyonunda

nasıl göründüğüne bakalım (Bkz. Şekil: 5-1a ve b). A noktasında, yukarı-trend

henüz bir tepenin oluştuğuna dair bir sinyal vermeden yol almaktadır. Fiyat daha

yüksek yeni tepeler oluşturdukça işlem hacmi de artmaktadır ki, bu normaldir. B

noktasına doğru oluşan düzeltme dalgası sırasındaki işlem hacmi düşmüştür ki bu

da beklenen şekildedir. C noktasında, dikkatli bir analizci A'ya doğru olan

dalga sırasında gerçekleşen işlem hacminin bir önceki dalgaya göre daha az

olduğunu fark etmiş olabilir. Bu durum kendi içinde çok önemli olmamakla

birlikte, analizcinin kafasında yeşil bir ışık yakar.Şekil 5.1a Şekilde baş ve omuzlar

modeli görülüyor. Bu modelin tabanda oluşan biçimi, zirvede oluşan biçiminin

aynada yansıması gibidir. Önem taşıyan tek farklılık, modelin ikinci yarısında

işlem hacmi modelinde ortaya çıkan farklılıktır. Bu modelde, baş'tan yukarıya

doğru olan hareket sırasındaki işlem hacmi daha yüksek olmalıdır ve omuz

çizgisinin kırılışında işlem hacminde patlama görülmelidir. Omuz çizgisi

kırıldıktan sonra omuz çizgisine doğru bir geri dönüş hareketine bu modelde çok

daha sık rastlanır.Daha sonra fiyatlar D noktasına doğru düşmeye başlar.

Düşüş daha önceki tepe olan A noktasından daha aşağıda bir yerlere kadar sürer.

Bir yukarı-trend'de geçilmiş olan bir tepenin daha sonraki düzeltmelerde destek

seviyesi olduğunu anımsayalım. A noktasının altına düşülmesi ve neredeyse, bir

önceki düzeltmenin tabanı olan B noktasına kadar gerilenmesi yukarı-trend'de bir

şeylerin yanlış gidiyor olduğuna ilişkin bir diğer uyarıdır. Piyasa

yeniden E noktasına doğru bir çıkış başlatır ve bu kez daha da düşük işlem hacmi

ile C noktasındaki önceki tepeye erişemez. Bir yukarı-trend'in sürebilmesi için

her bir yüksek noktasını kendisinden bir önceki yüksek noktayı geçebilmesi

gerekir. E noktasına doğru olan çıkışın bir önceki tepe olan C noktasına

erişmemiş oluşu, yeni bir aşağı-trend için gerekli olan koşulların

yarılanmasının sağlanmış olmasıdır (düşen tepeler).Zaten, ana trend

çizgisinin (1 çizgisi) çoktan kırılmış oluşu da bir diğer tehlikeli sinyaldir.

Fakat tüm bu uyarılara karşın, bu noktada tüm bilebileceğimiz şey, trendin

yukarı-trend'den yatay trende değişmiş olduğudur.Boyun Çizgisinin

Kırılması Modeli TamamlarArtık şimdi son iki tabanları birleştiren (B ve

D noktaları) bir trend çizgisi {boyun çizgisi (2 çizgisi)} çizebiliriz. Bu çizgi

tepelerde genellikle hafifçe yukarıya doğru eğimli olur (bazen yatay bir

çizgidir, nadiren de aşağı doğru eğimlidir). Tepede oluşan baş ve omuzlar

formasyonunu tanıyabilmenin en önemli göstergesi boyun çizgisinin altında

gerçekleşen bir kapanıştır. Böylelikle B ve D tabanları birleştirilerek çizilmiş

olan trend çizgisi ve D noktasındaki destek kırılmış olur ve yine böylelikle

yeni bir aşağı-trend için gerekli olan düşen tepe ve tabanlar da ortaya çıkmış

olur. Şimdi, C, D, E ve F noktalarının oluşturduğu tepe ve tabanlar yardımıyla

yeni aşağı-trend'i tanıyabiliriz. Boyun çizgisinin kırılışı sırasında işlem

hacmi artar.Şekil 5.1b

Pimaş'ın grafiğinde tepede ortaya çıkmış olan bir baş ve omuzlar modeli

görülüyor. Geriye Dönüş HareketiBoyun çizgisi kırıldıktan sonra

çoğunlukla, D noktasına ya da boyun çizgisine kadar süren bir geriye dönüş

hareketi yaşanır (Şekil 5.1a'daki G noktası). Geriye dönüş hareketi her zaman

oluşmayabilir ya da boyun çizgisine kadar sürmeyebilir. Boyun çizgisinin

kırılışı sırasında gerçekleşen işlem hacmi yüksek olur ise, bu durumda bir

geriye dönüş hareketine daha az rastlanır. Eğer boyun çizgisi düşük işlem hacmi

ile kırılırsa muhtemelen bir geriye dönüş hareketi gerçekleşir ancak, geriye

dönüş hareketi sırasında işlem hacmi düşük şekilde seyreder ve daha sonra bunu

takip eden aşağı-trend sürecindeki işlem hacmi dikkati çekecek şekilde yüksek

olur.ÖzetBir tepede oluşan bir baş ve omuzlar modelinin temel

bileşenlerini yeniden gözden geçirelim.1. Bir yukarı-trend,2.

