[bluemoon24]

root@aku: ~# _[/b]tipik bir komut yorumlayıcı komut (prompt). Komutların biçim ya da

yapısı kullanıcının isteğine göre oluşturulabilir. Bizim özel

örneğimizde @ iminden önceki etiket (root ) şu anda geçerli olan

kullanıcıyı, aku ise sistemin konak adını belirtiyor. ~ karakteri,

yöneticinin hesabı halinde /root olacak olan kullanıcıların anayerleşim

(home) dizinini gösteriyor ve son olarak da # komutu bu özel hesabın

süper kullanıcıya ait olduğunu belli ediyor. Kullanıcı şimdi

hareketeden imleçten sonra herhangi bir komutu girebilir.

ls: dizin içeriğini listelerÖrneğin:

root@aku:~$ lsBasiliX/ dead.letter mail/

root@yonca:~# ls -l denemeBu örnekte kullanıcının nasıl bir komut (ls), bir komut seçeneği (-l)

ve bir parametreden (deneme) oluşan bir deyim oluşturduğunu

görebiliriz. Kullanıcı enter tuşuna bastığında, Linux deneme dosyasını

listeleyecektir (dosyanın büyüklüğü, oluşturulduğu tarih, ve birkaç

başka özelliğini görüntüleyecektir.) Bir kabuk deyiminin genel yapısı,

bir karakter boşluktan sonra komut adını izleyen seçeneklerden oluşur.

ls -l -a denemeSeçenekler aşağıdaki gibi birlikte de kullanılabirler:

ls -la denemeSon olarak, komut dosya olarak birden fazla dosyaadı belirtilebilir, bunlar da birbirinden boşluk karakteriyle ayrılmalıdır.

ls deneme word yedekBu, deneme, word ve yedek dosyalarını ayrıntı vermeden listeler.

Dosyaların daha ayrıntılı bir tanımlamasını almak isteyen daha önceki

gibi -l seçeneğini kullanabilir.

ls -l deneme word yedek

Linux, sistemin nasıl kullanılacağı hakkında çok geniş ağiletişimli

(online) bilgiye sahiptir. Bir komutun adını biliyor ve nasıl

kullanıldığını öğrenmek istiyorsanız :man [komut]Bu, komutunun elyordam sayfasını oluşturacaktır. Hemen hemen tüm sistem

komutları için elyordam sayfaları sistemde var durumdadır. man

komutunun kendisinin seçenekleri hakkında daha çok bilgi almak

isterseniz, yalnızca man man yazmanız yeterli. Bir UNIX buyruğunun

seçeneklerini akılda tutmak asla gerekmez. Çünkü ağiletişimli elyordam

sayfaları her zaman belleğimizi tazelemek için hızlı ve kolay bir yol

sağlar.

Öte yandan öğrenmek istediğiniz şeyin konusunu ya da bir açkı sözcüğünü

biliyorsanız şunu deneyin:

apropos [subject]

Bu, konuyla ilişkili tüm komutların bir listesini verecektir.



root@yonca:~$ apropos zipatalkd (8) - AppleTalk RTMP, NBP, ZIP, and AEP managerbzip2, bunzip2 (1) - a block-sorting file compressor, v1.0 bzcat -

decompresses files to stdout bzip2recover - recovers data from damaged

bzip2 filesexplodepkg (8) - Extract the contents of a tar+GNUzip package (such as

a Slackware software package) in the current directory.funzip (1) - filter for extracting from a ZIP archive in a pipegzip, gunzip, zcat (1) - compress or expand filesjaztool, ziptool (1) - Tool for Iomega JAZ and ZIP drivesmzip (1) - change protection mode and eject disk on Zip/Jaz drive ' t TQ $1 ..unzip (1) - list, test and extract compressed files in a ZIP archiveunzipsfx (1) - self-extracting stub for prepending to ZIP archiveszforce (1) - force a '.gz' extension on all gzip fileszip, zipcloak, zipnote, zipsplit (1) - package and compress (archive) fileszipgrep (1) - search files in a ZIP archive for lines matching a patternzipinfo (1) - list detailed information about a ZIP archivels --help:

Bazı komutlar --help parametresiyle birlikte verildiğinde mümkün olan tüm seçeneklerin kısa bir tanımını verirler.Bir komutun çıktısı bir ekrandan fazlasını dolduruyorsa kaygılanmak

için bir neden yoktur, çıktıyı okumak için klavye üzerindeki PageUp ve

PageDown tuşlarını kullanmak yeterlidir.

