BAHAR VE YAZ MEVSİMİNDE ZAYIFLAMANIN İNCELİKLERİ VE PÜF NOKTALARI

[bluemoon24]

İlkbahar ve yaz insanı kıpır kıpır hareketlendiren mevsimlerdir. Bu mevsimde tabiatın uyanışını görmek güzel, açık, berrak havuzlara kavuşmanın yanı sıra önümüzdeki yaz mevsimini de düşünmek insanı ayrı bir coşkuya sürüklüyor. Değişen mevsimlerle beraber insan organizmasındaki değişmeleri de dikkate almak ve sağlıklı olabilmek için kaçınılmaz şartlardan biri olan beslenmemize özen göstermemiz gerekiyor. Kış mevsimi fiziksel hareketlerin azaldığı kalorisi yüksek ve ağır yiyeceklerin tüketildiği bir mevsimdir. Bu nedenle rahatça kilo alırız. Kalın ve bol giysiler kilolarımızı pek belli etmez. Oysa, baharla beraber bu kalın giysiler yerlerini ince ve vücut hatlarını ortaya çıkaran giysilere bıraktığında kışın farkına vardığımız kilolar göze çarpar.

Yaz mevsimine hazırlandığımız şu günlerde zayıflama diyetlerinde özellikle üzerinde durulması gereken noktaları şöyle sıralayabiliriz:

Özellikle yaz ve bahar günlerinde zayıflama diyetlerindeki günlük diyetin toplam kalorisi ayarlanırken; yeterli selüloz (posa bırakan yiyecekler: sebze, meyve, salata vb.) miktarının artırılması, günlük alınan sıvı miktarının artırılması vücuttaki kaybolan sıvının yerine konulması.) Vücudun direncini yükseltmek için (bahar yorgunluğuna karşı) gerekli vitamin ve minerallerin karşılanması için ayrıca meyve, sebze, salata vb. miktarının özellikle artırılması gerekmektedir.

Zayıflama diyetlerindeki temel prensipler:

- Kişinin beslenme alışkanlığı (yemek yediği saatler, sevdiği sevmediği yiyecekler çalışma hayatı içinde temin etmede zorlanmayacağı yiyecek ve içecekler.) Bunlar öğrenilerek o kişiye uygun bir diyetin hazırlanması gerekir.

- Yiyecek öğünlere bölünmeli azar azar, sık sık ve içecekler olmasına dikkat edilmelidir.

- Yeterli ve dengeli beslenmeyi sağlayacak bütün yiyecek gruplarından bulunmasına dikkat etmek gerekir. (Süt, yoğurt, meyve vb.) Hatta bu konuda yanlış bir beslenme alışkanlığı var ise zayıflama diyeti ile birlikte bu yanlışlığı ortadan kaldırarak o kişiye yararlı alışkanlıklar kazandırılmalıdır.

- Kişiye hazırlanacak reçetelerin kalori hesabının çok iyi yapılması haftada 1-1.5 kg. verdirecek nitelikte olması gerekir.

İnsan sağlığını çok yakından ilgilendiren zayıflama yöntemlerinde ve diyet reçetelerinde göze çarpan hatalı ilgiler ve uygulamalar nelerdir?

Zayıflama diyetlerinde yapılan en büyük hatalardan biri; kulaktan dolma bir diyeti kişinin kendinde uygulamaya çalışmasıdır. Zira zayıflama, büyüme ve gelişme çağında olan kişilerde ayrı özellik gösterir. Erişkinlerde (25-55 yaş arası) ayrı özellik gösterir. 50-55 yaş üzerindeki kişilerde ayrı özelik gösterir. Bunun için diyet diye sunulan bir reçeteyi herkes aynı anda uygulayıp, aynı sonucu alacak diye bir şey düşünmek mümkün değildir. Bu diyetlerde yapılan başka bir hatada; ekmek başta olmak üzere kırmızı et vb. hiç yememek. Çünkü biz kalorisi en kısıtlı diyetlerde bile belli miktarda ekmeği mutlaka veriyoruz. Ayrıca diyetlerde beyaz etin (tavuk-balık) ağırlılık olmasını vurguluyoruz. Başka bir hatada vücuda alınan sıvı ve tuzla ilgilidir. Erişken bir insan günde 4-6 bardak su içmelidir. Suyun kalorisi (O) sıfırdır. Aç karına, tok karına ya da yemek arasında su içmenin hiçbir farkı yoktur. Diyet sırasında tuzun kökten kesilmesi de son derece yanlıştır. Zira vücudun ihyacı olan optimum tuzu yiyeceklerde vücuda vermek gerekir. Tuzun kısıtlanması gereken kişiler ve diyet şekilleri tabii ki vardır. (Hypertansiyon, koroner kalp hastalığı, böbrek hastalıkları vb. gibi) Yaz mevsimine girmeye hazırlandığımız bu aylarda vücudun ter vb. yolu ile daha çok (Na) kaybedeceğini de düşünerek hiçbir şekilde hastalığı olmayan bir kişinin diyet yapıyorum diye tuzu tamamen kesmesine izin verilmemeli Ayrıca zayıflama diyetlerinde yağ miktarını tamamen kesmekte sakıncadır. Yağ miktarında (Hayvansal, bitkisel vb.) yağlar azaltma yapılmalı ancak kökten kesmemelidir.