Yüksek işlem hacmiyle oluşan bir sol omuz (A noktası) ve bunu takip eden B

noktasındaki düzeltme tabanı,3. Yeni bir yüksek tepe fakat düşük işlem

hacmi (C noktası),4. Daha önceki tepenin (A noktasındaki) daha

aşağılarına, bir önceki tabana (D noktasına) kadar yaklaşan bir düşüş,5.

Baş'ın tepesine (C noktası) erişemeyen, oldukça düşük işlem hacmiyle üçüncü bir

çıkış hareketi (E noktası),6. Boyun çizgisinin altında gerçekleşen bir

kapanış,7. Boyun çizgisine doğru bir geriye dönüş hareketi (G noktası)

ve bunu takip eden yeni düşük değerler.Tanımladığımız üç tepede görülen

nedir?Orta tepe (baş) her iki omuzdan (A ve E noktaları) bir miktar daha

yukarıdadır. Ancak model, boyun çizgisi kapanış fiyatı temelinde kırılmadıkça

tamamlanmış olmaz. Burada yine %3'lük geçiş ölçütü (ya da bu ölçütün başka

biçimleri) ya da omuz çizgisinin altında iki gün üst üste kapanış gerçekleşmesi

(iki gün kuralı), boyun çizgisinin kırılmış olması konusunda onaylayıcı ek

işaretler olarak kullanılabilir. Fakat yine de, aşağı-trend ortaya çıkıncaya

kadar, modelin gerçekten bir baş ve omuzlar formasyonu olmaması ve

yukarı-trend'in bir yerlerde hareketini sürdürmesi ihtimali her zaman

vardır.İŞLEM HACMİNİN ÖNEMİBütün fiyat modellerinde olduğu gibi,

yukarı-trend'in tepesinde oluşan baş ve omuzlar modelinin gelişiminde de işlem

hacminin önemli bir rolü vardır. Genel bir kural olarak, ikinci tepenin (baş)

oluşumundaki işlem hacmi, sol omuzun oluşumundaki işlem hacmine göre daha

düşüktür. Bu tam bir gereklilik değilse de, erken bir sinyal olması açısından

önemlidir.En önemli işlem hacmi sinyali, üçüncü tepenin (sağ omuzun)

oluşması sırasında ortaya çıkar. İşlem hacmi sağ omuzda, önceki iki tepeden

dikkati çekecek şekilde daha az olmalıdır. İşlem hacmi boyun çizgisinin kırılışı

sırasında artar, geriye dönüş hareketi sırasında azalır ve geriye dönüş

hareketinin tamamlanması ile yeniden artar.Daha önce de değindiğimiz

gibi işlem hacmi, piyasanın tepelerinde fazla önemli değildir. Fakat bazı

durumlarda, eğer yeni ortaya çıkmış olan aşağı-trend sürme eğilimindeyse işlem

hacmi de artmaya başlar. İşlem hacmi, kısaca üzerinde durulması gereken bir konu

olarak, piyasanın tabanlarında daha belirleyici bir rol oynar.FİYAT

HEDEFİNİN BULUNMASIBir fiyat hedefini belirleyebilmenin yöntemi, fiyat

modelinin yüksekliğine dayanır. Önce baştan (C noktası) omuz çizgisine kadar

olan düşey mesafe ölçülür ve bu mesafe boyun çizgisinin kırıldığı noktadan aşağı

doğru uzatılarak fiyatın düşüş hedefi bulunur. Örneğin; başın üst noktasının

100'de ve omuz çizgisinin 80'de bulunduğunu kabul edelim. Bu şekilde düşey

mesafe 100-80=20 olacaktır. Omuz çizgisinin kırıldığı yerden aşağı doğru bu 20

birim ölçülür. Eğer şekil 5-a'daki boyun çizgisi, kırıldığı zaman 82'de

bulunuyor olsaydı o zaman aşağı doğru fiyat hedefi 82-20=62

olacaktı.Aynı ölçüm için daha kolay bir teknik, düşüşün ilk dalgasının

(C ve D noktaları) ölçülmesi ve bu değerin 2 ile çarpılması, da kullanılabilir.