Çoğu Linux sürümü çeşitli programlar ve yararları hakkında birçok

kaynakbilgi (document) içerir. Bu kaynakbilgiler /usr/doc dizinindedir.

Örneğin tetex ile ilgili bilgi için yalnızca bu dizine girip more tetex

yazmanız yeterlidir. /usr/doc dizinindeki dosyaların çoğu ASCII

dosyalarıdır.

Daha da çoğu var. info sayfaları komutların tanımlarını ve

uygulamalarını içerir. emacs editöründen [Control+h][Control+i]

tuşlarıyla kolayca erişilebilen info sayfalarında da açıklamalar

bulabiliriz.$ ls -l

drwxr-xr-x 3 fenix fenix 1024 Jun 15 1997 Calendar

drwx------ 5 fenix fenix 1024 Nov 6 19:35 Desktop

drwx------ 2 fenix fenix 1024 May 16 1997 Mail

drwxrwxr-x 2 fenix fenix 1024 Mar 10 00:28 X11

lrwxrwxrwx 1 root root 11 Mar 13 20:53 ada -> private/ada

drwxrwxr-x 2 fenix fenix 1024 Mar 10 00:28 bin cp: Dosya kopyalamaBu komut dosyayı başka bir dizinde bulmak veya yeni başka bir ad vermek için dosya kopyalamaya izin verir. root@aku:/home/web# cp index.html /home/www/

Eğer, yedek varolan bir dizin değilse, komut, dosyayı başka bir ad

altında kopyasının yaratılmasının istendiği yorumunu yapacaktır.

Buradaki yedek dizini home altındaki son klasörünün içine

kopyalanacaktır.

mv: Dosya taşımamv MoVe demektir ve taşı anlamına gelir. Bu komut ile dosyaları

yeniden adlandırabilir veya diğer bir dizine taşıyabilirsiniz. root@aku:/home/web# mv index.html /home/www/

Eğer yedek varolan bir dizin olmasaydı, dosyayı yeniden adlandırmak

istediğiniz yorumu yapılacaktı. Yedek dizini home altına taşınacaktır.

cd: dizinin içine girmekArgümansız cd buyruçu ilk dizine geçişi sağlar. Eğer yetkin kullanıcı

(superuser) iseniz bu komut size /root/ dizinini verecektir; eğer hasan

iseniz /home/hasan'a gideceksiniz.

Burada görebildiğiniz şey dizinlerin sağ tarafa eğimli çubuklara sahip

olduğu gerçeğidir

Son olarak, /home ~ karakteri ile yer değiştirebilir. Bu nedenle, cd

~yedek bizi /home/yedek 'ğe götürür.

root@sezer:/home/webadmin# cd linuxweb root@sezer:/home/webadmin/linuxweb#

mkdir: dizin oluşturmak root@sezer:/home/webadmin# mkdir linuxweb root@sezer:/home/webadmin/linuxweb#mkdir [dizinadı] biçiminde çok basit bir yapıdır ve bu ad altında bir dizin yaratır.

rmdir: boş bir dizini silmek root@sezer:/home/webadmin# rmdir linuxweb

İçinde dosyalar bulunmayan bir dizini yok etmek

istiyorsanız, rmdir [dosyaadı] komutuyla yapılır. Eğer dosyalara sahip

dizinleri yok etmek istiyorsanız (ya da diğer dizinler) rm komutuna

bakın.

rm: dosyayı silmekrm [dosyaadı] ile her tür dosya silinir.Diğer ek komutları:

-i

Dosyayı silmeden önce doğrulama gerektirir.

-r

Bir dizini ve onun tüm içeriğini siler.

