YARATICIYIM, YARATICISIN,YARATICI

arkadaşlar uzun zamandır yaratıcılıkla ilgili yazı arıyordum, bunu buldum ve paylaşmak istedim..



Yaratıcıyım,Yaratıcısın,Yaratıcı..
Ve bir insanı diğerinden daha yaratıcı kılan faktörler neler? Prof. Mark Runco’ya göre "yaratıcı bir kişilik’’ yüksek estetik değerlere sahip ve belli bir konuya konsantre olmayı başarabilen bir kişi. İlgi alanlarına yoğunlaşıp birçok kaynak elde edebiliyor ve edindiği bilgileri harmanlayıp yeni fikirler üretebiliyor.

İnsanlar yüzyıllardan beri kendi yaratıcılıkları üzerine senaryolar ürettiler. Belki de bu sayede düşünce üzerine düşünebilmeyi becerdiler kimbilir. Yaratıcılığın ‘ya gelir, ya gelmez ‘diye kabul edildiği dönemlerde bütün kredi ya tanrılara ya da ilham perilerine çıkartılıyordu. Bu yüzdendir ki, yaratıcılık uzun zaman bilimin uğraştığı konular arasında yer alamadı...

1970’lerin başlarında, yaratıcılık hala zekanın bir parçası olarak görülüyordu. Ancak daha derinlemesine yapılan IQ testleri ve yaratıcılık testinin babası sayılan Paul Torrance tarafından başlatılan araştırmalar, zeka ile yaratıcılık arasındaki bağın o kadar da kolay olmadığını ortaya koydu.

Evet, IQ testlerine göre yaratıcı insanlar akıllı oluyorlar, ancak ortalamanın biraz üzerinde bir zeka ile yaratıcılık mümkün. Belli bir disiplinle yaratıcılığı geliştirmek mümkün ama o da belli bir zeka seviyesinin altında fazla işe yaramıyor. İşte bu nedenlerden, bilim dünyası yaratıcılık ile ilgili araştırmalarında kişilik üzerinde yoğunlaşmayı tercih ettiler.

YARATICI KİŞİLİĞİN EN ÖNEMLİ BELİRTİLERİ

Kaliforniya Devlet Üniversitesi’nden Mark Runco’ya göre "yaratıcı bir kişilik’’ yüksek estetik değerlere sahip ve belli bir konuya konsantre olmayı başarabilen bir kişi. İlgi alanlarına yoğunlaşıp birçok kaynak elde edebiliyor ve edindiği bilgileri harmanlayıp yeni fikirler üretebiliyor.

Yaratıcı insanların karmaşık olaylara eğilimi var ve sorunları daha rahat çözebiliyorlar.

Öte yandan, daha az yaratıcı olanlar eğer parçaları kısa sürede birleştiremezlerse hemen öfkelenip yaptıkları işi yarım bırakabiliyorlar. Karmaşıklığa ve sorunlara karşı daha az hoşgörülüler.

Peki, yaratıcı bir kişiliğe sahip olmanın bedeli var mı?

Yüzyıllar boyunca insanlar yaratıcılıkla zihinsel hastalıklar arasında bir bağın varlığına inandılar. Baltimore’da John Hopkins Üniversitesi’nden psikiyatr ve yazar Kay Redfield, olumsuz bir ruh haline sahip olmaktan çok ruh halindeki değişimlerin insanlığın yaratıcılığını körüklediğini saptadı.

Oxford Üniversitesi’nden psikiyatri uzmanı Gordon Claridge’in bulguları, şizofreninin bazı türlerinin yaratıcı kişiliğe sahip olanlarda daha çok görüldüğü şeklinde. Claridge ‘şizotip ölçeği’ kullanarak yaptığı incelemesinde halüsinasyon gören, sesler duyan, düşüncelerini toparlayamayan, sihir ve büyülere inanan insanları denek olarak kullandı.

ZEKAYI BELİRLEYEN DIŞSAL ETKİ DÜZEYİ

Sonuçta bu kişilerin açık düşünce ve farklılık ölçümlerinde yüksek bir derece elde ettikleri saptandı. Ancak aynı zamanda çok yüksek derece elde edenlerin düşünce biçimlerinin zarar verici olabileceği de tespit edildi. İşte bu noktada zeka devreye giriyor ve bu düşünce biçimini yönlendirecek büyük bir yaratıcılığa dönüştürebiliyor. Aksi olduğu takdirde duygusal sorunlar yaşayan kişi bu düşünce sistemi ile zihinsel rahatsızlıkların sahibi olabiliyor.

