Oyun Teorisi

[bluemoon24]

Oyun teorisinin felsefi temelleri, XVIII.

yüzyılın ekonomik fayda teorilerine kadar uzanmaktadır. Fayda teorileri, XVIII.

yüzyıldan itibaren sanayileşme sürecine giren Avrupa ülkelerinde yaşanan köklü

değişmeleri, belirli bir insan ve toplum anlayışı çerçevesinde

kavramsallaştırmaya çalışan teorilerin en önemlilerindendir.Fayda

teorisyenleri (Bentham, Mili, Smith, Green, vs.) insanın yarar arayışında olduğu

ve tüm insan davranışlarının bu güdü tarafından yönlendirildiği gibi temel bir

sayıltıdan hareketle yeni bir insan modelini, Homo Economicus'u ortaya

atmışlardır.Bu düşünürler, ekonomik liberalizme dayalı bir insan ve

toplum modeli geliştirmeyi hedeflemekle birlikte, görüşleri, psikolojik planda

yetersiz kalmış, bireysel davranışları açıklamakta ve bireysel ile sosyali

eklemlendirmekte başarısız olmuşlardır.XIX. yüzyıl sonlarında psikoloji

biliminin gelişmeye başlaması ve buradaki boşluğun bir kısmının psikoloji

teorileri tarafından ele alınmasıyla yeni bir aşamaya gelinmiştir. Ekonomik

fayda teorileri, salt ekonomi ve politika alanında kalmayıp psikolojiye de

taşmış ve bunların psikolojik versiyonu, pekiştirme veya öğrenme teorileri adı

altında ortaya çıkmış ve behevyorist metodoloji, çağrışımcılık ve hedonizm

üçgeni çerçevesinde gelişmeye başlamıştır (Deutsch ve Krauss,

1974).Pavlov'un klasik şartlanması ve Thorndike'ın enstrümental

şartlanması, bu konudaki çalışmaların temel iki paradigmasını oluşturmuştur.

Yüzyılın başından bu yana çeşitli araştırmacılar (Thorndike, Homans, Hull,

Miller ve Dollard, Hovland, Skinner, Thibault ve Kelley, vs.), bu yönde

çalışmışlardır. Sosyal psikolojide kişiler arası takas teorisi de aynı çizgide

yer almış ve kişiler arası ilişkiler, bir tür ekonomik ahş-veriş gibi

kavramsallaştırılmıştır.Oyun teorisi, bu akımın en rafine örneklerinden

biridir. Burada oyun kavramı iki veya daha çok sayıda partönerin kazanç ve

kayıpları arasında karşılıklı bir ilişkinin bulunduğu, taraflardan her birinin

tüm kuralları (kayıp veya kazanç koşulları) bildiği ve önceden saptanmış

birtakım kurallara göre tercihlerde bulunduğu bir durumu ifade etmektedir.

Teorinin amacı, iki veya daha fazla partner arasındaki çatışmalı durumlarda,

rasyonel bir insanın izleyeceği optimal eylem politikaları veya stratejileri

oluşturmaktır.



Sosyal Kuralların Psikolojisi (Muzaffer Şerif)Diyabetik Hastada Psikolojik SorunlarPsikolojik Cilk HastalıklarıYaratıcılıkYapısalcılıkSürrealist YaklaşımPragmatik YaklaşımKişisel Modernlik Yaklaşımlarıİşlevselcilikİnşacı YaklaşımFenomenolojik YaklaşımDiferansiyel YaklaşımPsikodinamik YaklaşımDavranışçı YaklaşımBiyolojik YaklaşımBilişsel Öğrenme YaklaşımıVroom'un Beklenti TeorisiTutkulu Aşk TeorisiSosyal Karşılaştırma TeorisiSkript Teorisi