mahrem

[bluemoon24]

bir elif şafak romanı.



mahrem gözden sakınılması gereken , kendine özel.



mahremiyetin gitti mi elden , sen de gitmelis in tez elden



mahrem , görülmemesi gereken , katman katman içinde gizem barındıran , lüle lüle sırları ile herkesi kendisine çeken...

mahrem , yaşanmışlığın getirdiği rahatlığın yaşandığı an, insanın kendisini en özgür , en saf , en kem gözlerden uzakta hissettiği yer , zaman...



roman karakterine göre zaman ve mekan sonsuz fakat mahrem biricik , gizli bir fetiş , susuz bir çağlayan...



öyle bir roman ki mahrem , bir bugünü, bir yarını , bir dünü aynen devrik cümle misali , zamanın kendine has sırasında olmayan bir biçimde inceleyen.. ve bir o kadar hikayenin ve yalnızlığın ve unutulmuşluğun ve gözlerin getirdiği acımasızlığın aynası. keramet mumi keşke efendi gibi bir kalem çizgisi misali , ruhsuz gözlere sahip bir karaktere , adı koyulamayacak derece de kilolu bir kadına sahip bir roman..



öyle bir masalsı roman ki bu , öyle çok hikaye var ki içinde , başından sonuna kadar bekliyor insan nerede bağlanacak bunlar diye. halbuki romanın sonu hikayeleri bağlamıyor , hikayeler romanın sonunu bağlıyor adeta. her bölümün adının özelliği ancak kitap sonunda , her satırın her cümlenin önemi ancak okuyucunun kafasında... anlatılan hikayeler hepsi birer hayal. ve bu hayaller gerçek gibi , yaşanmış gibi bir zaman. fakat yazar o kadar şizofren bir anlatım kurmuş ki , insan elinde olmadan şaşırıyor roman bitiminde. yaşananlar aslında yaşanmamış , ama yaşanılması gerekenler olmuşlar bir yerde..



bir insanın zayıf olmasına rağmen şişko bir kişinin yerine kendisini nasıl koyabildiğini görmek için , sırf içindeki nazar sözlüğü için bile okunulabilecek bir kitap bu. evet elif şafak türkiye yazarlar biriliği roman ödülünü aldığı zaman bunu gerçekten haketmiş. görmeye ve görülmeye dair gerçekten...



biçimsel açıdan ise kafiyeli slashlı cümleler bekliyor sizi. noktalama işaretleri olmadan , büyük küçük harf bulunmayan yerlerde var. ve bunlar gerçekten eğlendiriyor insanı. baştan sona bir kurgu geçmiş , bugün , yarın olmak zorunda değil diyor kitapın zaman algısı. ve bunu öyle bir kanıtlıyor ki kitap, bittikten sonra tekrar geriye bakmak zorunda kalıyorsunuz.nasıl yani diyorsunuz , böyle mi bitti... ama bitmemeliydi. çünkü hiçbiri yaşanmamıştı...

klasik roman örgüsünde ilerlemeyen, birbirinden kopuk metinlerin oluşturduğu, başı sonu bağımsız, sabit bir konu etrafında dolanmayan, detayları ön plana çıkaran, fazlasıyle içe dönük, karnalvari bir kitaptır.



daha açık ifade etmek istenirse, bir nevi yazarın sayıklamalarıdır, şablonları bir kenara bırakarak içgüdülerine şans vermiştir, akışına bırakmıştır her şeyi, bir oyun oynamak ve bu oyuna bizi de dahil etmeyi amaçlamış, felekten bir kitap yazmanın tüm keyfini yaşamıştır.



romanın kurgusu fazlasıyla boşluklarla doludur, bilinçli boşluklardır ama bunlar, okuyucunun hayal gücünü tetikler, bir yanıyla şizofreniktir de, okuyanı serbest bırakır ki herkes kendi diyarına dalsın. mesaj vermekle uzaktan yakından alakası yoktur, sevimli bir delilik anıdır, zararsız bir delilik.



elif şafak'ın değil en iyi romanı, kitabı, günlüğü, mektubu, v.s, hayatında yazdığı en güzel şeydir, buna ilkokuldaki güzel yazı defteri de dahil. diğer bütün romanlardaki karakterler ufak tefek değişikliklere uğramış, tanıdık çehrelerdir. öyle ki, baba ve piçteki karakterlerin hemen hemen hepsini bit palastaki meşhur apartman sakinlerinden hatırlayabiliriz. fallarla cinlerle ruh alemiyle kafayı bozmuş abla, en bariz örneğidir bunun.



