Destek ve Direnç

[bluemoon24]

Şekil 4.3b Bir aşağı-trend'de destek ve dirençler

görülüyor.Tabanlar ya da bir başka deyişle geriye dönüşlerde oluşan

düşük fiyat değerlerine destek denir. Destek terimi, satıcıların baskısına karşı

alıcıların daha güçlü çıktığı bir piyasanın grafik üzerindeki seviye veya

bölgesini anlatır. Böyle bir durum, bir düşüşün durduğu ve fiyatların yeniden

hareketlendiği bir durumdur.Direnç ise desteğin tersidir ve satış

baskısının hakim olduğu, fiyatın yükselişinin geriye döndüğü, piyasanın

üzerindeki bir alanı ya da fiyat seviyesini temsil eder. Bir direnç seviyesi,

genellikle bir önceki tepe ile tanımlanır. Şekil 4.3a'da, 1 ve 3 noktaları

direnç seviyeleridir. Şekil 4.3a bir yukarı-trend'i gösteriyor. Bir

yukarı-trend'de destek ve direnç seviyeleri bir yükselen model ortaya

çıkartırlar. Şekil 4.3b'de, alçalan tepe ve tabanlarıyla bir aşağı-trend

görülüyor. Bir aşağı-trend'de, 1 ve 3 noktaları piyasanın altındaki destek

seviyeleri ve 2 ve 4 noktaları da piyasanın üzerindeki direnç

noktalarıdır.Bir yukarı-trend'de direnç seviyeleri, o yukarı-trend'deki

duraklamaları temsil eder ve bu seviyeler genellikle belli bir noktada

geçilirler. Destek seviyeleri, bir aşağı-trend'de düşüşü sürekli olarak

durdurabilmekte yetersiz kalırlar fakat düşüşü en azından geçici olarak kontrol

edebilirler.Trend kavramının tam olarak anlaşılabilmesi için destek ve

direnç kavramlarının tam olarak kavranmaları gerekir. Bir yukarı-trend'in

sürebilmesi için, birbirini takip eden her bir düşük seviyenin (destek

seviyesinin) kendisinden bir önceki düşük seviyenin üzerinde olması gerekir.

Daha yukarıda oluşan her bir yüksek seviye (direnç seviyesi) kendisinden bir

önceki yüksek seviyeden daha yukarıda olmalıdır. Bir yukarı-trend'in

düzeltmesinin dip noktası bir önceki düşük seviyeye kadar uzanırsa bu durum,

yukarı-trend'in sonuna yaklaşıldığının ya da en azından bir yukarı-trend'den bir

yatay trende geçildiğinin bir erken uyarısı olabilir. Eğer destek seviyesi

kırılırsa, bu durumda trendin yukarıdan aşağıya dönüyor olduğu akla

gelir.Şekil 4.4a Bir trend

tersine-dönüş örneği görülüyor. Fiyatların 5 noktasında, bir önceki 3

noktasındaki tepeyi geçemeyişi ve bunun ardından, 4 noktasındaki bir önceki

düşük seviyenin kırılması, aşağı doğru bir trend tersine-dönüşü oluşturur. Bu

tip bir modele ikili tepe denir.Şekil 4.4b Trendin tersine-dönüşünün tabandaki bir örneği

görülüyor. 5 noktasında, fiyatların 3 noktasındaki bir önceki tabanın altına

düşmeyip tutunabilmesi çoğunlukla, bir tabanın ilk sinyali olur. 4 noktasındaki

tepenin de geçilmesiyle taban onaylanmış olur.Şekil 4.4c Tabanda ortaya çıkan bir tersine-dönüş'ün klasik bir

örneği görülüyor.Bir önceki direnç tepesinin her test edilişinde,

yukarı-trend özellikle kritik bir aşamadadır. Bir yukarı-trend'de bir önceki

tepenin geçilemeyişi ya da bir aşağı-trend'de bir önceki destek tabanının altına

düşülmemesi genellikle, varolan trendin değişiyor olduğunun ilk

sinyalidir.4.4a'dan c'ye kadar olan şekiller klasik tersine-dönüş'lerin

örnekleridir. Şekil 4.4a'da, 5 noktasında fiyatların bir önceki tepeyi (3

noktası) geçememiş olduklarına dikkat edelim. Bu tip tersine-dönüş, destek ve

direnç seviyelerinin basitçe gözlenmesiyle tanınabilir.Destek ve Direnç

Seviyeleri Rollerini Nasıl DeğiştirirlerŞu ana kadar desteki, bir

önceki düşük seviye ve dirençi de bir önceki yüksek seviye olarak tanımladık.

