Havuç

[bluemoon24]

50-100 cm. kadar boylanan havuç, ikiyıllık bir kültür bitkisidir. Birinci

yılında toprak altında bulunan ve yenilen etki kökleri ile toprak üstü yaprak ve

saplarını geliştirir. İkinci yılında bitkinin çiçek ve tohumları oluşur. Bazı

yabani havuçlarla birkaç kültür türünde bitki biryıllık olarak gelişmekte, aynı

yıl içinde bitkinin tüm bölümleri oluşabilmektedir. Bitkinin besin yönünden pek

zengin etli, şişkin kökü, çeşitli biçim, renk ve büyüklüklerde olur. Kökün

ortasında bulunan ve halk arasında odun denilen özü de çeşitli çaplarda ve

özelliklerdedir. Bu tür, özün bulunmadığı havuç türü elde edilememiştir.

Havuç köklerinin rengi genellikle sarı, turuncu ya da çeşitli tonlarıyla

pembedir. Ülkemizde Hatay ilimizin Samandağı yöresinde, koyu vişne çürüğü renkli

pek nadir görülen havuçlar yetiştirilmektedir. Havuç bitkisinin oluklu gövdesi

ve dereotununkine benzeyen ince yaprakları vardır. Erselik özellikli çiçekleri,

60-100 cm. uzunluktaki sapın ucunda şemsiye biçiminde oluşur. Beyaz ya da ender

olarak yeşilimtırak renklidir.

Havuç tohumları küçük, sarımtırak kurşuni renkli ve hafif çengellidir. Havuç

kökleri çiğ (pişirilmemiş) olarak yenildiği gibi yemeklere ve salatalara

katılarak, suyu çıkarılarak, tatlıları ile turşusu yapılarak bol bol

tüketilir.

BESİN DEĞERLERİ

100 gr. taze havucun içerdiği önemli besin değerleri şunlardır: 30-42 kalori;

1,1 gr. protein; 9,7 gr. karbonhidrat; 0 kolesterol; 0,2 gr. yağ; l gr. lif; 36

mgr. fosfor; 37 mgr. kalsiyum; 0,7 mgr. demir; 47 mgr. sodyum; 341 mgr.

potasyum: 23 mgr. magnezyum; 8.115-11.000 IU A vitamini: 0,06 mgr. B1 vitamini;

0,05 mgr. B2 vitamini; 0.6 mgr. B3 vitamini: 0.15 mgr. B6 vitamini: 7,6 mcgr.

folik asit: 6-8 mgr. C vitamini ve 0,6 mgr. E vitamini.

SAĞLIĞIMIZA YARARLARI

Yukarıda sayılan gerçekten çok dirimsel besin değerlerinin yanı sıra;

o Havuç, düzenli olarak yenildiğinde, sigara içen kişileri de içermek üzere,

bedenin akciğer kanserine yakalanma rizikosunu en aza indirgemektedir: Ayrıca

havucu sık ve bol tüketen kişilerin gırtlak, mesane (idrar kesesi), rahmin boyun

bölümü, kalınbağırsak, prostat ve yemek borusu kanserlerine yakalanma

rizikosunun %50 oranında; menopoz döneminin sonrasını yaşayan kadınlarda, göğüs

kanserlerine yakalanma rizikosunun %20 oranında azaldığı yapılan araştırmalar

sonucunda saptanmıştır.

o Kalbin dostu da olan havuç, kandaki kolesterol düzeyini düşürmenin en kolay

yoludur.

Araştırmalar, havuç yemenin kolesterolde önemli düşmelere neden olduğunu,

havuç yemeyi bırakan kişilerde kısa sürede kolesterolün eski düzeyine

yükseldiğini göstermiştir.

o Havuç bazı türden gıda zehirlenmelerini önler.

o Ayrıca, yapılan araştırmalar, havucun menenjit ve ansefalit (beyin

iltihabı) ile gebelikte fetüse geçerek düşüğe neden olan listerya adlı maddenin

etkilerini yok ettiğini göstermiştir.

o Havuç, içerdiği yüksek lif oranıyla peklik (kabızlık) çekenlere iyi

gelmektedir.

o Kaynatılarak içilen havucun suyu diyareye iyi gelir.

o Ayrıca halk arasında, havucun sindirimi kolaylaştırıcı, gaz söktürücü,

idrarı artırıcı, kurt düşürücü, aybaşı olayını kolaylaştırıcı ve hatta gebeliği

önleyici, afrodizyak (cinsel gücü artırıcı) etkileri bulunduğuna uzun yıllardır

inanılmaktadır.

Bütün bu dirimsel önem taşıyan etkilerinden yararlanılmak üzere kişiler

özgürce ve bol bol havuç yemelidir. Piyasada toz şeklinde de satılan havucun

günlük diyetimizde sıklıkla yer alması, sağlığımıza büyük fayda

sağlayacaktır.

