İdrar

[bluemoon24]

İdrar[/b]



English



urine



(Üroloji)





Böbrekler tarafından kandan filtre edilen atıkları içeren ve işeme sırasında üretradan atılan sıvı . Normal 24 saatlik idrar miktarı alınan sıvı miktarına bağlı olarak üzere 1.000-1.500 cc civarında, rengi normal sıvı alımında sarımsı, özgül ağırlığı 1003-4, ozmolaritesi 50-1200 mOsm/Lalbümin, eritrosit, kristaller içermeyen pHı 6 ‘dır anüri (anüria) Yirmi dört saatte hiç idrar çıkartamama. bk. böbrek yetersizliği.bakteriüri (bacteriuria) Kontamine olmamış idrarda 1 x 105 CFU/ml ‘i aşkın bakterinin bulunması. En sık görülen patojenler E.coli, enterobakter, Staphylococcus saprophyticus, enterokoklardır. Perineal, vajinal kontaminasyon, idrar akımını engelleyen anatomik, fizyolojik anormallikler, mukoza koruyucu faktörlerin bozulması, cinsel ilişki, yabancı cisimler, diyabet, nörolojik bozukluklar, obstrüksiyon ,taşlar risk faktörlerini oluşturabilir. asemptomatik b (asymptomatic b.) Hiçbir üriner semptomu olmayan hastalarda mesane veya böbrek idrarında piyürili veya piyürisiz önemli derecede bakteriüri (³ 100.000 koloni/ml) görülür. inatçı b. (persistent b.) İdrar yollarının tedavi sırasında sterilize olamadığı enfeksiyonlardır. Başlıca nedenleri tedavi için seçilen ilaca karşı direnç oluşumu, özellikle çocuklarda vezikoüreteral reflü, enfekte üriner taşlar, kronik bakteriyel prostatit, vezikovajinal ve vezikointestinal fistüller, obstrüktif nefropati, enfekte piyelokaliseal divertiküller piyüri (pyuria) Santrifüje edilen idrarda küçük büyültmede (40 X) her sahada 10u aşkın akyuvar bulunması. Bu sayının 5den az olması kontaminasyonu gösterir. Semptomatik ve bakteriürik hastaların % 96sı piyüriktir. Klamidiya, tüberküloz, gonokoksik, fungal, virüslerle bakteriürisiz steril piyüri saptanabilir. hematüri (hematuria) İdrarın makroskopik ve/veya mikroskopik incelemesinde alyuvarların görünmesidir. Normalde santrifüje edilmemiş idrarda 40 X büyültmede 3 adetten az sayıda alyuvar bulunabilir Hematüri ürojenital neoplazilere (prostat, mesane, üreter, üretra tümörleri), idrar yolları taşlarına, travmaya (böbrek , üreter, kemik pelvis kırıkları, abdominal ve pelvik cerrahi, üretral kateterizasyon, yabancı cisim, ürotelyum biyopsileri), enfeksiyonlara (tüberküloz, glomerülonefrit), radyoterapiye (radyasyon sistiti), aşırı egzersiz,, ilaçlara (penisilinler, NSAIDler, analjezikler, antikoagülanlar), böbrek damarlarında emboli veya tromboz, renal vaskülit, kanama diyatezlerine, orak hücreli nefropati, papiller nekroza bağlı olabilir..işeme başlangıcındaki inisiyal h. (initial h. ) i anterior üretradan (örneğin üretrit, darlık, genç çocuklarda mea stenozu) lezyonunu, işeme sonu terminal h.(terminal h.) posterior üretra, mesane boynu veya trigonu polip ve tümörlerinden, idrarın tamamen kanlı olması (total h (total h.) mesane veya üst üriner sistemden (örneğin taş, tümör, tüberküloz, nefrit).kaynaklanabilir. sporcu hematürisi (atlethic h.)Yüksek yoğunlukta uzun süreli egzersiz yapan atletlerde görülen mikroskopik veya makroskopik hematüri Varsayılan nedenler ayak-çarpma hemolizi, hemolizan bir faktör salınımı, mesane veya böbreğe direkt travma, dehidratasyon, miyoglobinüri, dolaşım hızında artış ve NSAID ‘lerin kullanımını içermektedir.. miyoglobülinüri (myoglobulinuria) Kasta bulunan bir protein olan miyoglobinin idrarda aşırı miktarlarda bulunması Miyoglobülin idrara rabdomiyoliz olarak bilinen geniş bir kas nekrozu sonucu ortaya çıkmaktadır..