Kanada’da Toronto Üniversitesi’nden psikiyatr Jordan Peterson’a göre yaratıcı insanların beyinleri dışsal etkilere çok daha açık. Duygularımız sürekli olarak beynimizi bilgi bombardımanına tutuyor. Beynimiz de bu bombardımandan kendini korumak için bunların bir kısmını ya bloke ediyor ya da gözardı ediyor.

Peterson, kimi insanların beyinlerinin bu bombardımanı daha az gözardı ettiği için IQ’ larının yüksek olduğunu ve çok fazla veri altında sağlıklı sorgulama yapabilen bir zekaya sahip olduklarını, dolayısıyla yeni fikirlere ve düşüncelere daha açık olduklarını belirtiyor.

ÖNCE BİR SESSİZLİK VE ALFA DALGALARI

Peki yaratıcılığın kendisi nasıl çalışıyor?

Yaratıcı beynin nasıl çalıştığına ilişkin ilk araştırmayı yapan kişi Maine Üniversitesi’nden psikolog Colin Martindale oldu. 1978 yılında elektrosefalogram aracılığı ile insanların düşünsel faaliyetleri sırasında farklı beyin dalgalarını kaydeden Martindale, yaratıcılığın iki evresinin olduğunu saptadı: İlham ve bunun dışavurumu.

Bu iki evrinin her birinde beyin farklı şekilde çalışıyor. İnsanlar düşünce üretirlerken beyinleri şaşırtıcı şekilde sessiz ve faaliyetsiz. Baskın eylem alfa dalgaları. Bunlar çok az seviyede kortikal oluştuğunu gösteriyor. Yani bir relaks durumu söz konusu. Beyin, senaryolar arasında bağlantılar kurmaya çalışırken bilinç sessiz kalıyor. Bu insanların uyurken ya da dinlenme ya da hayal kurma alemindeyken beyinsel faaliyetlerin aldığı safha gibi.

Ancak sıra düşünsel faaliyetlerin sonucunu bir eyleme dökmeye geldiğinde, alfa dalgalar yavaşlıyor ve beyin çalışmaya başlıyor. Kortikal artıyor.

Bristol Üniversitesi’nden Guy Claxton araştırmayı biraz derinleştiriyor ve "Yaratıcılık farklı düşünce biçimlerine sahip olmaktır. Çok yaratıcı insanlar, beyinlerindeki iki safhada da ani ve sık değişimler yaşarlar" diyor.

GÜNLÜK RİTİMLERİ İYİ KULLAN

Yaratıcılığın, aslında fikirleri bilinçli şekilde değerlendirme ve analiz etme süreci olduğu kesin. Daha somut olmak gerekirse, doğru kişilik, beynin doğru bölgeleri ve aralarındaki bağ kadar tüm bunları verimli şekilde kullanmak da önem taşıyor. En yaratıcı kişiler günün farklı ritimlerini kendi kişilikleri ve beyinsel faaliyetleri açısından doğru kullanmayı bilen insanlar. Örneğin iki saat masa başından hiç kalkmadan çalıştıktan sonra dışarı çıkıp yürüyüş yapabiliyorlar. Çünkü onlar hangi çalışma ve düşünme şeklinin kendilerine daha çok yarar getirdiğini biliyorlar.

YALNIZLIK VE YARATICILIK

Bilim dünyasının yaratıcılık konusunda üzerinde en fazla durduğu konulardan biri de, insanların yalnızken daha yaratıcı olup olmadıkları hususu. Harvard Business School’dan Teresa Amabile’e göre yazma ve resim yapma ile yalnızlık arasında hatta duygusal iniş-çıkışlar arasında, ciddi bir bağ bulunuyor olsa da, bilimsel yaratıcılık ve iş ortamındaki yaratıcılık büyük ölçüde insanların pozitif bir ruh hali ve sosyal aktivitilerine verdiği önemle daha doğru orantılı. Tüm bunların yanında zaman ve mali güçlüklerin yarattığı baskı da, yaratıcılığın önündeki diğer büyük engeller olarak görülüyor.

Hikmet B.Çağlayan

- Bireysel yaratıcılık
Yaratıcılık, doğası gereği bireysel bir süreçtir. Yaratıcı grup etkinlikleri ise kolaylaştırıcı/hızlandırıcı etkinliklerdir. Herkesin bir ölçüde yaratıcı olduğu ve yaratıcılığın geliştirilebileceği kabul edilmektedir. Yaratma sürecinin dört aşamada ele alınması mümkündür: 1.Bilgi toplama, 2. Kuluçka, 3. Fikir veya keşif, 4.Değerlendirme ve gerçekleştirme. Bu aşamalar düşünmenin aşamalarına benzemektedir. Her aşamada yaratma sürecini kolaylaştıracak veya hızlandıracak bir dizi işlem önerilmektedir (Erlendsson, 1999).

