ÇOCUKLARDA HIRILTI NEDEN OLUR?

[bluemoon24]

Erişkinde de hırıltı kronik bronşit ve astım en önemli bulgusu olmakla birlikte çocuklara göre oldukça az görülür. Gerçekten çocuklarda hırıltı nefes alıp verme özellikle 6 aydan itibaren görülen sık bir yakınmadır. Bazı anneler bunu çocuğumu göğsüme değdirince yada sırtını elleyince kedi mırıltısı gibi bir ses yada cızıltı geliyor diye tanımlar.

Çocuklarda hırıltılı nefes alıp verme sıklığı büyüklere göre bebeklikde ortalama 15 kat, okul öncesi dönemde 10 kat, okul dönemimde 5 kat daha fazladır. Çocuklarda bu kadar sık görülmesinin en önemli nedeni çocukların bronşlarının yada uç bronşlar dediğimiz bronşiollerinin büyüklere göre çapının çok dar olmasıdır. Bu nedenledir ki aşağıda anlatacağımız nedenlerle oluşan bronş(iol) çağındaki daralma miktarı çocuk ve erişkinde aynı birimde olmasına rağmen çocuğun bronş(iol)undaki daralma izafi (görceli) olarak daha fazla olmakta ve nefes alırken ve veririken havanın zorlanarak geçmesine neden olmaktadır. Mesela bronşiolit (çocukluk çağı bronşiti) olan bir çocukda nezle, grip yapan virüsler gibi virüsler bronş(iol)lara iner. Orada bronş(iol) duvarında yaptığı iltihap 1 milimetre (mm) kalınlığında iltihaba neden olur. Bu çocukda da büyüktede aynı kalınlıktadır. Ancak bu 1 mm kalınlaşma çocuğun bronş(iol)unun çapını % 50 daraltırken, büyük insanın bronşunu % 25 daraltır. Çap daralması akımı kare katı olarak etkilediğinden hava geçişindeki zorlanma tahmini olarak % 200 fazla olacaktır.

Tabiki bronş(iol) da iltihabi bir balgam artışı da olacağından zorlanarak giren çıkan hava ıslık sesine benzer bir sesin çıkmasına neden olmakta, balgamı yerinden oynatmakta (bir bakıma fokurdatmakta) ve bu kulağımıza hırıltı yada hışıltı olarak gelmektedir. Tabi ki bu arada zor giren ve çıkan hava oksijen alımını azaltacağı için beyin tarafından idare edilen bir mekanizma ile çocuk otomatik olarak daha sık nefes almak isteyecek ve bu da sık soluma olarak gözlenecektir. Anne ve babalar bu nedenle hırltılı nefes alma duyduklarında çocuklarının sık nefes aldığını tarif ederler. Eğer ebeveyn soluma sayısına dikkat etmemişse bile asla gözden kaçmayacak bir bulguyu fark eder. Bu bulgu nedenini bilmedikleri ve daha önce görmedikleri şekilde çocuğun karnının sık sık inip kalktığı, sanki çocuk karnından soluyor gibi olduğudur. Ancak her ne olursa olsun hırıltılı nefes alıp veren bir çocukda balgam artışı, iltihap, bronşlarda kasılma yada yabancı cisim gibi bronşları daraltarak hava geçişini engelleyen bir durum vardır.