rakam

[bluemoon24]

* iki tür sayı gösterme şekli



* vardır: toplamalı sistem ile basamaklı sistem.



toplamalı sistem sayıları ilk göstermek üzere oluşturulmuş sistemdir. en ilkel haliyle her bir birim için tek bir çizgi* kullanılır. "dört" sayısını göstermek üzere "ıııı" yapmak gibi. zamandan kazanmak ve daha büyükçe sayıları kolayca algılayabilmek üzere bu çizgilerin beşli halde gruplanması, yani bu dört dikey çizginin üzerine bir yatay çizgi çekilerek beşli gruplar yaratılmış olur, böylece mesela onüç sayısı tek tek çizgi saymak yerine, iki grup ile üç çizgi saymakla daha kolay okunmuş olur.



bu toplamalı sistemin daha gelişmiş formu, 10 ve 10un üsleri için özel başka simgeler kullanmakla görülür. örneğin 10 için "-", 100 için "+", 1000 için "*" vs. böylece daha da büyük sayılar kolayca okunabilir. ikibinüçyüzyirmibir için mesela "**+++--ı" gibi. bunun bir parça daha karmaşık formu olan ve büyük rakamların önüne küçüğü yazılarak büyükten küçüğün çıkarılması, arkasına getirilirse toplanması kuralına sahip roma rakamları sistemi vardır. toplamalı sistemlerde gene de ne kadar karmaşık olursa olsun çok çok daha büyük sayıların gösterilmesi inanılmaz zor ve can sıkıcı olmaya başlar ve sonsuz sayılar asla gösterilemez.



toplamalı sistemlerde sıfır rakamının olmayışı önemlidir, bu sistemlerde sıfıra gerek yoktur.



basamaklı sistemdeyse, kullanılan sayı tabanındaki sayılar kadar değişik rakam kullanılması yolu kullanılır, toplamalı siteme göre daha gelişmiş bir yöntemdir. burada basamak belirtilmesi için değer tekrarı yerine, sayı tabanı üslerine göre sıralanmış basamaklara yerleşmiş rakamlar kullanılır. şu an kullandığımız onluk taban sisteminde, her basamağın 10un üslerine göre dizilmiş olması gibi. dolayısıyla onluk tabandaki on değişik rakam



* ile istenilen büyüklükte



* her türlü sayı rahatça yazılabilir. ikibinüçyüzyirmibir'in 2321 şeklinde gösterimi aslında



* ın kısaca gösterimidir.



basamaklı sistemlerde sıfır sayısının bulunması kritik öneme sahiptir zira sıfır kullanılmadan basamak gösterilemez. örneğin 302 sayısının basamaklı sistemde sıfırsız yazılması olanaksızdır.

Kaynak: EkşiSözlük