Beyin Fırtınası Tink Tank

[bluemoon24]

Düsünmesinin semeresini ise, ona ün kazandiran Polaroid makineyi gelistirerek

gördü. Burada küçük kizin, o güne kadar düsünülmemis veya hayata geçirilememis

bir olay için babasina ilham kaynagi olmustur. Yeni kesif ve icatlara zemin

hazirlayan müessir yollardan biri de beyin firtinasidir (Brainstorming). Beyin

firtinasinintemel prensibi sudur: Bir problemi çözmekle

görevlendirilen bir grubun üyeleri mümkün oldugu kadar kadar çok fikir

üretirler. Buradaki problem illâ da bir sikintili durum olmayabilir (Negatif

problem) . Olumlu bir problem de olabilir. Meselâ bir sirket, yil sonunda elde

ettigi kâri en verimli bir sekilde nasil kullanacagini bir beyin firtinasi

seansi ile halledebilir. Beyin firtinasi seanslarinda üretilen fikirler

mantiksiz, sira disi, çilginca ve görünüste imkânsiz olabilirler. Burada temel

kaide, kesinlikle elestiri ve kritik olmamasi. Nasil olur?, bu da mi olur ?

yahu, hadi be sende !, kafayi mi yedin !! ? türünden sözler henüz yeni ortaya

çikmis veya çikacak olan fikri hemen yok edebilir.

Albert Einstein bu konuda söyle demistir: Ortaya atilan yeni fikirlerde bir

ilginçlik, saçmalik yoksa bu fikirde umut yok demektir. Dahasi baslangiçta

aptalca imis gibi görünen bir fikir, beyin firtinasi ekibinin diger üyeleri

üzerinde müsbet tesirler icra edebilir. Beyin firtinasi seansinda görüsler

yüksek sesle söylenmeli ve hemen kaydedilmelidir. 30-40 dklik bir seanstan sonra

bütün fikirler üyeler tarafindan degerlendirilerek en iyi fikir çözüm olarak

seçilir.

Beynimizin sag tarafi, zihindeki resimlerle veya hikâyelerle ilgilenmekten ve

çapraz bagintilar kurmaktan hoslanir. Beyin firtinalari çalismalari sag beyni

uyarir.

Yapilan çalismalar çocuklarin (bilhassa 2-7 yas arasi) okula gitmeden

önce, okul dönemine göre sag beyni dokuz kat daha fazla kullandiklarini ortaya

koymustur. Yani çocuklar yeni (mucitce) fikirleri daha fazla üretirler. Durum

böyle iken niçin uzun yillardan beri hiçbir bilim adamimiz Nobel mükâfati

almamistir? Niçin bütün yeni bulus ve icatlar baskalari tarafindan

yapilmaktadir? Son yüz yildaki patentlerin yüzde kaçi bize aittir? Cevaplardan

bir tanesi, okullarimizda beyin firtinasi gibi yenilikçi düsüncelerin yeterince

ögretilmemesi olabilir.

Okullarimizda genellikle merakli sorular pek tesvik

edilmemekte, aksine, çocuklardan kaliplar içinde düsünmeleri ve önceden

hazirlanmis cevaplari vermeleri istenmektedir. Yeri gelmisken tarihimizdeki

duruma kisaca bir göz atip Mimar Sinanlarin, Itrîlerin, Fatihlerin,

Hazerfenlerin, Gazalilerin nasil yetistigini daha iyi anlayabiliriz.

Fatih Sultan Mehmetin kurdugu, Sahn-i Seman Medreselerinde fizik, kimya,

biyoloji, matematik, astronomi, mantik, felsefe, edebiyat gibi fen ve sosyal

bilimler birlikte ögretiliyor, mucit ve kâsifler yetistiriliyordu.

Havan topunu ilk icat eden Fatihtir. Barutu atesli silahlarda ilk kullanan

Osmanlilardir. Ilk uçan insan bir Türktür. Mimar Sinan hâlâ asilamamistir. Bir

Itrî, bir Dede Efendi henüz geçilemedi. Bir Gazali yetismedi.

Süleymaniye Kütüphanesi hâlen Dünyanin en çok el yazmasi eser bulunduran

kütüphanesidir. Ancak mâzide kalmis bu hâmasî destanlara bakip iç geçirmektense,

davranip Eski hâl muhâl, ya yeni hâl, ya izmihlâl deyip, gayrete gelmenin

zamanin çoktan geldigini ve geçmek üzere oldugunu farketmeliyiz.

Bir Beyin Firtinasi Seansi

Problem:

Sirketimizin bu seneki gelirleri çok düstü zarar ediyoruz.

Seans sirasinda

ortaya atilan bir görüs: Kuslar uçar.

Beyin Firtinasi: Onlar nesnelere bir kusun gözleriyle

bakarlar… Her seyi tepeden iyi bir sekilde görebilirler… Keskin bir görüsleri

vardir… Bazen kanat çirpmayi birakirlar ve asagiya dogru süzülürler. Ama bunu

zarif bir sekilde yaparlar… Çok beceriklidirler… Kaynaklari ziyan etmezler…

Güçlerini tutumlu sekilde kullanmaya çalisirlar… Nereye gittiklerini biliyor

gibidirler… Oysa çok uzaktadir, gittikleri yer… Yolculuga iyi hazirlanirlar… Her

çesit hava sartlarina hazirdirlar… Gittikleri yere varmayi ümid ederler…

Düsmanlarini tanirlar… Bazen kendilerini güvenlik içinde bulurlar… Bazen yirtici

hayvanlar arasinda… Ama her zaman çevrelerinde bütün olup bitenlerin

farkindadirlar… Bir yolunu bulup gitmeyi sürdürürler… Her gizli hava akimini

kendi hizmetlerine kullanarak.. rüzgârla bozusmadan.. ama çevreyle basarili bir

is birligi sergileyerek… Uçmanin büyüsündeki asaleti daima koruyarak.. dengeyi,

kontrolü, ustaligi elden birakmadan yapabileceklerinin en iyisini yaparlar.