Ancak bu her zaman böyle olmaz. Bu durum bizi destek ve direncin az bilinen ve

ilginç yönlerinden birine taşır: destek ve direnç, rollerini değiştirirler. Bir

destek ya da direnç seviyesi anlamlı bir miktarda geçilirse, destek ve direnç

rollerini değiştirir ve tam ters bir şekle dönüşür. Diğer bir deyişle, bir

direnç seviyesi destek, bir destek seviyesi de direnç haline gelir. Bunun neden

böyle olduğunu anlayabilmek için, destek ve direnç seviyelerinin ortaya

çıkmasının arkasındaki psikolojiyi tartışmak yararlı olacaktır.Destek ve

Direncin PsikolojisiKonuyu daha iyi açıklayabilmek için piyasaya

katılanları üç kategoriye ayıralım: Uzun (long) pozisyon alanlar, kısa (short)

pozisyon alanlar ve hiçbir pozisyonu olmayanlar. Uzun pozisyon alanlar kontrat

satın almış olanlar, kısa pozisyon alanlar kendilerini satış tarafına bağlamış

olanlar ve hiçbir pozisyon almamış olanlar da, kendilerini ya piyasanın dışında

tutuyor olanlar ya da piyasaya hangi yönden gireceklerine henüz karar vermemiş

olanlardır.Piyasanın, bir süredir dalgalandığı bir destek noktasından

yukarıya doğru hareket etmeye başladığını düşünelim. Uzun pozisyon almış olanlar

(destek noktası yakınında alım yapmış olanlar) sevinçli fakat daha fazla alım

yapamadıkları için de üzüntülüdürler. Uzun pozisyon almış olanlar, eğer piyasa

alım yapmış oldukları destek noktasına yeniden gerilerse ancak o zaman uzun

pozisyonlarına yenilerini ekleyebilirler.Kısa pozisyonda olanlar bu anda

kendilerinin piyasanın yanlış tarafında olduklarını fark ederler ya da en

azından piyasanın doğru tarafında olduklarından şiddetle kuşkulanırlar. (Sözünü

ettiğimiz destek alanından piyasanın ne kadar uzaklaşmış olduğu bu düşünceleri

büyük şekilde etkiler.) Kısa pozisyonda olanlar, piyasadan çıkabilmek için,

piyasaya girdikleri (kısa pozisyon aldıkları) destek alanına yeniden geri

dönülmesi umudu içinde olurlar.Açılmış olan hiçbir pozisyonları olmadan

bir kenarda oturanlar iki gruba ayrılabilir. Birinci grup, hiçbir pozisyon

açmamış olanlar ve şu ya da bu nedenle uzun pozisyonlarını destek alanında daha

önceden tasfiye etmiş olanlardır. İkinci grup ise, destek bölgesinde açmış

oldukları uzun pozisyonlarını kısa sürede tasfiye etmiş ve bu nedenle, satış

yaptıkları noktadan pozisyonlarını yerine koyabilmek için yeni bir şansı umutla

bekleyenlerdir.Kararsız olan sonuncu grup, fiyatların yükseliyor

olduğunun farkına varmıştır ve ilk alım fırsatında piyasaya uzun pozisyon alma

yönünde girmeye karar vermiştir. Bu dört grubun tümü bir sonraki dip noktada

alım yapmaya karar vermişlerdir. Bu dört grubun hepsinin piyasanın bu destek

noktasında kazanılmış hakları vardır. Eğer fiyatlar bu destek bölgesine

gerileyecek olursa, bu dört grubun hepsinin yeni alım yapmaları doğal olarak

fiyatların yukarı gitmesinin maddi temeli olacaktır.Destek bölgesinde ne

kadar fazla alım-satım işlemi gerçekleşirse destek o derece fazla önem kazanır

çünkü o bölgede daha fazla yatırımcının kazanılmış hakları vardır. Verili bir

destek ya da direnç bölgesindeki işlem büyüklüğü üç yolla belirlenir: Destek

bölgesinde geçirilen zamanın büyüklüğü, işlem hacmi ve işlem yoğunluğunun ne

kadar yakın bir zamanda gerçekleşmiş olduğu.Bir destek ya da direnç

alanında fiyatlar ne kadar uzun süre kalırsa, bu alan o derece önem kazanır.

