Alplerin Eteklerinde Piemonte - 1

[bluemoon24]

İtalya belki de gerçek anlamıyla dünyanın tek şarap ülkesi. Şarapla eş anlamlı bir ülke haline gelen Fransada dahi kilometrekareye düşen şaraphane oranı İtalya ile boy ölçüşemez. Çizmenin neresinde bulunursanız bulunun bir saat yol dahi gitmeden bölgenin lokal şaraphanelerine ulaşmanız mümkün. Yemek kültürü bu denli gelişmiş bir ülkede şarap da gündelik hayatın vazgeçilmez bir parçası. İtalya aynı zamanda tüm şarap ülkeleri arasında en fazla yöresel üzüm türüne sahip ülke. Şaraplık üzüm ve şarap türleri, bölgeleri ve kanunları tam anlamıyla arapsaçı!

Örneğin Montepulciano hem şaraplık bir üzüm hem de Toskana bölgesinde şarap üretim merkezi olarak gelişmiş önemli bir kasabanın adı. Vino Nobile di Montepulciano, yani Montepulcianonun Soylu Şarabı bu kasabayı çevreleyen bağların sınırını belirleyen apelasyonun ve burada yapılan şarapların adı. Gelin ki bölge ile aynı adlı üzüme burada rastlamak mümkün değil! Burada kırmızılar Toskananın en asil üzümü Sangioveseden yapılıyor. Montepulciano ise bambaşka birer bölge olan Abruzzo ve Marchenin kırmızı üzümü. İşte İtalyada şarap konusu bu denli kafa karıştırıcı!

Ne yazık ki İtalyan şaraplarının büyük çoğunluğu vasat ve vasatın altı kalitede. Ancak son 40 senede kaliteli şarapta büyük bir uyanış yaşanıyor. Rengarenk bir mozaik oluşturan bu üzüm ve bölge karmaşasına bir de Akdeniz kültürünün kattığı esneklikle şarap kanunlarına vurdum duymaz yaklaşım da eklenince ortaya başka hiçbir şarap ülkesinde görülmeyen bir cümbüş çıkıyor. Kıymetli ve nadir şarap açısından iki farklı, derli toplu, köklü geçmişe sahip bölge olan Toskana ile Piemonte bu kaosun içinde tutarlılıklarıyla uluslararası pazarda dikkat çekiyorlar.

En büyük rakibi Fransa ile kıyaslandığında Toskana için İtalyanın Bordeauxsu, Piemonte içinse Burgonyası demek yanlış olmaz. Hatta Toskananın asil kırmızı üzümü Sangiovese, Bordeauxnun Cabernet Sauvignonuna, Piemontenin soylu kırmızısı Nebbiolo ise Burgonyanın Pinot Noirına oldukça benziyorlar. Sangiovese İtalyanın en çok ekilen kırmızı üzümü ve Cabernetde olduğu gibi birçok sıradan şarabın yapımında kullanılıyor. İkisinin de iyi örnekleri ise muazzam oluyor. Nebbiolo ise Pinot Noir gibi soğuk iklim seven, ince kabuklu, nazlı bir üzüm ve çoğunlukla kaliteli şaraplarda kullanılıyor.

Piemonte Nebbiolonun anavatanı. Üstelik bu üzüm dünyanın başka birçok bölgesinde yetiştirilmeye çalışılsa da İtalyanca "dağ etekleri" anlamına gelen Piemonte dışında kolay kolay mutlu olmuyor. Kuzeyiyle batısında görkemli Alperle çevrili, yamaç ve vadilerle dolu bu bölge aynı zamanda İtalyan mutfağı için de oldukça önemli. Porcini mantarının ve beyaz trüfün merkezi olmasının yanısıra polentanın, risottonun doğduğu bölge. Buna muazzam bir peynir kültürü ve olağanüstü şaraplar da eklenince Piemontede aç kalmak söz konusu değil!

Barolo ve Barbaresco yüzde yüz saf Nebbiolodan yapılan aynı adlı şaraplarla özdeşleşmiş iki rakip kasaba. İki apelasyonda da en mükemmel konuşlanmış bağlar bu üzüm için ayrılmış. Piemonte bölgesini meşhur eden üzüm Nebbiolo bölgenin toplam şarap üretiminin sadece yüzde 3üne hakim. Diğer miktar olarak önemli kırmızı üzümler ise Barbera ve Dolcetto. Bu arada Barolo ve Barbaresconun iyi örnekleri ne kolay bulunabilir ne de hesaplı şaraplar. Uzun süre yıllandırıldıklarında eşi bulunmayan buke ve lezzetlere bürünüyorlar.

Üreticiler genelde iki farklı yaklaşım altında toplanıyorlar. Gelenekçiler yüzyıllardır süregelen metodlarla maserasyonu uzun tutup, fermentasyonu üstü açık beton tanklarda yapıyor ve kimi zaman senelerce dinlendirmek için büyük eski fıçıları yeğliyorlar. Modernistler ise oksijenle teması kısıtlayan paslanmaz çelik tanklarda hızlı maserasyon, küçük fıçılarda fermentasyon ve dinlendirme taraftarı. Bu evrelerin kısa süreli tutulmasının daha yumuşak, erken tüketilebilen, temiz aroma ve tatlar sunan şaraplarla sonuçladığını savunuyorlar. Bu iki çelişen felsefenin şarapları bambaşka oluyor.

Geleneksel Barolo ve Barbarescolarda bir klasik olan "katran ve gül" kokuları ile damakta vişne lezzeti yaygınken modern versiyonlarında karadut, pekmez gibi aromalara ve füme tatlara rastlanabiliyor. Bu çelişkiye ılımlı bakan ve orta noktada buluşan üreticiler ise her iki yaklaşımın olumlu yönlerini benimseyerek kanımca Nebbioloyu en başarılı yorumlayan grup. Sonuçta yetiştirilmesi zor ancak iyi rekoltelerde olağanüstü meyve verebilen bu üzümden hem gençken içilebilecek kadar yumuşak ve meyvemsi hem de yıllandırdıkça lezzetle derinlik kazanabilen şaraplar üretmek mümkün.

Barolo veya Barbaresco butik üretim ve yüksek maliyetleri yüzünden günlük tüketime pek uygun olmadıklarından Barbera ile Dolcetto imdada yetişiyor. Bazı Barberalar Barolo ve Barbaresco ile boy ölçüşecek kalite ve eskitilme potansiyeline sahip olsalar da çoğu fazla eskitilmeden içilmeye uygun. Dolcetto ise tüketime hazır şaraplarda kullanılan ve restoranlarda sofra şarabı olarak tercih edilen popüler bir üzüm. Piemonte şaraplarının dörtte üçü kırmızı ve bu iki üzüm Nebbiolo için ayrılmış özel bağlar dışındaki ekili alanı kaplıyorlar. Beyazlar ve tatlı şarapları ise azınlıkta olsalar dahi renklilik katıyorlar.

Sizlere iyi şarap dolu günler diliyorum, çünkü ömür vasat şarap içmek için çok kısa!

Gence Alton ile Her Kadehten kategorisine ait tüm yazılar için tıklayınız

Kaynak: Şarap Günlüğü