-rf

Bir dizini ve onun içeriğini herhangi bir doğrulama gerektirmeksizin siler.ln: diğer dosyalara link vermekLinux dosyaların ayrı adlara sahip olduğunu veya onlara ayrı

dizinlerden erişebileceğimizi varsayar. Bu, bağlantılar ile yapılır.

İki türü vardır:

katı: bağlantıda dosya içeriğinin tamamını kopyalar, kaynak dosya veya tersine bağlantı değiştiğinde karşılığı da değişir.

simgesel: Kopyalamaz, kaynak dosyaymış gibi çalışır. Bu yolda

dosya içeriğinin kopyası yoktur, böylece tekerde boş yer kalır.

Bugünlerde neredeyse yalnızca bu tür bağlantılar kurulmaktadır. Bu

yolla dizinler sadece simgesel bağlantılara izin verir. Katı

bağlantılar ln ile yapılır.

Ve simgesel bağlantılar ln -s [kaynakdosyalar] [erekdosya] ile yapılır.

cat:dosyanın içini gösterircat [dosyaadı]

more: sayfalamalı dosya içeriği

gösterimi, eğer göreceğimiz dosya çok uzunsa (ekranda görmek

istediğimiz birçok satırı varsa), en üstteki ilk satırları yitireceğiz.

Çözüm ise ekran buffer kullanmaktır. Bu buffer altında, Mays+Repag ile

yer değişimi sağlanabilir. Fakat bu buffer sınırlı büyüklüktedir ve

çoğu kez yardımcı olmaz. more buyruğu dosyaları sayfalayarak görmemizi

sağlar. more [dosya-adı]Bu etkileşimli bir programdır. Daha ilginç olan keys (etkileşimli komutlar) aşağıdadır:

Açkı Fonksiyon (Key Function)spacebar

Bir sayfa ileri b

bir sayfa geriye al

return

bir satır ilerle</td>

/[string]

katar'ın dosya içindeki bir sonraki yerini bul

?[string]

katar'ın dosya içindeki son görüldüğü yeri bul

q

bırak çık

chmod:dosya izin haklarının değiştirilmesi Düzenli kullanıcılar (root her şeyi yapabilir) yalnızca sahip oldukları

dosyaların erişim izinlerini değiştirebilirler. Bu, boşlukla ayrılmış 2

parametre türünün birleşimidir.chmod [kim][+/-] [yenihaklar] [dosya] kim'de aşağıdakilere gönderim yapabiliriz:

Kim Betimlemesi

u

dosyaya sahip olan kullanıcı

g

dosyaya sahip olan grup

o

geriye kalan kullanıcılar

a

herhangi bir kullanıcı (sahip, grup, diğerleri)+ ile izin hakları ekler - ile izin haklarını çıkartırız.Yeni izinlerde hangi izinlerin eklendiğini veya kaldırıldığını

gösteriyoruz. Bunlar ls yardımı ile uzun listenin ilk alanındaki

harfler ile betimlenirler (Bunun anlamı, r[img]images/smilies/redface.gif[/img]ku, w:yaz, x:çalıştır veya

konuk ol, s:SetUID şeklindedir).

chmod u+rw my Bununla sahip (bu genellikle sizsiniz), my dosyası üzerinde okuma ve yazma iznine sahip olur.

chmod a-x directory Ve bununla tüm kullanıcıların (siz ve sahip dahil) directory dizinine konuk olma izinlerini kaldırıyoruz.chmod diğer ve daha gelişmiş niteliklere sahiptir, bunları burada

görmeyeceğiz, fakat man chmod komutunu kullanarak elyordam sayfaları

kullanabilirsiniz:.

man chmod* : Herhangi bir katara (0 veya daha çok sayıda) gönderme yapar

rm *:Bütün dosyaları sil.

rm a* :a ile başlayan tüm dosyaları sil.

rm bet*as :bet ile başlayıp as ile biten tüm dosyaları sil.

? :herhangi karakter (yalnızca bir)cat c?t :

c ile başlayan ve sonu t ile biten tüm dosyaların içeriklerini görüntüler.