Bilgi toplama, konuya ilişkin perspektif edinme ve konunun detaylarını öğrenme aşamasıdır. Bilgi toplamak için önerilenler:

* Değişik alanlarda okuyun.
* Profesyonel dernek ve gruplara katılın.
* Profesyonel seminer ve toplantılara katılın.
* Yeni yerler gezin.
* Konunuza ilişkin herkesle konuşmaya çalışın.
* Gazete ve dergilerde konunuza ilişkin yazılar arayın.
* Bir konu kütüphanesi oluşturun.
* Küçük bir notebook taşıyın ve yararlı bilgileri kaydedin.
* Her şeyi merak edin.

Kuluçka, bir anlamda toplanan bilginin hazmedilmesi ve/veya bilinçaltının aktive edilmesi aşamasıdır. İyi bir kuluçka süreci için önerilenler:

* Rutin, düşünmeyi gerektirmeyen işler yapın (evi boyamak, araba yıkamak vb).
* Düzenli olarak egzersiz/spor yapın.
* Oynayın (spor, satranç, dama, yap-boz vb).
* Uyumadan öce konu veya sorunu düşünün.
* Meditasyon yapın veya kendinizi hipnotize etmeye çalışın.
* Düzenli olarak rahat oturmaya ve gevşemeye çalışın.

Fikir, keşif veya buluşun yapıldığı veya çözümün bulunduğu aşamadır. Çoğu zaman kuluçka aşaması ile keşif aşamasını zamansal olarak ayırmak mümkün olmaz. Fikir veya keşif aşaması için önerilenler:

* Hayal kurun.
* Hobilerinizle uğraşın.
* Sakin bir ortamda çalışın (örn: işinizi parka götürün).
* Sorunu ikinci plana itin.
* Küçük bir notebook taşıyın ve yararlı bilgileri kaydedin.
* Çalışırken aralar verin.

Değerlendirme ve gerçekleştirme, buluşun uygulanabilirliğinin tartışıldığı ve buluşun uygulandığı aşamadır. Değerlendirme ve gerçekleştirme cesaret isteyen bir süreçtir. Değerlendirme ve gerçekleştirme aşaması için önerilenler:

* Egzersiz yaparak, diyet yaparak, ve dinlenerek enerji düzeyinizi artırın.
* İş planlama sürecini ve işle ilgili herşeyi öğrenin.
* Bilgilerinizi, bilgili kimselerle paylaşın.
* Sezgilerinize ve duygularınıza dikkat edin.
* Satış sürecini öğrenin.
* Örgüt politikasını ve uygulamalarını öğrenin.
* Başkalarından tavsiye isteyin (Örn: arkadaşlar, uzmanlar).
* Fikirlerinizi gerçekleştirirken karşılaştığınız sorunları inceleyin.

Herkesten farklı olarak daha fazla yaratıcı olan/görünen kişide aşağıda sıralanan özelliklerin olduğu öne sürülüyor (Erlendsson, 1999):

* Zekidirler ama çok parlak olmak zorunda değildirler. Yaratıcılık, çok üst seviyede zekâ gerektirmez.
* Kısa zamanda çok sayıda değişik düşünceler üretmede başarılıdırlar.
* Benlik değerleri yüksektir. Kendini seven kişilerdir.
* Çevrelerine duyarlı, ve başkalarının duygularını anlayabilen (empatik) kişilerdir.
* Sorunlarla uğraşmak onları güdüler.
* Yeterli kanıt toplamadan, karar vermekten kaçınırlar.
* Bağımsızlıklarına düşkün ve grup onayına fazla değer vermeyen kişilerdir.
* Zengin ve fantastik yaşamaktan hoşlanırlar.
* Katı ve dogmatik değil, esnektirler.
* Küçük detaylardan çok, sorunun anlam ve doğurgularıyla ilgilenirler.


İçindekiler

[ankhca]

Müthiş bir paylaşım yaratıcılıkla ilgili okuduğum yazılar içinde en faydalandığım diyebilirim yoksunuz ama size sevgi ve minnattarlığımı gönderiyorum emeğinize sağlık hayal abla.

[ceren18]

bu konu yüzünden tam da bugün depresyona girdim ben mimarlık ögrencisiyim ve sürekli tasarımlar yaparız artık hocanın sürekli eleştirmesi ve bitürlü begenmemesinden dolayı ben bu işi yapamıcam galiba düsüncesine büründüm ben yaratıcı degilim diye kendimi asagıladım ve yine bir final maketi var ve korkular sardı beni tekrar begenmiceklerini düsünerek ..aslında nedeninide biliyorum sürekli baskı altında tuttugum duygularım rahat bıraksam birçok seyi basarabilicem ama nası yapıcam napıcam hiç bilmiyorum...