ZAYIFLAMA DİYETLERİNDEKİ TEMEL PRENSİPLER

[bluemoon24]

Kişinin beslenme alışkanlığını (yemek yediği saatler, sevdiği sevmediği yiyecekler, çalışma hayat içinde temin etmede zorlanmayacağı yiyecek ve içecekler). Bunlar öğrenilerek o kişiye uygun bir diyetin hazırlanması gerekli.

Yiyecek öğünlere bölünmeli azar azar sık sık ve bulunması, yenilmesi kolay yiyecek,içecekler olmasına dikkat edilmelidir.

Yeterli ve dengeli beslenmeyi sağlayacak bütün yiyecek gruplarından bulunmasına dikkat etmek gerekir. (süt,yoğurt,meyve vs.) Hatta bu konuda yanlış bir beslenme alışkanlığı var ise zayıflama diyeti ile birlikte bu yanlışlığı ortadan kaldırarak o kişiye yararlı alışkanlıklar kazandırılmalıdır.

Kişiye hazırlanacak reçetelerin kalori hesabının çok iyi yapılması haftada 1-1,5 kg verdirecek nitelikte olması gerekir.

İnsan sağlığını çok yakından ilgilendiren zayıflama yöntemlerinde ve diyet reçetelerinde göze çarpan hatalı bilgiler ve uygulamalar nelerdir?

Zayıflama diyetlerinde yapılan en büyük hatalardan biri; kulaktan dolma bir diyeti kişinin kendinde uygulamaya çalışmasıdır. Zira zayıflama büyüme,gelişme çağında olan kişilerde ayrı özellik gösterir. Erişkinlerde (25-55 yaş arası) ayrı özellik gösterir. 50-55 yaşın üzerindeki kişilerde ayrı özellik gösterir. Bunun için diyet sunulan bir reçeteyi aynı anda uygulayıp aynı sonucu alacak diye bir şey düşünmek mümkün değildir. Bu diyetlerde yapılan başka bir hatada; ekmek başta olmak üzere kırmızı et vs.. hiç yememek. Bu da son derece sakıncalıdır. Çünkü biz kalorisi en kısıtlı diyetlerde bile belli miktarda ekmeği mutlaka veriyoruz. Ayrıca diyetlerde beyaz etin (tavuk- balık) ağırlıklı olmasını vurguluyoruz. Başka bir hatada vücuda alınan sıvı ve tuzla ilgilidir. İnsan ne kadar su içerse o kadar yararlı bir iş yapmış olur. (Erişkin bir insan günde 4-6 bardak su içmelidir). Suyun kalorisi (0) sıfırdır. Aç karına tok karına yada yemek arasında su içmenin hiçbir farkı yoktur. Diyet sırasında tuzun kökten kesilmesi de son derece yanlıştır. Zira vücudun ihtiyacı olan optimum tuzun yiyeceklerde vücuda vermek gerekir. Tuzun kısıtlanması gereken kişiler ve diyet şekilleri tabiî ki vardır. ( Hipertansiyon,koroner kalp hastalığı,böbrek hastalıkları vs..gibi) Yaz mevsimine girmeye hazırlandığımız bu aylarda vücudun ter vs.. yolu ile daha çok tuz (Na) kaybedeceğini de düşünerek hiçbir dahili hastalığı olamayan bir kişinin diyet yapıyorum diye tuzu tamamen kesmesine izin verilmemeli. Ayrıca zayıflama diyetlerinde yağ miktarını tamamen kesmekte sakıncadır. Yağ miktarında (Hayvansal,bitkisel vs.. yağlar) azaltma yapılacak ancak kökten kesmemelidir.

Zayıflama diyetlerinde yenilen ekmeğin kızartılmış olması ile olmaması arasında hiçbir kalori farkı yoktur.

Zira ekmek kızartıldığında suyu uçar. Dolayısı ile suyun kalorisi (0) olduğundan ekmeğin kızartılarak yenilmesi ekmeğin kalorisinin azaldığını göstermez. Kişiler istiyorsa, seviyorsa ekmeği kızartarak yiyebilirler. Ancak kızarmış ekmekle,kızarmış ekmek arasında kalori farkı yoktur.