[group]: köşeli parantezler arasındaki karakter grubumore [tp]erez:Eğer varsa, sayfa düzeninde terez ve perez dosyalarını gösterir.cp c[AEIOU]endo directory c ile başlayan, [ ve ] arasında verilen büyük

harflerle süren ve endo ile sona eren dosyaları directory adlı dizine

kopyalar.

Aralıkları yaratmak için - kullanabiliriz:

mv *[a-z] trash :Büyük harf ile bitmeyen tüm dosyaları trash adlı dizine taşır.

Aralıkların dışı da taban alınabilir:

ls [!a-zA-Z]* :İlk karakteri büyük veya küçük harf olmayan dosyaları listeler.

nl :Bir dosyayı satırlarını numaralamak ve mantıksal sayfalar halinde göstermek için kullanılır.nl komutu nl [seçenekler][dosya] şeklinde kullanılır.

$nl x _file 1 aku 2 bim

wc[img]images/smilies/biggrin.gif[/img]osyada bulunan satır,kelime veya karakter sayısını gösterir. $wc index.html59 95 1188 index.html

pwd: Kullanıcı dizinler üzerinde hareket ederken zaman zaman hangi dizin üzerinde çalıştığını öğrenmek için bu komut kullanılır. $pwd/usr/ser

chown:Bir dosyanın veya dizinin

paremetresinde tanımlı bulanan dosya veya dizinin sahibi

parametrelerini değiştirir.

Dosya veya dizin sahibi parametresi /etc/passwd dosyasında, kullanıcı

kimliği(user ID) veya bağlantıı ismi (login name) olarak kayıtlı

bulunmak zorundadır.Dosya ve dizin parametreside /etc/group dosyasında,

group kimliği (group ID)veya gurup ismi (group name ) olarak kayıtlı

olmak zorundadır.chown [-f][-h][-R] sahibi[:grubu]{dosya I dizin}

ps:Aktif işlemler hakkında çeşitli bilgileri görüntüler



root@yonca:~/mail$ ps PID TTY TIME CMD15085 ttyp1 00:00:00 bash15232 ttyp1 00:00:00 psYou have new mail in /var/mail/root

kill:Çalışan süreci durdurmak için singal

gönderir.Bir root kullanıcı herhangi bir süreci kil komuduyla

öldürebilir.Eğer root kullanıcısı değilseniz

sadece kendinize ait işlemleri öldürebilirsiniz. kill [-s{sinyal ismi Isinyalnumarası}]süreç tanıtım numarası (PID)

lprm:(line printer remove)Printer'da döküm için bekleyen işlemleri sıran çıkarır.lprm[-P Printer][görev sırası][Kullanıcı adı..][-]

echo:İfadeleri görüntülmek için bu komut kullanılır,kabuk programlarında kullanılır.Önce a değişkenini hasan'a aktaralım sonra da echo komutula hasanı görüntüleyebiliriz.$ a=hasan$echo $a hasan $_

date:Sistemin tarihini ve zamanını gösterir.date komutu date+%Xşeklinde kullanılır.$dateMon Jan 11 13:29:48 Mest 2002

tail:Dosyanın son bölümünü görüntüler.$tail yedekyedek dosyasının son 10 satırını görüntüler.

uname:İşletim sistemi hakkında bilgi verir -m

Makinanın donanımının adını verir.

-n

Nodename i yazar. Nodename sistemin network iletişimi için kullanılır..

-r

Print the operating system release

-s

Sistem ismini yazar

-v

İşletim sisteminin versiyonuu yazar

-a

yukarıdaki bilgilerin tamamını yazarping :(packet internet groper)Bir network bilgisayara

ICMP(Internet Control Message Protocol)echo paketi gönderir ve geri dönen paketleri bildirir.

Hostname:Paketlerin gönderildiği bilgisayarın ismini belirtir.

mount :Üzerinde bir dosya

sistemi olan bir disk birimine veya parçasına okuma veya yazma amacıyla

ulaşabilmek için bu birim veya parçayı /

dosya yapısında bir alt dizine mount edilmiş olması gerekir./dizini

bilgisayarın açılması sırasında otomatik olarak mount edilmektedir.