Zayıflama diyetlerinde yenilen ekmeğin kızartılmış olması ile olmaması arasında hiçbir kalori farkı yoktur. Zira ekmek kızartıldığında suyu verir. Dolayısı ile suyun kalorisi (0) olduğundan ekmeğin kızartılarak yenilmesi ekmeğin kalorisin azaldığını göstermez. Kişiler istiyorsa, seviyorsa ekmeği kızartarak yiyebilirler. Ancak kızarmış ekmekle, kızarmamış ekmek arasında kalori farkı yoktu.

Halk arasında yaygın olan Sabahları aç karna su içme konusu: Hiçbir yiyeceğin tek başına zayıflatıcı etkisi yoktur. Ancak mide-barsak sistemini hareketli tutar.

Zayıflama Diyetlerinin kurallarına uyulmadığı zaman yani kısa sürede çok kilo verilmesi halinde ortaya bir takım rahatsızlıklar çıkar. Bu konuda sağlıklı zayıflama ilk şart olduğuna göre kısa sürede ani kilolar verdirmekten son derece kaçınmak gerekir. Çünkü bu şekilde hızla ve yetersiz beslenme ile verilen kilolar daha sonra çok çabuk ve iki katı olarak alındığı gibi öncelikle metabolizmayı bozar. Mide şikayetleri, kuvvetli kabızlık vb. gibi) Daha sonra fiziksel başlar. Çabuk yorulma, ayaklarda ağrı, regl düzensizlikleri gibi hormonal bozukluklar yapar. Erkeklerde seksüel güçte azalma sıklıkla görülmektedir. Daha sonra beslenme bozuklukları dediğimiz hastalıklar başlar. (Saç dökülmesi, tırnak kırılması, vücutta ve ciltte hafif lezyonlar, yaralar)

Eğer diyet yapan kişi büyüme, gelişme çağındaki ise büyüme, gelişme geriliği en son ve en önemli olarak da psikolojik olara insanların sinir sistemini yıpratır. Sinirli, ajite, olaylara karşı tahammülsüz bir kişi yapar. Toplumsal ilişkileri bozar.

Son yıllarda zayıflama rejimi konusunda tek tip gıda rejimi revaçta. Kür diyeti tarzında değişik alternatifli diyetler mevcut.

Zayıflama diyetlerinde en önemli faktör insandır. İnan beslenmesi de her yaşta, her dönemde birbirinin aynı olan bir şablon değildir. Boya, yaşa, cinsiyete göre değişiklikler özellikler gösterir. O nedenle topluma sunulan herhangi bir reçetenin o toplumda cevap verdiği oran 'i geçmez. Tek tip gıda diyetleri metabolizmada şoklama yaptığı için metabolizmayı kısa bir süre için aktive eder. Normalin üzerinde kilo verdirir. (Örneğin 3-4 günde 2.00-3.00 kg gibi) Bu geçici bir süre içindir. Böyle verilen kilolar çok kısa sürede fazlası ile geri alınır. Sık sık verilip alınan vücudun doku ve organları ile beraber yıpratır. Vaktinden önce yaşlanmayı sağlar. Zayıflama reçetelerinde şok diyetler; kişilerin baştan kilo vermeye karşı vücudun direnmesi halinde veya 5-6 kg verildikten sonra kilo vermesinin tekrar durduğu hallerde kilo kaybına devam etmeyi sağlamak için 3-4 günlük uygulanan ve kilo kaybını durduğu noktada hareketlendirmek için kullanılan bir tramblen tahtası (sıçrama tahtası) olarak kullanılmalı ve akabinde hemen yeterli ve dengeli beslenme kurallarına ağlı zayıflama reçetelerine geçilmelidir.

Şişmanlık sağlık açısından hastalıkların en önemlisidir. Çünkü beraberinde birden fazla hastalığa davetiye çıkarır. (Kalp ve Damar Hastalığı, Hypertansiyon, Fizik Tedavi Hastalıkları vb.) O nedenle insan sağlığını çok yakından ilgilenen kilolarla mücadelede son derece bilmeli ve temkinli reçetelerle kiloların verilmesini sağlayarak bir yerden fiziksel görünümdeki güzelliği diğer yandan hastalıklara karşı koruyucu önlemi olarak günümüz çağdaş insanının en önemli dikkat etmesi gereken nokta olmalıdır.

Gelecek konumuz; 3 TİP ZAYIFLAMA REÇETESİ

Dr. Sumru ÖZBAY

Beslenme Uzmanı