sadece özgünlüğü ya da üslubu değildir ama onu farklı kılan, elif şafak'ın tamamen kendince hazırladığı ve kitabın içine yerleştirdiği sözlük bile mahremi okunabilir kılmak için yeterlidir. fazlasıyla kişiseldir çünkü. yazar çok önem verdiği mahremini bir yolla açmıştır bizlere, sözcükler aracılığıyla döktümüştür içini, bence rahatlamıştır da, nedense en sevdiği kitabıdır bana göre, en azından öyle olmalıdır, aksini iddia etse de inanmam ben buna.



sözlükten bir alıntı...



yay: ölüm mahkumlarını öldüren kılıcı toprağa gömerlermiş bir müddet. gördüklerini unutsun diye. aynı işi yapan yay ise muhakkak kırılırmış. gördüklerini unutmayı başaramadığı için en iyisi onu kırmakmış

görmeye ve görülmeye dair bir roman. pinhan daki isimtakıntısını mahrem de göz,görmek kavramları devralmış elif şafak ın.okuyana da bu takıntıları geçirmekte pek başarılı olmuş bir roman

nazar sözlüğü, keramet mumi keşke memiş efendi ve bir şişkonun hikayesi.



elif şafak'ın yazdığı ve bir sürü aforizma içeren güzel kitap.

çok şişman bir kadın karakter ile be-ce adlı erkek karakter arasındaki ilişkiyi anlatır gibi görünüp tam da romanın arkasında söylendiği gibi görmeyi ve görülmeyi anlatır. şişman kadının çevredeki bakışlardan, görülmekten ne kadar rahatsız olduğu anlatılır. neden 2 sayısında kalıp 3 e kadar sayamadığı, görülmekten neden bu kadar rahatsız olduğu ve neden sürekli yemek yiyip kustuğu romanın sonlarına yaklaştıkça ortaya çıkmaktadır. rakamlardan bahsetmişken be-ce'nin şişman kadına söylediği şu satırları hatırlatmadan geçemeyeceğim:



- ama rakamları hafife alma. rakamların cinleri vardır, unutma. rakamların cinleri, bellerinde fenerleri, ellerinde süpürgeleri, bit kadar her biri, dağdar edilmiş dilleri, mil çekilmiş gözleri.. sf.207



bu iki fiziksel anlamda zıt karakterin ilişkisinin anlatımı nazar sözlüğü ile süslenmektedir. nazar sözlüğü be-ce tarafından yazılmaktadır. be-ce sözlüğe z harfinden başladığı için romanda nazar sözlüğü'ne dair ilk sözcük zahir'dir fakat şişman kadının sözlük a harfinden başlar hatırlatması üzerinde adem ile havva'ya geçer. nazar sözlüğündeki her kelimenin karşılığı çok yerli yerinde olmakla beraber kitabın arkasında gözbebeği kelimesinin nazar sözlüğü'ndeki karşılığı yer almıştır, naçizane beğenim ise iğne deliği'nin karşılığı yönünde seyretmektedir. ayrıca keramet mumi keşke memiş efendi, samur oğlan, kocasını aldatıp biri dünyalar güzeli diğeri hilkat garibesi olmak üzere ikiz doğuran kadın v.b hikayeler de yer almaktadır. keramet mumi keşke memiş efendi ile be-ce nin gözleri arasındaki benzerlik dikkate değerdir. tabi romanın sonunda bu eski zaman hikayelerinin bağlanışı da elif şafak'a yakışmıştır. kısacası tadı damağımda kalan bir elif şafak eseri daha.

kadınlar ve erkekler dünyasının, daha doğrusu kadınlarla erkeklerin aynı dünyada, aynı karede gördüğü farklılıkların takdire şayan bir kurgu ve dikkat çekici karakterlerle betimlendiği bir elif şafak romanı.

''aşk bir korsedir.niye bu kadar kıymetli olduğunu anlayabilmek için haddinden fazla şişman olmak gerekir.sene be sene katman katman çoğalmış vıcık vıcık yayılmış ,pelte pelte yayılmış yağları sarıp sarmalar hizaya sokar.ve sonra da geçip karşısına kendi eserinin,seyrine bakar kudretinin.



aşk bir hayal taciridir.kıyıda köşede kartlaşmış hayalleri çekp çıkartır,yıkayıp paklar,allayıp pullar ve terütaze sıfatıyla sahibine kakalar.aşk insanı güzelleştirir.görüntülerle oynar pervasızcayani sıfatlarla yani aynalarla,küskünleri aynalarla barıştırır,yalnızları aynalarda çoğaltır.



aşk bir korsedir.gün gelir hiç beklenmedik bir yerde,hiç beklenmedik bir anda ,atıverir çıtçıtlarından biri yahut çözülüverir iplikleri.neler olup bittiğini anlamaya vakit kalmadan,korsenin cenderesinden kurtulan yağlar sürüsepet dışarı çıkmıştır çoktan.o keşmekeşte göz açıp kapayıncaya kadar eski haline dönüverir gövde.