Eğer bu kök dizini bilgisayarın açılması aşamasında mount edilmezse , o

bilgisayar zaten açılmaz.Diğer disk ve disk parçalrı otomatik olarak

mount edilmesi için

gerekli işlemler ise sistem yöneticisi root tarafından yapılır.

Otomatik olarak mount edilmesi istenen diskler ve mount edilecekleri

dizinler /etc/filesystems dosyasında tanımlanır. aku@yonca:~$ mount

/dev/sda1 on / type ext2 (rw)

/dev/sda3 on /home type xfs (rw)

none on /proc type proc (rw)mailx:Mesajların elektronik olarak alınması ve gönderilmesi için ortam sağlayan bir yazılımdır.

mailxkomutu mesaj okunurken saklama silme ve mesajla yanıtlama olanağı sağlar.mailx [seçenekler] [isim]

utebay@yonca:~$ mailx

Mail version 8.1 6/6/93. Type ? for help.

/var/mail/utebay: 26 messages 25 unread

1 MAILER-DAEMON@yonca. Sat Jun 29 09:37 13/546 DON'T DELETE THIS MES

2



\n



Bu mail adresi spam botlara karşı korumalıdır, görebilmek için Javascript açık olmalıdır





Fri Jun 28 17:44 67/2841 [Linux] Re: ntfs moun

grep: Karekterlerden oluşan belirli kalpıları bir veya daha fazla dosya içinde aramınızı sağlayan komuttur.grep[seçenekler]ifade [dosya...]

$ cat deneme.c

include stdio.h

main ()

{

printf (merhaba);

return(0)

du Komutu (Diskin Durumu):Sistem yöneticisi zaman zaman disklerin nasıl

kullanıldığını öğrenmek için bu komut kullanılır.Aşırı büyüyen dosyalar ve dizinleri belirlemesi,sağlar.

utebay@yonca:

~$ du

8

./BasiliX

12

./mail

0

./.ssh

cut:Bir dosya içerisindeki satırların içerdiğialanların keserek belirli bir yere kopyalamak için kullanılır.cut [seçenekler][dosya]chgrp:Bir dosyanın yada klasörün grup sahipliğini değiştirmeye yarar.chgrp[-f][-h][-R]Grup{Dosya....|Klasör....}

who komutu:Sistemde o anda kimlerin çalıştığını saptayan komuttur.who [seçenekler][isimler]

umount: Mount edilmiş bir kütük sistemini, bilgiisayarın /kütük sisteminden

ayırmak için kullanılır.Bu işlem genellikle CD ler için kullanılır.{umount|unmount}[-f][-a]|[all|allr|Device |Directory|File|FileSystem|-n Nome|-t Type]

Paste: Aynı bir dosyanın veya başka dosyaların bellirli kısımlarını bir araya getirmek için kullanılır.

Paste komutuyla ister yatay, isterse düşey olarak birleştirme işlemi yapılabilir.paste[seçenekler][dosya..]

head: Dosyalrın ilk kısmını

listeler.Verilen dosyanın belirtilen kadar satırını, belirtilmemişse

ilk 10 satırını listeler.

Eğer dosya verilmemişse veya'-'dosya adıyla karsılaşılasırsa standart

girdiler okunur.Eğer birden fazla dosya verilmişse her dosya

listelemesinde önce ==> ve <== içine koyulmuş dosyaların

adlarından oluşan başlıklar listeler.

FTP: İki Bilgisayar arasında dosya

transferini sağlar.Uzaktaki bilgisayara dosyalar koyabilirsiniz, yada

uzaktaki bilgisayardan yerel bilgisayarlardan yerel bilgisayarlara

dosyalar indirebilirsiniz.

diff: Dosyalar arasındaki farklılıkları ortaya koyarak,gerekiyorsa değişiklik kullanılır.diff [seçenekler] dosya-1 dosya-2--Afyon kocatepe Universitesiinde Linux Sayfasindan alinmistir:http://linux.aku.edu.tr/kom.html