Gördünüz mü ? Bir kusun uçmasindan nerelere geldik !

Sinirlari Zorlayin

Insan hayatinda birçok sinirlar vardir ve bu sinirlarin ötesine geçmek

ürkütücü bulunur. Hayatimizda fizikî sinirlar oldugu gibi zihnî sinirlar da

vardir. Zihnî sinirlamalar beyin firtinasi olusturacak sekilde düsünmemize izin

vermezler, degisimi engellerler. Bu daha önce denenmedi, çok güçsüzüm, izin

vermezler, yapamam, ne derler, bu kadar da olur mu?.. gibi ifadeler zihnî

sinirlamalara örnektir. Zihnî kaliplar asildigi an, kapilar açilir ve yepyeni

ufuklar bizi bekler. Sinirlari bazen bir soru ile asariz. Tipki Edward Lande,

ailesinin fotograflarini çekerken küçük kizinin fotograflarimizi görmek için

niçin beklemek zorundayiz? sorusunda oldugu gibi. Sinirlarimizi zorlayalim,

düsünelim, düsünelim, derin tefekkürlere dalalim. Muhtesem birer makine olan

hücrelerimizi, sütün diski ile kan arasinda nasil olustugunu, uzayin sonsuz

büyüklügünü, kuslari, denizleri, rüzgâri… Beynimizde firtinalar olusturalim.

Neticede yenilikler, kesfedilenler sizin olsun.

Think-Tank Düsünce KulüpleriÜlkemizin içine düstügü

ve bir türlü çikamadigi bu durumdan kurtulmasi için insanimizin kolayciligi terk

etmesi, okumasi, düsünmesi, tartismasi gerekmektedir. Bütün bunlarin olabilmesi

için de her seyin rahatça konusulup elestirilebildigi, bir toplum yapisinin

olusturulmasi gerekmektedir.

Günümüzde egitim, saglik, ekonomi, politika, savunma tratejileri ve çevre

gibi hayatin her alaninda yeni yaklasimlara orijinal fikirlere ihtiyaç vardir.

Bu da bol bol beyin firtinasi yapan, tefekkür eden genç ve dinamik insanlarla

olacaktir. Bunun bir yolu da çok alternatifli-beyin firtinali düsünme

kulüplerini (Think-Tank) her bir müessese ve sirket için kurup ayakta kalmasini

ve isletilmesini saglamaktir.

Batida ileriye dönük projeler gelistiren Türkçeye tam tercümesi Düsünce Tanki

olan Think-Tank kuruluslari ise Türkiyede yok denecek kadar azdir. Dolayisiyla

Türkiyede bir düsüncesizlik ve bunun getirdigi bir çözümsüzlük hüküm

sürmektedir. ABDde 3.500 kadar think-tank müessesesi bulunmaktadir. Bunlarin her

biri ayri ihtisas sahalarinda, politikadan içtimaî problemlere, bütçeden millî

müdafaaya kadar birçok sahada çalismalarini sürdürmektedirler.

Meselâ; bir think-tank kurulusu olan Brooklyns Institute sadece devlet

bütçesi ile ilgilenmeyip, bütçenin hazirlanisinda müessir olmakta ve

uygulamasini da takib etmektedir. Misirda bile bir think-tank arastirma

enstitüsünün yillik bütçesi 2 milyon dolardir. Türkiyede ise hiçbir kurulusun

bütçesi bu kadar degildir. Lübnanda bir arastirma kurulusunda çalisanlarin

sayisi 30-35 kisi iken Türkiyede en büyük think-tank kurulusu olan Türkiye

Ekonomik ve Sosyal Etütler Vakfinin çalisan sayisi 9-10

civarindadir.

Think-tank kulüplerini, düsüncenin AR-GEleri olarak kabul

edebiliriz. Hedef çok düsünmek ve mümkün oldugunca çok düsünce üretmektir. Bir

bakima, think-tanklar düsüncesizlige karsi bir isyandir. Türkiyede think-tank

kuruluslari açisindan birçok bâkir sahalar vardir. Meselâ; hosgörü ve barisçi

çözüm üretme konusunda Türkiyede arastirma yapan bir kurum yoktur. Silahsizlanma

konusunda Batili ülkelerde çalisma yapan binlerce kurum varken, Türkiyede bir

tane bile yoktur. Üniversite egitimi ve üniversiteye giris imtihani sistemi

hakkinda fikir üreten kaç tane think-tank kulübü vardir?

Kisacasi Türkiyede birçok mevzuda çok sayida think-tanklara ve tabiî ki

buralarda görev alarak beyin firtinalari olusturacak, yeni kesif ve icatlara

zemin hazirlayacak genç dimaglara ihtiyaç vardir.

kendini geliştir