Örneğin, fiyatlar yukarıya dönmeden önce eğer bir duraklama bölgesinde üç hafta

yatay olarak hareket ederlerse bu destek alanı fiyatların bu bölgede üç gün

yatay olarak hareket ettiği bir durumdan daha önemli olacaktır.Destek ve

direncin öneminin ölçümü için diğer bir yol işlem hacmidir. Eğer bir destek

seviyesi yüksek işlem hacmiyle oluşursa bu daha çok sayıda sözleşmenin el

değiştirdiğine işaret eder ve bu da bu destek seviyesini, çok az işlem

gerçekleşmiş olduğu bir durumdan daha önemli bir şekle sokar.Bir destek

ya da direnç alanının önemini belirleyebilmenin üçüncü bir yolu, işlemlerin ne

kadar yakın bir zamanda yoğunlaşmış olduğudur. Piyasanın hareketlerine

yatırımcıların tepkileri ve yatırımcıların piyasada açtıkları ya da açamadıkları

pozisyonlar konusuyla ilgilendiğimiz için, işlem yoğunluğunun zamanı önemlidir.

İşlem yoğunluğu ne kadar yakın tarihlerde gerçekleşmiş ise, o destek ya da

direnç seviyesi de o kadar güçlü olur.Şimdi bu tabloyu tersine çevirelim

ve fiyatların yukarıya doğru değil aşağıya doğru hareket ediyor olduklarını

düşünelim. Bir önceki örnekte, fiyatlar yukarıya doğru hareket ettikleri için

piyasaya katılanların birleşik tepkisi, her aşağıya doğru fiyat hareketinin yeni

alımlarla karşılaşmasına (böylece yeni destek oluşmasına) neden olur. Ancak,

eğer fiyatlar düşmeye başlar ve önceki destek alanının altına inerlerse

yatırımcıların tepkisi tersine döner. Destek bölgesinde alım yapmış olanlar

şimdi yanlışlık yapmış olduklarını fark etmişlerdir. Bu durumda yatırımcılar ya

ek olarak yeni marjin parası ödeyecekler ya da pozisyonlarını

kapatacaklardır.Başlangıçta önceki desteği ortaya çıkaran şey,

piyasadaki alım emirlerinin baskınlığıydı. Ancak şimdi, önceki alım emirlerinin

tümü satım emirlerine dönüşmüştür. Destek, direnç haline dönüşmüştür. Daha da

önemli olan, en yeni olan ve daha fazla işlem hacminin gerçekleşmiş olduğu daha

güçlü önceki destek seviyesi şimdi direnç bölgesine dönüşmüştür.Piyasaya

katılmış olan üç kategorideki yatırımcılarca ortaya çıkarılmış olan desteğin

bütün etkenleri (uzun pozisyon almış olanlar, kısa pozisyon almış olanlar ve

hiçbir pozisyon almamış olanlar), şimdi fiyatların üzerinde, gelecekteki

yukarıya doğru fiyat çıkışlarında bir çatı olarak işlev görecek hale

dönüşmüşlerdir.Burada biraz durmak ve teknik analizcilerce kullanılan

fiyat modellerinin ve destek ve direnç gibi kavramların neden yararlı oldukları

üzerinde düşünmek yararlı olacaktır. Bu araçların işe yaramaları, grafiklerin

ürettiği ya da grafikler üzerine çizilmiş bazı çizgilerin bir takım sihirleri

değildir. Bu araçların işe yaramaları, piyasaya katılanların gerçekte ne yapıyor

olduklarını ve onların piyasadaki olaylara olan tepkilerini belirleyebilmemizi

sağlamalarındandır.Grafik analizleri, gerçekte insan psikolojisinin ve

değişen piyasa koşullarına yatırımcıların tepkisinin (reaksiyonunun)

