[bluemoon24]

3 m'ye kadar boylanabilen bu türün anayurdu Güney, Batı ve Orta Avrupa'dır.

Kütüğü çokyıllık ve sürgünleri ikiyıllık olan bu hepyeşil, çok dallı ve çalı

karakterindeki bitkinin yay biçimindeki sürgünlerinin üzerleri, ucu kıvrık sert

dikenlerle kaplıdır. Üstü parlak, koyu yeşil kenarları testere gibi dişli olan

yaprakları 5 yaprakçıktan oluşur. Bu yaprakçıkların altı gri-yeşil renkli ve

beyaz tüylerle kaplıdır.

Haziran -temmuz aylarında açan çiçeklerinin rengi beyazdan kırmızıya kadar

değişir. Bu çiçekler yaz sonuna doğru olgunlaşıp yuvarlak biçimli, sert

çekirdekli üzümcüklerden oluşan kırmızımtırak siyah meyvelere dönüşür. Böğürtlen

bitkisinin üzerinde, hem çiçek hem de meyveleri bir arada görülebilir. Çabuk

bozulan bu meyveler tazeyken yenildiği gibi reçeli, şurubu, şekerlemesi,

pastası, likörü ve sirkesi yapılarak da tüketilir.

BESİN DEĞERLERİ

100 gr. taze böğürtlenin içerdiği besin değerleri şunlardır: 58 kalori; 1,2

gr. protein; 12,9 gr. karbonhidrat; 0 kolesterol; 0,9 gr. yağ; 4,1 gr. lif: 19

mgr. fosfor; 32 mgr. kalsiyum; 0,9 mgr. demir; l mgr. sodyum; 170 mgr. potasyum;

200 IU A vitamini; 0,03 mgr. B1 vitamini; 0,04 mgr. B2 vitamini; 0,4 mgr. B3

vitamini ve 21 mgr. C vitamini.

SAĞLIĞIMIZA YARARLARI

Yukarıda sayılan besin değerlerinin yanı sıra;

o Böğürtlenin doku ve damar büzücü etkisi vardır: Bu etkisiyle diyareyi

keser, peklik verir.

o İdrar söktürücüdür.

o Bedeni güçlendirici toniktir.

o Kadınlarda aybaşı dönemlerinde aşın kan gelişini önler.

o Gebe kadınlarda sırt kaslarını güçlendirir.

Bütün bu etkileri sağlamak üzere böğürtlenin körpe ya da gölge ve havadar bir

yerde kurutulmuş yaprakları bitkinin meyveleriyle karıştırılır. Bu karışımdan 3

tatlı kaşığı alınıp üzerine l bardak kaynar su dökülür. 20 dakika süreyle

demlendirilerek elde edilen infüzyon günde üç kez birer bardak içilir.

o Böğürtlen ağız yaraları, dişeti kanamaları ve boğaz enfeksiyonlarına iyi

gelir: Bunun için de, yukarıda hazırlanışı verilen infüzyonla günde üç-dört kez

derin gargara yapılır.

o Böğürtlen ciltteki ağrı ve yangıları hafifletir, yara iyileştirici etkiler

taşır; hafif yanıklara iyi gelir, hemoroitin tedavisinde etkili olur: Bu

etkileri sağlamak için böğürtlenin körpe yaprakları ezilerek bir yara lapası

hazırlanır. Bu lapa şikâyet edilen yerlere dıştan uygulanır.

BİTKİSİNİN ÜRETİLMESİ

Çoğaltılması fazla bilgi ve ustalık gerektirmeyen böğürtlen bitkisi

tohumlarıyla, kök sürgünü piçleriyle, uç daldırmasıyla, yaprak ve göz

çelikleriyle, kök çelikleriyle ve doku kültürleriyle üretilebilir. Bu

yöntemlerden ilk beşi çok kolaylıkla uygulanır. Doku kültürüyle çoğaltma son

yıllarda denenmeye başlamıştır. Bu yollarla üretilen böğürtlen fidanları, kışı

ılık geçen bölgelerde sonbahar ve kış aylarında, soğuk kış yaşayan bölgelerde

ilkbaharın başlarında, yerlerine 1,5 m. aralıkla dikilir.

