kronstadt

[bluemoon24]

çarlık başkenti st. petersburg'u koruma amaçlı kurulmuş, baltık filosuna ev sahipliği yapmış -hala rus donanmasının önemli bır kısmını barındıran- deniz üssü. sovyet devrimine en büyük destek buradaki asker sovyetlerinden gelmiştir. hatta bu durum devrimin başındaki işçi-asker sovyetleri birliği fikrine ilham olmuştur. halen petersburg'da zincirli bulunan, devrimin ilk duyurulduğu aurora zırhlısı, efsanevi potemkin zırhlısı aynı ismi taşıyan adada konuşlu bu deniz üssüne bağlı olarak görev yaparlardı.



1921de, hala büyük oranda rus toplumunda canlı olan anarşist fikirlere bağlı askerlerden oluşan kronstadt sovyeti, bolşevik otoriteye başkaldırdı. kısa bir görüşmeden sonra yeni kurulmuş kızıl ordunun başındaki leon trotsky* adaya saldırı emrini verdi, binlerce devrimci asker öldürüldü.



sovyet devrimi aslında o gün denizin dibini boyladı.



tarihin bir cilvesi, bir süre sonra troçki'nin kendisi de, stalin'in görevlendirdiği bir ajanın bir suikastına kurban gitti. devrimcilere yönelttiği namlu bu sefer kendine dönmüştü..



günümüzde rusya'da kimse kronstadt'ın tarihsel anlamını bilmez, bütün bir devrim tarihini baştan sona ezbere anlatacak 80lik yaşlılar bile. burasının tarihsel önemi rusların toplumsal hafızasından tamamen silinmiştir.



1921'de büyük bir ayaklanmaya sahne olmuş kotlin adası'nda bulunan, içinde donanma birliklerinin üssünün bulunduğu kasabadır.

1921 ayaklanması içinde birkaç anarşisti barındırdığı için,anarşist işçilerin isyanı olarak lanse edilmektedir. ancak ayaklanma ukrayna köylülüğünden gelen denizcilerin sr ve kadetler tarafından bolşevik ve yahudi düşmanlığını körükleyen spekülasyonları sonucu gerçekleşmiştir. ayaklanmanın lideri petrichenko da iç savaş döneminde beyaz orduyu desteklemiş, kronstadt ayaklanmasının bastırılmasından sonra da finlandiya'ya kaçarak, eski beyaz ordu generali wrangel'e sığınmıştır.



ayaklanmaya destek veren bahriyeliler o dönem, dünya savaşı, devrim süreci ve iç savaş'ın harap ettiği sovyetlerdeki kötü yaşam koşullarından kurtulmak istedikleri için bu ayaklanmaya katılmışlardır. ancak ekim devriminden sonra yurtdışına kaçan sosyal-devrimci, menşevik, kadet ve anarşistlerin ayrıca kızıl haç vasıtasıyla fransa ve amerika'nın üzerine atlamasıyla ayaklanma başka bir boyuta taşınmıştır. ülke içindeki ve dışındaki bütün sovyet karşıtı odaklar güçlerini kronstadt'a yönlendirmiştir.

o dönem kızıl haç adına adaya tonlarca yiyecek-giyecek ve binlerce silah gönderilmiştir.



bolşevik yönetim bu ayaklanmayı işçilerin ekonomik talepleri için yaptığı bir isyan olarak değil karşı-devrimci bir ayaklanma olarak tespit etmiştir.



tarihi kazananlar yazar. öyle olunca tabii ayaklananlar rahatça karşı-devrimci olarak yaftalanabiliyor. ayaklananların içlerinde beyaz orducuların, gericilerin, karşı-devrimcilerin olması emperyalistlerin müdahil olmaya çalışması yalan değil ama abartma ve iktidarın doğasında olan tahrif etmenin örneğidir. zira ayaklanmayı belirleyen renk beyaz değildir.



tarihe biraz nesnel yaklaşabilenler kronstadt'ın hakkını verecektir. ki bunlardan biri olan paul avrich'i okumak, yapılacak en anlamlı iştir bu yolda. kurulu iktidarların yenilenlere ve kendisine isyan edenlere karşı giriştiği dezenformasyon/çarpıtma/karalama eylemlerini iyi tahlil eden avrich'ten aktarıyorum bizim karşı-devrimci işçilerin, askerlerin, denizcilerin, köylülerin programından bazı maddeleri:



1. bugünkü sovyetlerin işçilerin ve köylülerin isteklerini ifade etmediği gerçeği göz önüne alınarak, öncelikle bütün işçilerin ve köylülerin ajitasyon özgürlüğü ve gizli oy kullanma hakkı temelinde derhal yeni seçimlere gidilmelidir.



2. işçilere ve köylülere, anarşistlere ve sol sosyalist partilere basın ve konuşma özgürlüğü verilmelidir.



3. işçi sendikaları ve köylü örgütleri için toplantı özgürlüğü güvence altına alınmalıdır.



5. işçi ve köylü hareketiyle bağlantı içindeki bütün işçi, köylü, asker ve denizci mahkumlara olduğu kadar, bütün sosyalist partilerden politik mahkumlara da özgürlükleri geri verilmelidir.



6. toplama kamplarında ve hapishanelerde tutulanların davalarını gözden geçirmek üzere bir komisyon seçilmelidir.



7. hiçbir partiye fikirlerinin propagandasında özel ayrıcalıklar verilemeyeceği ya da bu amaçla devletten mali destek sağlanamayacağı için bütün politik bölümler ilga edilmelidir. bunların yerine, devlet tarafından finanse edilen ve yerel planda seçilen kültürel ve eğitsel komisyonlar kurulmalıdır.



9. sağlığa zararlı işlerde çalışanlar hariç bütün işçilere eşit tayın verilmelidir.



10. bütün ordu dallarındaki komünist savaş müfrezelerinin yanı sıra, fabrika ve atölyelerde iş başında bulunan komünist muhafızlar ilga edilmelidir. böyle muhafızlar ya da müfrezeler, gerekli görüldüğü takdirde, askerlerce atanmalı ve fabrikalarda işçilerin kararına göre belirlenmelidir.



11. köylüler, işçi çalıştırmamak koşuluyla, kendi araçlarıyla topraklarını tam bir özgürlükle işleyebilmeli ve hayvanlarına sahip olabilmelidir.



15. kendi emeğiyle üretim yapan zanaatkarlık serbest bırakılmalıdır.





işte bu istekler nedeniyle 1917'nin yiğit devrimci denizcileri 1921'de bolşeviklerce karşı-devrimci ilan edildi. üzerlerine çöken baskının, diktanın, partinin eşitliği ve özgürlüğü getirmeyeceğini fark etmişlerdi. kuramsal açıdan çok güçlü olmasalar da eylem olarak doğruda durdular. ve onurlarıyla yenildiler.



Kaynak: İtüSözlük