II. ABDÜLHAMID VE JAPONLAR

[bluemoon24]

Asil gayesi Avrupa'yi

gezmek, Japon ilerleyisinin temellerini kuvvetlendirmek olan heyet, Istanbul'a

ugramayi, Türkiye'nin halini de görmeyi ihmâl etmemisti. Resmî bir sifati

olmayan heyete, sarayca alâka gösterilmemesi gayet tabiîyken, Abdülhamîd aksini

yapmis, heyeti, yâverleri ve tercümanlarina karsilatmis, Beyoglu'nun en iyi

otelini ikâmetlerine vermis ve bütün masraflarini üzerine

almisti...

Abdülhamid, Dogu

milletlerinden biri olan Japonlarin bas döndürücü terakki hamlelerini büyük bir

merakla tâkip ediyor, vatanina ait yükseltme sirlarindan belki onlarin

vaziyetinde kendi eliyle çözebilecegi bir mânâ ariyordu. Bu bakimdan heyetle

alakalanmis, Japonlari Yildiz'a dâvet ederek kendilerine göz kamastirici bir

ziyafet vermis, onlari yakindan görmek ve tanismak istemisti.

Bu temasm neticesinde

heyet, ertesi günü ziyaret ettigi Sadrâzama iki Dogulu millet arasinda siyasî

ticarî münasebetler kurulmasini teklif etti, teklifleri Rusya'ya karsi biraz

ihtiyatli olmak sartiyle müsai karsilandi. 1881'de Türkiye'nin Moskova sefiriyle

oradaki Japon elçisi arasinda mevzu teskil eden bir anlasma projesi, bir müddet

Osmanli Hariciyesini mesgul ettiyse de, neticede, Rusya kaygisi yüzünden,

Japonlari siyasî anlasmaya girilmeksizin ticarî bir yakinlik ve ruhi dostluk

kurulmasi, gerektigi anda da bu dostlugu hemen ittifaka döndürülebilecek bir

mahiyet tasimasi münasip görüldü.

Aradan alti yil geçince,

ikinci bir heyet... Heyet, bu defa maresal rütbeli (Prens Akihito)

baskanliginda... Bu Prens, Günesin Oglu farzedilen Mikado'nun yegeni, dayisinin

oglu...

Abdülhamid, Prens'e ve

heyete büyük alâka gösterdi, onlari Dolmabahçe Sarayi'na misafir etti ve

Yildiz'a dostça karsiladi.

Bu defa heyetin vaziyeti

resmiydi. Prens, Abdülhamîd'e Mikado'nun gönderdigi en büyük Japon nisanini

takdim ediyor, Sultan ise o zamana kadar hiç bir ecnebî devletten nisan kabul

etmedigi halde, onu zevkle benimsiyordu.

Prens, Hünkâra, Mikado'nun

hususî bir mektubunu getirmisti. Mektupta hiçbir sir yok, sadece siyasi ve

ticarî sahalarda iki milletin yakinlasmasina ait dilekler var... Fakat üslûbunda

öyle bir eda mevcut ki, Abdülhamid'e Rusya'ya karsi basi sIkilir sIkilmaz hemen

Japon destegini vâdetrnekte...

Abdülhamid bu manâyi, hemen

sezdi, sezdigini de Prens'e göz isaretiyle bildirircesine hissettirdi, ayni

mânâya bagliligini Prens'e hesapsiz ikramlar ve iltifatlar seklinde gösterdi.

fakat disariya hiçbir ipucu vermedi.

Japon Prensi, mes'ut,

memleketine dönerken Payitahtta büyük mesele:

— Japon heyetinin

ziyaretine mutlaka mukabele etmek sart... Fakat hangi sehzadeyi ve beraberinde

kimleri göndermeli?.. Böyle bir ziyaret bütün Avrupa'yi, hele Rusya'yi müthis

kuskulandirir. Ne yapmali?..

Vezirler, parmaklarini

sakaklarina dayamis, bunu düsünürken, Abdülhamîd, formüllerin en ince ve

sahânesini buldu. Sadrâzam Kâmil Pasa'yi saraya çagirtti ve emrini verdi: — Japonlarin ziyaretine

karsilik olarak, siyasi mânâ tasiyan blr heyet göndermeyecegiz de, talim ve terbiye

vesilesi altinda bir mektep gemisi gönderecegiz. Bu gemi, bayragimizi, Hindistan

ve Çin sularinda ve müslümanlarin oturdugu adalarda

dalgalandiracak...

Japonya'ya karsi resmi

vaziyeti de esasta sIki dostluk nisanesi altinda bir ilmi tetkik seyahati

olacak...Karar derhal

tatbik edildi ve «Ertugrul» isimli gemi, seçkin bir kadroyla Japonya'ya

gönderildi.

Gemiye, Bahriye

Nâziri'nin damadi Miralay (albay) Osman Bey kumandan tâyin edilmis ve bu degerli

subayin vazifesi, hakikatte, Sultan'in mektubunu Mikado'ya vermek, hediyelerini

takdim etmek ve fevkalâde murahhas olmak üzere tâyin edilmisti.