BİTKİSİNİN YETİŞTİRİLMESİ

İklim isteği: Böğürtlen bitkisi, iklim isteği yönünden fazla seçici değildir.

Değişik iklim koşullarına oldukça fazla uyum gösterir. Sıcaklık ve kuraklığa çok

duyarlı değildir. Ancak kış ve ilkbahar donlarından zarar görür. Genelde sıcak

ılıman bölgelerde iyi sonuç verir. Sert rüzgârlar, üzerinde kar birikmesi ve

dolu yağışı böğürtlenlere zarar verir. Kışın sert donlar yaşanırsa ertesi yılın

ürün verimi düşer. Sonbaharın başlarındaki (eylül) derim döneminde don olayını

yaşayan bölgelerde böğürtlen yetiştirilmemelidir.

Toprak isteği: Böğürtlen bitkisi, toprak isteği yönünden de çok seçici

değildir. Yüksek ürün verimi elde etmek ve meyvelerinin iriliğini sağlamak için

sıcak ve nemli topraklarda yetiştirilmesi yeterli olur. Ancak, böğürtlene en

uygun toprak tipi, humusça zengin, orta ağır ve geçirgen karakterli

topraklardır. Bu toprakların pH'ı 6,5 olmalıdır.

Toprak işleme: Böğürtlenin toprağı sık sık kazılmalı, çapayla çevresindeki

yabani otların temizliği yapılmalıdır. Bu bitki, herbisitlere karşı çok

duyarlıdır. Bu nedenle yabani ot mücadelesinde herbisit ilaçlar

kullanılmamalıdır.

Sulama: Böğürtlen bitkisi, ilkbaharda sürgün oluşturmasından meyvelerini

olgunlaştırıncaya dek fazla neme gereksinir. Meyvelerin bol ve iyi nitelikli

oluşu da düzenli sulamayla sağlanır. Özellikle haziran-ağustos ayları arasındaki

dönemde kuraklık yaşanması durumunda, böğürtlenler haftada 1-2 kez bol bol

sulanmalıdır. Ancak, meyvelerinin olgunlaşması döneminde, meyvelere zarar

vermemek için yağmurlama yöntemiyle sulama yapılmamalıdır.

Gübreleme: Humusça zengin toprakları seven böğürtlen bitkisine, yapılacak

toprak ve yaprak analizlerinden sonra saptanan oranda iyi yanmış çiftlik gübresi

verilir. Ayrıca sürgünlerinin gelişimi için azotlu, bol ve iyi nitelikli ürün

vermelerini sağlamak için potasyumlu fenni gübre verilmesi de böğürtlenlere

yararlı olur.

Budama: Böğürtlen bitkisi yetiştiriciliğinde, budama da önemli işlemlerden

biridir. Böğürtlenin meyveleri iki yaşındaki dallardan alınır. İkinci yılında

meyve veren bu dallar kurur. Derimden sonra kuruyan dallar kesilmelidir. Ayrıca

zayıf gelişmiş sürgünler ile çok sayıda ortaya çıkan piçler de kesilip

temizlenir. Dondan zarar görmüş olan dallar da budanmalıdır.

Hasat (Derim): Böğürtlenler, eylül ayı başında meyve tipik kırmızımtırak

siyah rengini alınca ve sapı hafif esmerleşince hasat edilmeye başlanır. Bu

durumdaki meyvenin sapı kolayca kopup ayrılır. Derimde gecikilirse meyveler

yumuşar ve bozulur.



Insulin Vücutta Nasil İş Görür?Diyabet TipleriTip 1 Diyabetin Nedenleri[img]images/smilies/biggrin.gif[/img]aha Fazla Posa Yiyin.Hangi Yiyeceklerde Yağ Vardır?Hangi Yiyeceklerde Protein Vardır?Nişastalı Yiyecekleri Yerseniz Ne Olur?Şeker Yerseniz Ne Olur ?Tip I DiyabetYiyecek DeğişimiDeğişim ListeleriKalp Sağlığını Korumak İçin Ne Yapmalıyız?Daha Az Tuz TüketinYapay TatlandırıcılarUygun Zamanlarda BesleninTip II diyabetYürüyüş Yapmanın FaydalarıDoğru Olan Fiziksel Aktiviteyi SeçmekEgzersize Başlamadan ÖnceFiziksel Aktiviteler