Göz Aldanmaları

[bluemoon24]

Yanıltıcı GörünüşlerBu olay bazen bir

yorum hatasıdır: imgelerimiz, belleğimiz veya zekâmız aldanmamızda yardımcı

olabilir; bu durumda yanılgının, gerçeğin yerini ne zaman aldığını bulmak çok

güçtür. Sözgelimi sinemada hareket eden şeyler görürüz; oysa pekâlâ biliriz ki

aslında söz konusu olan hareket değil sabit görüntülerin birbirini hızla

izlemesinin yarattığı bir hayaldir.Bunun gibi, bir renk, daha açık bir

rengin yanına konunca bize olduğundan daha koyu gibi gelecek; bir tabloda,

kırmızıyla boyanmış ayrıntılar yaklaşır gibi görünürken, mora boyanmış olanlar

daha gerilerde gibi duracaktır.Geometrik şekiller göz aldanmalarına çok

yatkındır: eğer bir karşılaştırma öğesi varsa veya bir şekil başka bir şekille

üst üste getirilmişse biçimlerin gerçeği değiştirilmiş gibi olur. Sözgelimi

karelerin açısı dik olmaktan çıkar; paralel çizgiler birbirine yaklaşır;

doğrular eğrilir; eşit çapta daireler ayrı ayrı renklerde ise, farklı çaplarda

görülür v.b.Başka bir durumda, sözgelimi bir desen, ayrı ayrı iki yoruma

elverişliyse, beyin önce ona en mantıki gelen yorumu seçer; ancak, bu imge de

çabucak yok olarak yerini başka bir imgeye bırakır, sonra onun yerini gene bir

başkası alır ve bu böylece sürer gider: bir küpler dizisi bazen kabartma gibi,

bazen çukur gibi, bazen havaya asılmış gibi, bazen de yerden fırlamış gibi

görünebilir.Sanrılar (Seraplar)Çölde veya katranlanmış bir

yolda, hava çok sıcaksa, çoğu zaman insan, su birikintileri gördüğünü sanır. Bu

aslında, hava katmanları arasındaki ısı farkının yarattığı bir yanılgıdır: yer

hizasında aşırı ısınmış hava, daha hafif olduğundan, bir ayna gibi göğü

yansıtır.Bir sıcaklık değişimi olursa, sözgelimi çölde sabah erken,

soğuk hava yer hizasındadır, daha hafif olan sıcak hava ise üste çıkmıştır. İşte

bu yoğunluk farkı, ışık ışınlarının yolunu saptırır ve gerçekte ufuk çizgisinin

ötesinde bulunan bir dağı veya bir vahayı çok yakında gibi gösterir. (Solda)

Taranmış doğrular birbirine paralel değilmiş gibi görünür.(Ortada) Hilâl

beyaz olduğu için, daha büyük bir dairenin parçasıymış gibi

görünür.(Sağda) Soldan gelen çizgi, sağda alttaki çizgiyle devam

ediyormuş gibi görünür. Aslında, onun devamı üstteki çizgidir. (Solda)

«Kum Saati ve Karmakarışık El yazmaları» (1665). Ghijsbrechfin

eseri.(Sağda) Paralel çizgiler üzerindeki bu çift odaklı ışıma bir

eğrilik etkisi yaratır.Giovanni da

Verona'nın (1457-1525) eseri olan ve açık bir dolap ve üç boyutlu eşya izlenimi

veren marköteri (yapıştırılmış tahta parçalarından yapılma) pano.



Sosyal Kuralların Psikolojisi (Muzaffer Şerif)Diyabetik Hastada Psikolojik SorunlarPsikolojik Cilk HastalıklarıYaratıcılıkYapısalcılıkSürrealist YaklaşımPragmatik YaklaşımKişisel Modernlik Yaklaşımlarıİşlevselcilikİnşacı YaklaşımFenomenolojik YaklaşımDiferansiyel YaklaşımPsikodinamik YaklaşımDavranışçı YaklaşımBiyolojik YaklaşımBilişsel Öğrenme YaklaşımıVroom'un Beklenti TeorisiTutkulu Aşk TeorisiSosyal Karşılaştırma TeorisiSkript Teorisi