Miralay Osman Bey

olarak yola çikan «Ertugrul'» kumandani, gemi Singapur'a varinca, yolda pasaliga

yükseltildi. Mikado'nun huzuruna pasa olarak çikmaya hazirlandi; ve Istanbul'da

verilmeyip yolda bahsedilen bu rütbe hâdisesi de yine Sultan'in siyasî

dehâsindan bir örnek oldu.

Taktigi, bütün

nazarlarin Ertugrul üzerine çevrildlgi bir anda fazla alâyis ve seyahat

üzerinde hususî blr kiymet belirtmemekti.

«Ertugrul»,

(1306- 1890) yilinin 26 Mayis günü, onbir ay süren bir seyahatten sonra

Yokohama limaninda...

O zamanin

seyrüsefer sartlarina göre, bu seyahat, Türk Bahriyesi adina bir basari... Yol

boyunca ugranilan Islâm ülkelerinde yildizli hilâlin dalgalanisi bakimindan da

muazzam ruhî kiymet...

Karsilikli merasim

toplari atilirken, gemiye gelen Japon Tesrifat Nâziri, Osman Pasa'nin elini

hararetle sIkarken söyle diyordu:

— Hos geldiniz

Amiral ! Hasmetlû Mikado Hazretleri adina sizi selâmladigim su dakikada hilâl ve

günesin birlesmis oldugunu görmekle saadet duymaktayim !

«Ertugrul»

gemisinin sembollestirdigi mânâ ve sahislara gösterilen alâka ve sicaklik,

Mikado'dan çöpçüye kadar pek büyük oldu. Arada, bellibasli ve madde madde

sinirli bir anlasmaya varilmaksizin, bir daha gelmeyen bir güne ismarlanmis

olarak, ruhi yakinlik ve dostluk zemini tamamiyle kuruldu. «Ertugrul» her aksam,

etrafindaki binlerce Japon kayigina 50 kisilik bandosiyle konserler vererek üç

ay kadar Japon sularinda kaldi ve nihayet döndü.

Dönemedi.

Hareket edecegi

gün Japon Bahriye Nezaretinden barometrelerin birden çok düsmüs oldugu ve Japon

Denizi'ne ait korkunç firtinalardan birinin patlamasina ihtimal bulundugu, bu

yüzden hareketini geciktirmesi gerektigi haberini almasina ragmen denize

açildi.

Hareketinin ertesi

aksami, Japon Denizi'nin o müthis tayfununa yakalanis... 44 saat, ha batiyor, ha

batti, su yüzünde bir findik kabugu gibi firtinayla bogusma; ve neticede (Osima)

kiyilarindaki kayaliklar üstünde parçalanmis... Içindekilerin çogu sehit, gerçek

sehit... 607 candan, kurtulabilenler 69 kisi... Osman Pasa bogulanlar

arasinda...

«Ertugrul»

hakkindaki en güzel sözü bir Japon gazetesi söyledi:

— Ertugrul

vazifesini yapmistir.

Japonya ve

Türkiye'de duyulan aci, her mikyasin üstünde... Mikado, kendi sularindaki

felâket yüzünden dövünür ve elindeki 69 kazazedeye ne yapacagini bilemezken,

Abdülhamid, günlerce ne yedi, ne içti, ne de lâf edebildi.

Türk kazazedelerini Istanbul'a

getiren iki Japon harb gemisine halk ve Abdülhainîd

tarafmdan alâkalarin en coskunu...Abdülhamîd'in

Japonlar ve Japonya mevzuunda baslicâ emeli, Avrupalîlasirken sahsiyetini elde

tutan ve ondan zirnik feda etmeyen bu milleti, siddetle atildigi yükselme

yolunda gerçek dine de ulastirmakti. Nitekim, Japonya'da «Dinleri înceleme»

adinda bir de tesekkül kurulmus ve kongre tertiplenmisti. O güne kadâr

Japonya'da pek fena ve kaba, sekilde yürütülen Islâm propagandasi, iste bu

vesileyle birdenbire Japon halkinin ruhuna yöneltilebilir ve Dogunun bu muazzam

milleti elinde Müslümanlik yepyeni bir hamleye kavusabilirdi.

Abdülhamîd, bu

dâvaya çok ehemmiyet verdi; ve Japonlar tarafindan istenilen din kitaplarini,

kütüphanesinin en nâdide eserleri arasindan seçip gönderdi ve bu kitaplarm

arasina bir de, üzerindeki insan emegi bakimmdan madde ölçüsüyle paha biçilmez

bir Kur'ân ilâve etti. Toplanacak kongre üstünde de en derin sekilde müessir

olmayi düsünürken, misyonerler ve kozmopolitler tarafindan araya bin fesat

sokuldu ve basari yollari kapatildi. Mikado ise, yine ayni fesatlar yüzünden

böyle bir kongreye lüzum görmedigini ve tebaasinin fert fert diledigi dini

seçmekte hür oldugunu ilân etti.

1904 Rus- Japon Harbinde koca

Rusya'yi dize getiren Japonlarin ruhundaki ham mistigi anlayan ve onu

îslâmiyetle kemallestirmek isteyen Abdülhamid, böylece, Japonlar nezdinde gizli

bir müttefik muhafaza etmekten baska bir imkân bulunmadigini anladi ve her

sahada niüdafaadan ibaret olan kaderine boyun egdi.

Kaynak: Necip Fazil Kisakürek, Ulu Hakan -

Ikinci Abdülhamid Han, s. 294-298