Halk arasında yaygın olan sabahları aç karnına su içme konusu: Hiçbir yiyeceğin tek başına zayıflatıcı etkisi yoktur. O nedenle limonlu su, greyfurt suyu içmek direk olarak insanı zayıflatma etkisi yoktur. Ancak mide-bağırsak sistemini hareketli tutar.

Zayıflama Diyetlerinin kurallarına uyulmadığı zaman yani kısa sürede çok kilo verilme halinde ortaya bir takım rahatsızlıklar çıkar. Bu konuda sağlıklı zayıflama ilk şart olduğuna göre kısa sürede ani kilolar vermekten son derece kaçınmak gerekir. Çünkü bu şekilde hızla ve yetersiz beslenme ile verilen kilolar daha sonra çok çabuk ve iki katı olarak alındığı gibi öncelikle metabolizmayı bozar. Mide şikayetleri, kuvvetli kabızlık vs.. gibi Daha sonra fiziksel şikayetler başlar. Çabuk yorulma, ayaklarda ağrı, regl düzensizlikleri gibi hormonal bozukluklar yapar. Erkeklerde seksüel güçte azalma sıklıkla görülmektedir. Daha sonra beslenme bozuklukları dediğimiz hastalıklar başlar. (saç dökülmesi, tırnak kırılması, vücutta ve ciltte hafif lezyonlar, yaralar.)

Eğer diyet yapan kişi büyüme,gelişme çağında ise büyüme, gelişme geriliği en son ve en önemli olarakta psikolojik olarak insanların sinir sistemini yıpratır. Buda kişiyi olaylara karşı normal tahammülsüz bir kişi yapar. Toplumsal ilişkileri bozar.

Son yıllarda zayıflama rejimi konusunda tek tip gıda rejimi revaçta. Kür diyeti tarzında değişik alternatif diyetler mevcut.

Zayıflama diyetlerinde en önemli faktör insandır. İnsan beslenmesinde her yaşta, her dönemde birbirinin aynı olan bir şablon değildir. Boya,yaşa,cinsiyete göre değişiklikler özellikler gösterir. O nedenle topluma sunulan herhangi bir reçetenin o toplumda cevap verdiği oran % 15'i geçmez. Tek tip gıda diyetleri metabolizmada şoklama yaptığı için metabolizmayı kısa bir süre için aktive eder. Normalin üzerinde kilo verdirir. (örneğin 3-4 günde 2.00-3.00 kg gibi) Bu geçici bir süre içindir. Böyle verilen kilolar çok kısa sürede fazlası ile geri alınır. Sık sık verilip alınan kilolar vücudu doku ve organları ile beraber yıpratır. Vaktinden önce yaşlanmayı sağlar. Zayıflama reçetelerinde şok diyetler; Kişilerin baştan kilo vermeye karşı vücudun direnmesi halinde veya 5-6 kg verildikten sonra kilo vermenin tekrar durduğu hallerde kilo kaybına devam etmeyi sağlamak için 3-4 günlük uygulanan ve kilo kaybının durduğu noktada hareketlendirmek için kullanılan bir tramblen tahtası ( sıçrama tahtası ) olarak kullanılmak ve akabinde hemen yeterli ve dengeli beslenme kurallarına bağlı zayıflama reçetelerine geçilmelidir.

Şişmanlık sağlık açısından hastalıkların en önemlisidir. Çünkü beraberinde birden fazla hastalığa davetiye çıkarır. (Kalp Damar hastalığı, hipertansiyon, fizik tedavi hastalıkları vs.. gibi) O nedenle insan sağlığını çok yakından ilgilenen kilolarla mücadelede son derece bilinçli ve temkinli reçetelerle kilolaların verilmesini sağlayarak bir yerden fiziksel görünümündeki güzelliği diğer yerden hastalıklara karşı koruyucu önlemi almak günümüz çağdaş insanının en önemli dikkat etmesi gereken nokta olmalıdır.

Dr. Sumru ÖZBAY

Beslenme Uzmanı