GİTARA BAŞLARKEN

[farkvar]

Şunu hemen belirteyim ki çalmak bir gecelik iş değildir. Bu başlangıçta öğrenilmesi kolay ancak üzerinde ustalaşılması zor bir enstürmandır.

TEMEL KURALLAR

Burada anlatılacak temel kurallar hem genel hemde bu çalışmalara ilişkindir . Şimdilik sadece incelemeniz yeterli olacaktır.

Dizek: Birbirine eşit ve paralel beş çizgidir. Bu çizgilere ve aralarındaki boşluklara notalar yerleştirilir .


Notalar : Sesleri ve bu seslerin süre uzunluklarını gösterirler. Aralarındaki şekil farklılıkları , kendi içlerindeki süre uzunluklarını belirtir. Dizek üzerindeki yerleşimleri ise sesleri belirtir
Notaların isimleri : Nota isimleri bölmünü tıklayarak inceleyebilirsiniz.

Açkılar : Dizek başında bulunur . Dizek üzerinde notaların isimlerini belirtmek amacıyla kullanılırlar. Üç açkı biçimi vardır:

a) Fa Açkısı : Kalın sesleri yazmak için kullanılır.
b) Do açkısı : Orta sesleri yazmak için kullanılır.
c) Sol açkısı : İnce sesleri yazmak için kullanılır.

En çok kullanılan açkılar sol açkısı ve dördüncü çizgideki FA açkısıdır.

AÇKI

hangi çizginin üzerine konumlanmışsa o çizgideki nota o açkının adını taşır. (sol) sol açkısı dizekte ikinci çizgi üzerindedir. Böylece dizekte ikinci cizgi çizgi üzerinde notalar sol sesini ve süre uzunluğunu gösterirler.

SOL

Dizek üzerinde notalar aşağıdan yukarı doğru sıralanırlar . Öyleyse sol sesinin yerini bildiğimize göre diğer notaları bulmak kolay olacaktır. Sol sesi üzerindeki boşluk LA sesi verir .

Değişimler: Önüne konduğu notanın sesini değiştirmek için kullanılır.

1.DİYEZ : Önüne konduğu notanın sesini inceltir
2.BEMOL : Önüne konulğü notanın sesini kalınlaştırır.
3.DOĞAL : Diyaz ya da bemolün etkisini kaldırır

Değişim hangi noktayı etkileyecekse o notanın konduğu boşluğu boşluk yada çizgi üzerine konur.

Değişim iki yerde bulunur.

1) Açıdan hemen sonra : Bu durumda o nota tüm parça boyunca o değişim ile çalınır. Örneğin Sol notasının bulunduğu çizgide ise parça boyunca SOL notası o değişimle çalınır. Sol notasının oktavları da aynı değişime uğrar.
2) Herhangi bir ölçü içinde : Bu durumda ise belirttiği nota yalnızca o ölçü içinde değişime uğrar.

Nokta : Yanına konduğu Notanın süresini , o notanın süre uzunluğunun yarısı kadar uzatır.

Noktalı Bilik üç ikilik eder
Noktalı Bir ikilik üç dörtlük eder
Noktalı bir dörtlük üç sekizlik eder
Ölçü içindeki noktaları aritmetik değerlerle ifade edip değerlendirirseniz , her ölçü içindeki değerler toplamın birbirine eşit ve 3 tane 4'lük olduğunu görürsünüz.

Üçleme : Bir nota biçiminin üç eşit parçaya bölünmesidir. Bu yapıldığında altına yada üstüne üç rakam yazılır ve üçleme olduğu belirtilir.

Bağ : Aynı sesi çıkartan iki notanın sürelerini birbirine ekler . Bu işlemle bir çok notayı birbirine ekleyebiliriz.

Diyatonik Dizi : Tonalite kurallarına uyarak seslerin, Birbirini arkasına sırayla dizilmesidir. Yedi nota sırayla dizildikten sonra birinci sesin oktavı sekizinci ses olarak eklendiğinde dizi tamamlanmış olur. Bu dizideki her nota DERECE olarak adlandırılır. Dizinin sesi birinci derecedir.

Bir perde , Yarım perde : Bir dizide komşu dereceler arasındaki uzaklıkların hepsi birbirine eşit değildir. Bu uzaklıklar BİR PERDE ve YARIM PERDE olarak iki çeşittir.

Örnek verdiğimiz dizide araları YARIM PERDE olan derecler şunlardır.

Üçüncü ve dördüncü dereceler arası.

Yedinci ve sekizinci dereceler arası.

Araları TAM PERDE olan dereceler ise:

Birinci ve ikinci dereceler arası ,

İkinci ve üçüncü değerler arası,

Dördüce ve Beşinci değerler arası,

Beşinci ve altıncı değerler arası,

Altıncı ve yedinci değerler arası

Başka bir değişle , Mi ile Fa , Si ile Do arası yarım perdedir. Diğer dereceler arası ise tam perdedir.

Ölçü ve Ölçü Çizgileri : Bir müzik parçası ölçülerden oluşur. Ölçü çizgileride ölçüleri birbirinden ayırır ve dizek çizgilerini dik keserler

Zaman : Bir ölçünün kendi içinde bölümlere ayrılmasına denir. iki zamanlı , Üç zamanlı , Dört zamanlı diyebiliriz.

'Parça kaç kaçlık' diye bir soruyla karşılaşabilirsiniz: Burada açkıdan ve değişimden sonra eklenen rakamlar düşünülür. Dizekteki üst üste iki rakakam göreceksiniz.

A) Alttaki rakam : Ölçü içindeki notanın süre uzunluğunu gösteririr.(Birim olarak)

B) Üstteki rakam : Ölçüyü oluşturan birim notanın süre uzunluğunu gösterir. (Birim olarak)

Örnek : İKİ DÖRTLÜK yazıldığında bir ölçü içinde iki tane dörtlük olduğu anlaşılır. Yani o ölçüdeki notaların süre uzunluklarının toplamı , iki tane dörtlük notanın süre uzunlukları toplamına eşittir. Kafanız karışmadan grafik bölümündeki verilen örneği inceleyin (örnek ismi : iki dörtlük) Bu kavramın kafanıza yerleşmesi çalışmalarımızda temel olacağından oldukça önemlidir.

Yineleme : Müzik parçasının herhangi bir bölmesi iki kere çalınacaksa YİNELEME ÇİZGİSİ kullanılır. Bunlar Çift ölçü çizgisinin yanına ikinci ve üçüncü dizek boşluklarına yerleştirilir.

Dolap : Bir bölmenin yinelenmesi yapıldıktan sonra son ölçü değişik çalınabilir. Buna dolap denir .