[bluemoon24]

*



'Macbeth' (1948)







Orson Welles







MACBETH ÜZERİNE





M.NİHAT MALKOÇ

Sanat sevgisi ve sanat oluşturma hüneri insanın doğuşundan beri ruhunda var olan ve üzerine gidildikçe geliştirilen bir olgudur. Sanatla ilgilendikçe hayata ve doğaya bakışımız alabildiğine değişir. Sanat hayatımıza renk ve dinamizm katar. Onun olmadığı yerde boşluk vardır. Bu boşluğu şiddet ve geçimsizlik doldurur. Bugün gençlerimizin şiddete temayülü sanattan ve edebiyattan uzaklaşmasıyla doğrudan ilintilidir. Çözüm ancak sanattadır. Bu konuda sanat üzerine söylediği isabetli görüşleriyle tanıdığımız Herbert Read şöyle diyor:







"Sanatın işlenmesi, duyarlığımızın eğitilmesidir ve bizler sanatsal bir hava içinde yetiştirilmediğimiz takdirde, bomboş bir ruhsal yaşamın ve tatsız bir dünyanın şiddetine ve suçuna itiliriz. Yaratma isteği olmayan yerde ölüm güdüsü oluşur ve bu da sonsuz bir yıkıcılığa götürür bizi."







Gençlerimizin içine sanat sevgisi sokmalıyız. Onları güzel sanatlarla meşgul etmeliyiz. Zira sanat kabalaşan ruhları inceltir. Hem üretmek insana haz verir. Ürettiklerimiz üst üste konulunca onun görüntüsü bizi daha da şevklendirir. Gelin sanatı okullarımıza gerçek manada yerleştirelim. Onu okul bahçelerinde bırakıp ayaz altında üşütmeyelim. O üşürse bizler donarız. Neticede buz kesen vicdanlarımız bizi robotlaştırır.







Bazı eserler yazarlarını çağrıştırır, hatta bir çırpıda göz önüne getirip hatırlatır. Çünkü bu eserler zamana karşı direnen ve eskimeyen bir söyleyişe(üslûba) sahiptirler. Bu tarz eserleri yazmak şüphesiz ki ustalık ister. İşte bu eserlerden birisidir ‘Macbeth…Eminim ki ‘Macbeth ismi size bir çırpıda usta İngiliz yazar William Shakespearei hatırlatmıştır.







İngiliz edebiyatının yüz akıdır William Shakespeare… Her İngiliz aile, onun kitaplarını en eski basımlarından ve bozulmamış dilinden okutur çocuklarına… Körpe beyinler İngilizce sevgisini ve bu dilin doğal güzelliğini onun satırlarında tadar, fark eder. Çünkü Shakespeare İngilizce ve İngiltere demektir. Dünya edebiyatının da en büyük ismidir o…BBCnin yaptığı ‘1000 Yılın Dâhileri anketinde nice şöhretli ismi geride bırakarak zirveye göz kırpmıştır. Onu okumak dünyayı okumaktır bir anlamda…







İşte böyle büyük bir yazarın eseridir ‘Macbeth… Yüz sayfadan ibaret olan bu tiyatro metni, yüzyıllardan beri değişik şekillerde ve kalıplarda sanatın malzemesi olmuştur. Sinemadan tiyatroya ve müzikale kadar hemen her yerde onun tılsımlı hikâyesini görürsünüz. Shakespearein olgunluk çağına geçiş döneminin ilk eseri sayılır Macbeth… Ünlü İtalyan müzisyen Verdinin düzenlemesiyle tadına dayanılmaz bir opera eserine dönüşmüştür aynı zamanda… William Shakespeare ve Giuseppe Verdi gibi edebiyat ve müziğin iki büyük ustasını buluşturan bu şaheser, tiyatroda da binlerce kere izleyiciyle buluşmuştur.







Macbeth uzun bir oyundur… İskoç tarihinden bir kesit sunan oyun, Macbethin karısı Lady Macbethin de teşvikiyle evine ziyarete gelen Kral Duncanı öldürmesiyle başlar. Çünkü Macbeth ile Lady iktidar hırsıyla tahta sahip olmak istemektedirler. İktidarda kalabilmek için Macbeth ile Lady cürüm işlemekten kaçınmazlar. Tahta çıkmak için cinayet işleyen Macbeth, bu kez de tahtta kalmak için cinayet işlemektedir. Ancak bir süre sonra vicdanı bu yükü taşıyamaz ve Lady ile birbirlerinden uzaklaşmaya başlarlar. Ama tüm bu olaylar sırasında onları teşvik eden birileri daha vardır: Cadılar… Oyun bu eksende devam eder gider.







İktidar hırsı, cinayet, kötülük, entrika ve büyücülük gibi insan ruhunun en karanlık yönlerini yansıtır Macbeth… Bu eseri Sabahattin Eyüboğlu çevirmiş dilimize…







Shakespearein dört büyük trajedisinden biri olan ‘Macbeth, 400üncü yıldönümünde şimdi de Trabzon Devlet Tiyatroları tarafından sahneleniyor. Bu vesileyle yine bir cuma akşamı öğrencilerle tiyatro keyfindeydik… Trabzon Lisesi öğrencileri her zaman yaşattıkları tiyatro sevgisini Macbethe karşı da gösterdiler. Doğrusu Trabzon Devlet Tiyatrosu oyuncuları da Shakespearenin Macbethinin hakkını verdiler usta oyunculuklarıyla… Oyuncuları ve seyircileri bütün samimiyetimle kutluyorum.







Hastalıklı bir dimağa deva bulamaz mısın?



Köklü bir esefi hafızadan söküp atamaz



Beyinde yer etmiş ıstırabı oradan kazıyamaz mısın?



Ve unutkanlık veren tatlı bir panzehirle



Arındıramaz mısın bu tıkanmış göğsü



Kalbi daraltan bu tehlikeli yükten?







Macbeth, V,3







scotch....



'....bahtında kral olmak var....elini oynatmasa da konur taç başına....'







'....yaradılıştan kralca bir yanı var...asıl korkulacak yanı da bu....'







yükselme hırsı.....entrika......insanın alçalmasının hikayesi.......







etkileyici bir trajedi.......







Kaynak:Antropoloji