BİTKİSİNİN ÜRETİLMESİ

Havuç bitkisi tohumlarıyla çoğaltılır. Tohumlar bölgenin iklim koşullarına

göre, şubattan kasıma kadar ya önce yastıklara ekilip fideleri yetiştirilip daha

sonra bu fideler havucun asıl yatağına şaşırtılır ya da ekim, iklim ve toprak

koşullarının uygun olduğu zamanda doğrudan doğruya bitkinin asıl yatağına

yapılır. Hafif çengelli olan havuç tohumları birbirine takıldığından, ekimden

önce bunlar bir torba ya da avuç içinde ovalanarak birbirinden ayrılmalıdır.

Havuç tohumları toprakta kesinlikle 2 cm'den derine ekilmemelidir. Sıralara

ekilen tohumlar çimlendikten sonra, zayıf fideler sökülerek seyreltilir. Fide

ekiminde, sıra üzerinde fide aralığı 5-10 cm. olarak bırakılır.

BİTKİSİNİN YETİŞTİRİLMESİ

Mim isteği: Havuç, ılıman serin iklimlerin bitkisidir. Kısa gün bitkisi

olarak da kabul edilen havuç az ışık, yüksek toprak nemi ve nispeten düşük

sıcaklıklarda en iyi gelişmeyi gösterip yüksek ürün verimi sağlamaktadır. En

uygun havuç rengi 15,5-21 derece sıcaklıklarda oluşmakta, bunun altı ve üstü

sıcaklık derecelerinde ürün kötü bir renk almaktadır. Belirtilen bu sıcaklık

derecelerinde ayrıca en uzun kökler oluşmaktadır.

Toprak isteği: Havuç bitkisi derin, gevşek bünyeli, geçirgen, organik madde

yönünden zengin, uygun oranda kireç içeren kumlu-tınlı ya da tınlı-kumlu

topraklarda en iyi sonucu verir. Yüksek toprak asiditesine karşı oldukça

duyarlıdır. En uygun toprak pH'ı 6,5-7,5 arasıdır. Kireci fakir topraklara

yeterli oranda sönmüş kirecin verilmesi gerekir.

Toprak işleme: Havucun yetiştirildiği toprak derin kazılmalı ve çok dikkatle

işlenmelidir. Aksi takdirde çatallaşan havuç kökleri ürün değerini yitirir.

Havucun toprağındaki yabani otlar elle ya da çapalamayla temizlenmelidir.

Sulama: Havuç bitkisi makul düzeyde suyu sever. Çimlenmeye başlamasından

hasat sonuna dek, belli aralıklarla düzenli olarak, ayrıca her çapalamadan sonra

mutlaka sulanmalıdır.

Gübreleme: Öncelikle potas ve ikinci derecede fosfora gereksinim duyan havuç

bitkisi, özellikle taze çiftlik gübresinden hiç hoşlanmaz. Böyle gübre verilirse

ürün verimi düşer ve bitki birinci yılında tohuma kalkma (yani çiçek açıp bitki

verme ve kökünü ikmal etme) eğilimi gösterir.

Hasat (Derim): Havuç bitkisi, köklerinin sertleşmesine olanak tanınmadan

hasat edilmelidir. En rahat yenilen havuçları elde etmek için, köklerin normal

iriliğinin 1/3 ve en çok 1/2'sine ulaşıldığında hasadın yapılması gerekir.

Hasat, bir gün önce sulanan topraktaki bitkilerin elle sökülmesiyle yapılır.

Sokumun ardından hemen kökün üst kısmı kesilip çıkarılır.

Hastalık ve zararlılarıyla mücadele: Gelişme döneminde havuç bitkisinde

zararlı ve hastalıklar görüldüğünde, bunlarla, tarım uzmanlarına danışılarak ve

uygun tarım koruma ilaçları kullanılarak zamanında, eksiksiz ve aksatılmadan

mücadele sürdürülmelidir.



Insulin Vücutta Nasil İş Görür?Diyabet TipleriTip 1 Diyabetin Nedenleri[img]images/smilies/biggrin.gif[/img]aha Fazla Posa Yiyin.Hangi Yiyeceklerde Yağ Vardır?Hangi Yiyeceklerde Protein Vardır?Nişastalı Yiyecekleri Yerseniz Ne Olur?Şeker Yerseniz Ne Olur ?Tip I DiyabetYiyecek DeğişimiDeğişim ListeleriKalp Sağlığını Korumak İçin Ne Yapmalıyız?Daha Az Tuz TüketinYapay TatlandırıcılarUygun Zamanlarda BesleninTip II diyabetYürüyüş Yapmanın FaydalarıDoğru Olan Fiziksel Aktiviteyi SeçmekEgzersize Başlamadan ÖnceFiziksel Aktiviteler