Bu iki teknikten hangisi kullanılırsa kullanılsın, bu modelin yüksekliği ne

kadar büyük olursa, fiyat hedefi de o kadar büyük olur.Şu görülüyor ki,

fiyat, boyun çizgisinin üzerinde hangi yüksekliğe çıkmış ise, boyun çizgisinin

altında da aynı mesafede yol alır. Çubuk grafiklerinin hemen tüm fiyat

hedefleri, çeşitli modellerin yüksekliğine ya da hareketliliğine

dayanır.Şunu daima hatırlamakta yarar var ki, ölçülen fiyat hedefi

yalnızca minimum hedeftir. Fiyatlar çoğu zaman bu minimum hedeflerden daha

ilerilere giderler. Ancak minimum hedefi bilebilmek, piyasada pozisyon açmak ya

da kapatmak için yeterli potansiyel olup olmadığını önceden belirleyebilmekte

yararlıdır. Eğer piyasa minimum fiyat hedefini geçerek yoluna devam ederse, bu

da pastanın kreması olur.Maksimum fiyat hedefi ise, bir önceki hareketin

bütününün boyu kadardır. Eğer önceki boğa piyasası 30'dan 100'e gitmiş ise, o

zaman, bir zirvede ortaya çıkmış olan fiyat modelinden aşağı doğru maksimum

fiyat hedefi, yukarı hareketin tümünün 30'a kadar geri alınması

olacaktır.Fiyat Hedeflerinin DüzenlenmesiFiyat hedefleri

bulunmaya çalışılırken bir dizi başka etken de hesaba katılmalıdır. Yukarıda

incelediğimiz, tepede oluşan baş ve omuzlar formasyonunun ve diğer fiyat

modellerinin ölçüm teknikleri yalnızca ilk adımdır. Hesaba katılması gereken

diğer birçok teknik etken vardır. Örneğin; önceki yukarı hareket sırasında,

düzeltme hareketlerinin tabanları olarak belirgin destek seviyeleri nerelerdir?

Düzeltme hareketleri genellikle bu noktalarda dururlar.Yüzde geri

çekilmeler nelerdir? Maksimum geri çekilme hedefi önceki yukarı hareketin %100

geri çekilmesidir.Fakat acaba, %50 ve %66 geri çekilme seviyeleri nelerdir? Bu

seviyeler piyasaya genellikle önemli destek sağlayan seviyelerdir. Geri kalmış

anlamlı fiyat boşlukları var mı? Fiyat boşlukları da düzeltmeler de destek

alanlarıdır.Çizilebilen uzun dönemli trend çizgileri var mı? Teknik

analizci, fiyat modellerinin fiyat hedeflerini belirlemeye çalışırken başka

teknik araçları değerlendirmelidir. Örneğin, aşağı doğru bir fiyat ölçümünün

30'a kadar bir fiyat hedefi varsa ve aynı zamanda 32'de belirgin bir destek

seviyesi de varsa, bu durumda teknik analizci, aşağı doğru fiyat ölçümünü 30

yerine 32 olarak belirleyebilme konusunda dikkatli olmalıdır.Genel bir

kural olarak; fiyat hedefinin ölçümü ve belirgin bir destek ya da direnç

seviyesi arasında açıkça bir farklılık ortaya çıkarsa, fiyat hedefini destek ya

da direnç seviyesi olarak belirlemek çoğu zaman daha güvenlidir. Teknik

analizcinin elinde birçok değişik teknik araç vardır. Usta teknik analizci,

bütün bu teknik araçları uyumlu bir şekilde birleştirerek yerli yerinde

kullanabilmelidir.BAŞARISIZ BAŞ ve OMUZLAR MODELİFiyatlar bir

kere omuz çizgisine doğru yol aldıktan ve bir baş ve omuzlar modeli

tamamladıktan sonra, yeniden omuz çizgisinin altına düşmemelidir. Bir tepede,

omuz çizgisi aşağıya doğru bir kere kırıldıktan sonra, omuz çizgisinin

üzerindeki daha sonraki bir kapanış, omuz çizgisinin kırılışının muhtemelen

yanlış bir sinyal olduğunu ve başarısız baş ve omuzlar modeli denilen bir

formasyonun oluştuğunu gösterir. Bu tip bir model, başlangıçta klasik bir baş ve

omuzlar modeline benzer fakat bu modelin gelişiminin bir noktasında (omuz

çizgisinin kırılmasından önce ya da hemen sonra) fiyatlar kendi asıl trendleri

doğrultusundaki hareketlerine devam ederler.Buradan iki önemli ders

çıkar. Birincisi, grafik modellerinin hiçbiri yanılmaz değildir. Grafik

modelleri çoğu zaman yararlı olsa da bu, her zaman işe yaradıkları anlamına

gelmez. İkinci ders, teknik analizcinin, yaptığı analizin yanlış olduğu

konusundaki sinyallere karşı uyanık olması gerektiğidir.



Afyon Jeotermal Merkezi Isıtma Sistemi, Ekonomisi Ve Hava Kirliliğini Önlemedeki KatkKserofitlik Ve Su Ekonomisi ÖkofizyolojisiFloresanların EkonomikliğiVarlık Vergisi1987-1993 Türkiye Ekonomisi1983-1987 Türkiye Ekonomisi1980-1982 Türkiye Ekonomisi1923-1980 Türkiye Ekonomisi19 Şubat KriziSermaye Piyasası Kurulu (SPK)İMKB PazarlarıİMKB'de Kote İşlemiMilli Korunma KanunuAltın Kurallar5 Nisan KararlarıElliot Dalga KuramıDow KuramıDirectional MovementDikdörtgen FormasyonuDestek ve Direnç