BEN DEYİP GEÇMEYİN

[bluemoon24]

Sema Hastanesi Dermatoloji Uzmanı Serpil Özyılmaz, benler hakkında merak edilenleri yanıtladı.



Benler derinin rengini veren melanin maddesini yapan hücrelerden oluşurlar. Benler sayıları kalıtsal olarak belirlenir, çocuklukta çıkmaya başlar ve ergenlik döneminde renkleri koyulaşıp çapları büyür. Benlerin bir kısmı doğumsal olabilir. Ancak sonradan ortaya çıkanlarda özellikle genetik yapıya ek olarak ultraviyolenin, yani güneşin etkisi çok büyük.

Güneşin benlere etkisi var mı?

Benler güneşi gördükçe hem sayıları artıyor ham da yapıları bozulup, dejenere olabiliyorlar. Özellikle ani ve yüksek dozdaki güneş çok önemli. Yani yanık yapacak boyutta, kızarma, soyulma vs. gibi durumlar, deri kanserine dönüşme riski oluşturur.

Benlerin tehlikeli olup olmadıklarını görünüşlerinden anlamamız mümkün mü?

Belli bir ölçüde anlamak mümkün. Bir kişide çok sayıda ben bulunması, ailesinde özellikle deri kanseri bulunması, açık ten rengi bulunanlar özellikle risk altında. Bir bende değişiklik olması da çok önemli. Benlerin birden bire ortaya çıkması, hızla büyümesi, farklı renk tonları içermesi, sınırlarının düzensizleşmesi, kaşınması ve kanaması durumunda mutlaka bir dermatolog tarafından muayene edilmesi gerekir. Bunun için benleri analiz edip düzenli olarak takip etmek gereklidir. Risk faktörleri bulunan kişilerin her yıl düzenli olarak bir hekim tarafından takip edilmesi gerekir.

Benlerin takipleri nasıl yapılır?

Uzun yıllardan beri benlerdeki değişimler dermatoskop yardımıyla takip ediliyordu. Ancak son yıllarda kullanılan dijital dermatoskoplar bu olayı daha kolaylaştırdı. Dermatoskop yardımıyla pigmentli lezyonlar 30 kat büyütülür ve bilgisayar bu benleri bazı kriterler ve matematiksel analizlerle değerlendirir, ben haritalaması yapılır. Dijital dermatoskop bilgisayar ortamında ben haritalamalarının saklanmasına yardım eder. Böylece yeni çıkan benler ve benlerdeki değişiklikler periyodik olarak takip edilir. Periyodik takipler sonucunda riskli değişiklikler erken dönemde tespit edilebilir.

Hastanın benlerinin görüntüsünü tekrar aldığımızda da benler üzerinde herhangi bir değişim olup olmadığını görebiliriz. Dijital dermatoskop çocuk, yaşlı gebe, her yaş grubunda ve herkeste hiçbir zarar vermeden rahatlıkla kullanılabilen bir cihazdır.

Kimler risk altında?

Kolayca güneşte yanan açık tenli kişiler özellikle deri kanseri için yüksek risk altındadır

Fazlaca deri lekeleri ve benleri olması

Ailede deri kanseri görülmüş olması veya güneşte derinin su toplaması

Aşırı güneşlenme ve açık havada fazla kalmak

Peki, kanser riskini ortadan kaldırmak için ne yapmalıyız?

Yılda bir gibi belli aralıklarla doktor kontrolüne gidilmeli. Özellikle çok sayıda beni olanlar için geçerli bu. Bunun yanında güneşten korunmak çok önemli. Güneş dışında bir de benlerin çarpma, vurma, sürtme koparma gibi tahrişlerden ve zedelemelerden kaçınmak gerekir.

Ben aldırmanın tehlikesi var mı?

Genelde benler çıkarılınca kanser olunduğuna inanılır, ama benin tamamının vücuttan atılmasıyla hiçbir şey olmaz. Benden ve onun tehlikesinden kurtulmanın en sağlıklı yolu budur. Ama ben vücut üzerinde dururken kesilir, koparılır ya da takılıp düşme gibi nedenlerden koparsa, bu tehlikelidir.

Ben aldırmak basit bir işlem mi?

Evet. Benin çevresine iğneyle lokal anestezi yapılır. İşlem yarım saat kadar sürer.