aşk bir korsedir...niçin bu kadar kısa sürdüğünü anlayabilmek için haddinden fazla şişman olmak gerekir.....''



diye anlatır şişman aşkının sonunu mahrem'de.mahremiyetin bitişiyle aşk da biter.

mahrem, elif şafak' ın 2000 tarihinde okurla buluşan ve yazara türkiye yazarlar birliği ödülü nü kazandıran, en çok beğenilen romanlarından birisidir. yazarın tüm kitapları gibi bu romanı da metis yayınlarından çıkmıştır. yazar, 2000 yılında cumhuriyet kitap ekinde yeralan bir söyleşisinde, mahremle ilgili olarak kurgusu önceden yapılmış bir roman olmadığını, görmek ve görülmek üzerine bir kitap yazmak düşüncesiyle bu romanın ortaya çıktığını ifade etmiştir.mahrem'le elif şafak, geniş bir okuyucu sayısına ulaşmıştır.



işte romandan bir bölüm

...çünkü eğer gözbebeklerin yaralanırsa, bir daha asla aynı gözle bakamazsın dünyaya. baktığın her şeyin kötü yanını görmeye başlarsın. saklı kalmış pislikler bile kaçmaz gözlerinden. öteki insanlar da hissederler artık aynı şeyleri görmediğini ve artık onları sevmediğini. rahatsız olurlar. onlar da bir daha aynı gözlerle bakamaz sana. bu yüzden kimse seni yakınında görmek istemez. resim aynı resimdir aslında, değişen senin gözlerindir. eğer sen çıkarsan resimden, her şey eskisi gibi kalır, herkes rahat eder. şahsen bence en iyisi, gitmektir böyle durumlarda. üstüne üstüne gitmek. inadına!

kitaptan altını çizdiğim bazı satırlar..



* mahremiyetin gitti mi elden sen de gitmelisin tez elden!



* her iki taraf da berikine bakmıyormuş gibi yaadursun, merak edilen soru ortaktır: acaba onun kadar şişman görünüyor muyum? ... malum, doğuştan başkalarına muhtaç doğar sıfatlar yalnızlıktan hazetmezler



* ne var kii az sıcağında erimiş asfalttan sandaletine yapışan sakıza benzer yemek yemek. ya hiç başlamayacaksın, ya da çektikçe uzamasını yadırgamayacaksın



* daha kaç kadın tanımalıydı ki, yeterince kadın tanımış olmak için? kaç kitap okuyunca alim, kaç diyar gezilince gezgin, kaç hezimetten sonra bezgin olurdu insan? kaç olunca çok, kaçta kalınca azdı rakamlar?

elif şafak'ın nazar sözlüğünde içtekini dışarının bakışlarından saklayamazsa daha çabuk yorulur insan,ve daha kolay öldürülür savaş meydanlarında cümlesine yer verdiği romanının adı

mimarların kafayı bozduğu kavramlardan biri



-e şimdi yavrucum bu tasarımda mahrem bölgeler nerde?

+hocam açıkhava sergisi bu

-ama mahremiyet önemlidir yavrucum. insanın özeli vardır. kendiyle yalnız kalmak ister

+hocam yapının çatısından başka bişeyi kapalı değil valla

-olmaz evladım sen buna bi mahrem duvarı ör bakayım.

+peki hocam





-konut yapıyorsunuz anne baba mahremiyet vardır onlara ayrı banyo gerekir

+hocam hapıyı kapatsınlar banyoda

-yaramaz çocukları anahtar deliğinden gözler sonra. olmaz. odalarının mahremiyetinin vurgulanması açısından önemli bu banyo

+peki hocam

kapağının arkasındaki yazıyla elif şafak'ın okuduğum en iyi betimleme örneklerinden birini yazmış olduğuna kanaat getirdiğim kitap.



gözbebeği insanlarda yuvarlak, hayvanların çoğunda ise elips biçiminde olan gözbebeğinin çapı, irise gelen ışığın miktarına göre değişir. karanlık ve uzaklık büyütür gözbebeğini, aydınlık ve yakınlık küçültür. yani bu kararsız çember ışık varsa küçülür, ışık yoksa büyür. yakına bakarken de küçüldüğüne göre yakın olan aydınlıktır, aydınlıktadır. uzağın payına karanlık düşer. zaten karanlığı kimse yakınında görmek istemez. aşık olunca da büyür gözbebeği demek ki aşık olunan hep uzaktadır. aradaki mesafenin verdiği acıyı azaltmak için maşuka gözbebeğim diye hitap edilir.



Kaynak: İtüSözlük