îdrar kola rengin*dedir. Tanısı elektroforezle ayrıştırma yöntemi ve radyoimmünolojik testlerle konur. Serum kreatinin kinaz yükselmiştir. İdrarda eritrosit bulunmaz. Nedenleri arasında iskemi, travma, malin hipertermi . nöroleptik malin sendrom . diyabetik asidoz enfeksiyöz miyozit, toksinler sivi/elektrolit dengesizliği sayılabilir. oligüri (oliguria) İdrar miktarının 0.5 cc/kg/saat (400 cc/24 saat) altında olması.Bk. böbrek yetersizliği poliüri (polyuria) Aşırı miktarda sıvı almayan bir bireyin günlük idrar miktarının 3 litreden fazla olması. Poliürinin su diürezine mi ( idrar osmolaritesi ‹ 250 mOsmol/kg) yoksa solüt diürezine mi ( idrar osmolaritesi ›300 mOsmol/kg) bağlı olduğunun anlaşılması için idrar osmolaritesi ölçülmelidir. Poliürinin bir çok nedeni vardır. Solüt diürez aşırı miktarda tuzlu serum fizyolojik alınımına, proteinden zengin beslenmeye, kontrol altına alınamayan diyabete veya postobstrüktif diüreze bağlı olabilir. Su diürezi, polidipsi, lup diüretikleri, diabetes insipidus ve hipotonik solüsyonların verilmesi gibi bir çok nedene bağlı olarak gelişebilir. postobstrüktif diürez (postobstructive diuresis) Her iki üreter veya soliter bir böbreğin obstrüksiyonunun giderilmesi sonucu oluşan poliüri. Obstrüksiyon sırasında artmış sodyum, potasyum ve magnezyum kayıpları, bir ozmotik ajan olan ürenin birlikte su atılımını da teşvik etmesi, böbrek tübülleriin bozulmuş konsantrasyon yeteneği postobstrüktif diüreze neden olmaktadır. şilüri (chyluria) Lenfatik sistemle üriner sistem arasında fistül varlığını gösteren lenf sıvılı idrar. En sık forniks rüptürü ve piyelolenfatik kaçağa yol açan böbrek lenfatiklerindeki obstrüksiyon, filariyazis, travma, tüberküloz ve retroperitoneal tümörler bu soruna neden olmaktadır. silendirler (urinary casts) Îdrar örneğinde bulunan silendirler böbrek tübüllerinin şeklini almış eritrosit, lökosit, inflamatuar hücre kümeleridir. Selim hipertansiyon, nefrotik sendrom, egzersiz sonrasında (çok fazla değilse bazen kabul edilebilir bir bulgudur) hiyalen silendirler; akut glomerulonefrit, lupus nefriti, subakut bakteriyel endokardit (SBE ) , Goodpasture hastalığı, streptokok infeksiyonu sonrası, vaskülit, habis hipertansiyonda eritrosit silendirleri; piyelonefritte lökosit silendirleri; tübüler hasar, nefrotoksin, viral infeksiyonlarda epitel (tübüler) silendirleri şiddetli kronik böbrek hastalığı, amiloidozda yağ silendirleri nefrotik sendrom, diabetes mellitus, hasarlı böbrek tubülü epitel hücreleri görülür.Hücresel silendirlerin parçalanması balmumsu silendirlere ve akut tübüler nekroz için tipik kirli kahverengi granüler silendirlerin oluşmasına yol açar. Kronik böbrek hastalığında geniş silendirler saptanır. pnömatüri (pneumaturia) İdrarla birlikte hava çıkması. Ayırıcı tanıda kateterizasyon, gastrointestinal yolun üretra, mesaneye açılan fistülleri (enterovezikal v.s fistül) , Crohn hastalığı, travma , sıklıkla diabetes mellitusla ilişkili gaz oluşturan bakterilerle (E. Coli) üriner infeksiyon düşünülür. İdrar tahlili ve kültürü, abdominal /pelvik BT, sistografi, sistoskopi, Bourne testi, tıbbi kömür testi tanı koydurabilir. Tedavi fistül onarımından ibarettir