incelenmesidir. Piyasaların çok hızlı geliştiği bir dünyada yaşadığımız için ne

yazık ki biz grafik terminolojisine çok fazla dayanma eğilimi içinde oluyoruz ve

grafikteki resimleri başlangıçta ortaya çıkartan temel güçleri kestirme

ifadelerle atlıyoruz. Destek ve direnç seviyelerinin fiyat grafikleri üzerinde

niçin belirlenebildiği ve piyasa hareketlerinin tahmininde kullanılmalarının

niçin yardımcı olduklarının güçlü psikolojik nedenleri vardır.Desteğin

Dirence, Direncin Desteğe Dönüşmesi: Geçilme DerecesiBir destek

seviyesi, anlamlı bir miktarda geçilirse direnç seviyesine, bir direnç seviyesi

de anlamlı bir miktarda geçilirse destek seviyesine dönüşür. Şekil 4.5a ve c,

sadeleştirilmelerinin dışında 4.3a ve b şekillerinin benzeridir. Şekil 4.5a'da,

fiyatlar yükseliyorken, gerileme hareketinin 1 noktasındaki tepe seviyesindeki 4

noktasında durmuş olduğuna dikkat edelim. 1 noktasındaki önceki tepe, bir direnç

seviyesiydi fakat 3 dalgasıyla kesin şekilde kırıldıktan sonra, önceki direnç

tepesi bir destek seviyesi haline dönüşmüştür.1 dalgasının tepesi

yakınlarındaki önceki satışların tümü (direnç seviyesini oluşturan) şimdi

alışa dönüşmüştür. Düşen fiyatları gösteren 4.5b'deki şekilde, 1 noktası

(önceki destek seviyesi) 4 noktasında artık bir direnç seviyesine

dönüşmüştür.Şekil 4.5a Bir

yukarı-trend'de, direnç seviyeleri anlamlı bir oranda geçilirse (kırılırsa) o

direnç seviyeleri destek seviyelerine dönüşür. Şekilde, 1 noktasındaki direnç

kırılınca o direncin fiyata 4 noktasında destek sağladığı görülüyor. Bir önceki

tepeler, takip eden düzeltmelerde destek seviyeleri olurlar. Şekil 4.5b Bir aşağı-trend'de, kırılan

destek seviyeleri, takip eden düzeltmelerde, direnç seviyeleri haline

dönüşürler. Şekilde, 1 noktası ile gösterilen destek seviyesinin daha sonra 4

noktasında direnç seviyesi haline geldiği görülüyor.Şekil 4.5c Temmuz ayının sonlarına doğru

oluşmuş olan direncin kırıldıktan sonra destek haline dönüşmüş olduğuna dikkat

edelim. Geçilmiş olan ağustos ayının tepe noktaları da gelecekteki düzeltme

hareketlerinde destek sağlayacaklardır.Daha önce değindiğimiz gibi

fiyatların, destek ya da dirençten ayrıldığı uzaklığın büyüklüğüyle orantılı

olarak o destek ya da direncin önemi artar. Bu durum, destek ya da direnç

seviyesi geçilip de rolleri tersine döndüğü zaman daha da geçerlidir. Örneğin,

destek ve direnç seviyelerinin ancak anlamlı uzaklıkta geçildikleri zaman

rollerinin tersine döndüğünü söylemiştik. Pek iyi, anlamlı uzaklığı ortaya

çıkartan şey nedir?Burada, geçilmenin anlamlı uzaklıkta olup olmadığını

belirlemede bir miktar öznellik vardır. Bazı grafikçiler, özellikle ana destek

ve direnç seviyeleri için %10'luk bir geçilme ölçütü kullanırlar. Kısa dönemli

destek ve direnç alanları muhtemelen %3 ya da 5 gibi daha küçük sayılar

gerektirirler.Gerçekte her analizci, anlamlı miktarda geçilmeyi neyin

oluşturduğuna kendisi karar vermelidir. Ancak, destek ya da direnç alanları

yalnızca, piyasaya katılanların yanlışlık yaptıklarına ikna olacakları kadar

piyasanın yeterince yol alması durumunda rollerini tersine

çevirirler.Destek ve Direnç Alanları Olarak Yuvarlak Sayıların

ÖnemiYuvarlak sayıların, fiyatın yukarı çıkışını ya da aşağı düşüşünü

durdurma eğilimleri vardır. İşlem yapanların, fiyat hedefleri ve bu fiyat

hedeflerine göre davranma şeklinde, 10, 20, 25, 50, 75, 100 (ve 100'ün katları)

gibi önemli yuvarlak sayılarla düşünme eğilimleri vardır. Dolayısıyla bu

yuvarlak sayılar, psikolojik destek ya da direnç seviyesi olarak rol oynarlar.

İşlem yapan bir kişi bu bilgiyi, önemli bir yuvarlak sayıya yaklaşıldığı sırada

pozisyonunu kapatarak karlarını realize etme yönünde kullanabilir.



Afyon Jeotermal Merkezi Isıtma Sistemi, Ekonomisi Ve Hava Kirliliğini Önlemedeki KatkKserofitlik Ve Su Ekonomisi ÖkofizyolojisiFloresanların EkonomikliğiVarlık Vergisi1987-1993 Türkiye Ekonomisi1983-1987 Türkiye Ekonomisi1980-1982 Türkiye Ekonomisi1923-1980 Türkiye Ekonomisi19 Şubat KriziSermaye Piyasası Kurulu (SPK)İMKB PazarlarıİMKB'de Kote İşlemiMilli Korunma KanunuAltın Kurallar5 Nisan KararlarıElliot Dalga KuramıDow KuramıDirectional MovementDikdörtgen FormasyonuBollinger Bands