TUTANKHAMON'UN GiZEMi VE LANETi

[pisimbat]

TUTANKHAMON'UN GiZEMi VE LANETi

Mezarindaki inanilmaz zenginlik bulundgu halde Tutankhamon (MÖ: 1361-1352) hala hakkinda en az bilgi bulunan firavundur.Tahta çikma hakkini,ünlü kral Akhenaton (MÖ.1379-1362) ile kraliçe Nefertiti'nin kizi Prenses Ankhesenpaaten'le evlenerek elde etmisti. Tutankhamon'un ebeveyninin kimler oldugu konusunda ,bazi uzmanlar bu firavunun ,"Akhennaton'un Nefertiti disinda bir kadindan olan oglu" tezini ileri sürüyorlar.Bazi uzmanlara göre de Tutankhamon,Akhenaton'un babasi III: Amenofis'in (MÖ.1417-1379) birinci karisi Tiy'den dogmusut.Kesin olan ,Tutankhamon'un III.Amenofis ve Akhenaton'sa akraba ve soylu oldugudur.Dokuz yasinda tahta çikan ve adi 12 yasina kadar "tutankhaten" olan Tutankhamon(Günes tanrisi Amon'un yasayan temsilcisi) krallar arasi savaslarini en yogun oldugu dönemde dogmustu.Krallarin fethettikleri topraklarin genisledigi ve komsu ülkelerden de altinin ülkeye aktigi bu dönemde Misir,dünyanin en zengin ülkesiydi Firavun vaktini,daha çok yönetimin bulundugu Memphis'le geçiriyordu ama Misir'in baskenti Teb sehriydi.tutankhamon'un tahta çiktigi sirada Misir'in bütün tapinaklari bakimsizliktan kiriliyordu.
Yönetimdeki karisiklarin önü alinamiyor,Suriye'ye düsmanla çarpismaya giden ordu sürekli yeniliyordu.Tutankhamon "babasi" Amon'un Ptah'in ve diger tanrilarin altin heykellerini yaptirdi,çözülmüs olan rahiplik kurumlarini düzenledi, tapinaklarin hazinelerine büyük bagislar yapti.
Akhenaton Günes tanrisi Aton'a bagli tek tanrili bir düzen kurdu ve Misir'lilari diger tanrilari birakmalari için zorladi.Baskenti Teb'den,Akhetaton(simdiki sl-Amarna) ya tasidi.Firavun Akhenaton'un tersine "Eski Rejim" I canlandirdi ve III: Amenofis zamaninda bitirilmemis olan anitlarin tamamlanmasi isine giristi.Bu islerin arasinda Luxor tapinagi da vardir.Bugün, Tutankhamon'un tahtta kaldigi dokuz yil boyunca askeri bir harekata katilmadigi düsünülüyor.Sadece kesif için general Horemhem komutasinda Filistin'e ve Lübnan'a asker gönderdigi saniliyor.
Tutankhamon 19 yasindayken aniden öldügü için geride vasiyet birakmamistir.Kafatasinda sol kulagin arkasinda tahribat bulundugu için,ölümünün bir kaza sonrasinda oldugu saniliyor. Ancak, su anki misir bilimcilerin ürettigi senaryolara göre Tutankhamon'un generali Horemheb, iktidari elegeçirmek için Tutankhamon'un kafasinin arkasina sert bir cisim ile vurmus ve ölümüne neden olmustu.
Mezarinin yaninda bulunan iki küçük tabuttaki ölü dogmus bebeklerin , Tutankhamon'la çok sevdigi esi Ankesenamun'un çocuklari oldugu saniliyor.. Bunun yanisira hayvan mumyalari da bulunmustur. Tutankhamon'un mezarinda bulunan lambada ise gün isigi ile birsey görülmeyen,ancak zifiri karanlikta ikisinin burunburuna figürleri bulunmaktadir. Tutankhamon'un ölümünden sonra ,tahta çikan General Horemheb,Tutankhamon'un tapinaklarini kendisine aldigi gibi ,onun aldigi gibi,onun adini da unutturmak istemis,ama ,bilinmeyen bir nedenle Tutankhamon'un lahdine dokunmamisti.
Kanaatimce ,kendisinin isledigi cinayeti dikkat çekmemek üzere örtbas yöntemlerinden biriydi.Iste bu lahit,1922 yilinda Lord Carnarvaon ve Howard Carter adli iki Ingiliz ejiptolog tarafindan bulundu.Tam 3000 yil sonra Horemheb'e ilginç bir oyun oynamis,sonunda yine Tutankhamon üne kavusmustu.
Altta okuyacaginiz bölüm ise Tutankhamon'un bir lanet perdesi ile mezarini korudugu sorusunu sizlere soracaktir:

TUTANKHAMON'UN LANETi
Eski Misir Uygarligi büyük ilgi çeken gizemini sürdürüyor.Kazilar ,arkeoloji arastirmalari sürdükçe ortaya yeni bilgiler çikiyor.Bulunan her yeni kalinti, bilinenleri degil, bilinmeyenleri çogaltiyor sanki. Misir'a yasayan en ilginç olaylardan biri de Firavun Tutankhamon'un mezarinin açilmasiyla ilgiliydi.Her sey Carnavon Lordu'nun ölümüyle basladi.

iNGiLTERE 'DE BiR CENAZE TÖRENi
1923 yilinin 30 Nisan günü Ingiltere'de Hampshire bölgesinde Beacon Tepesi'nde sade bir cenaze töreni düzenlendi.Törene katilanlar heyecanliydilar.Çünkü topraga vermek üzere olduklari Carnarvon Lordu George Edward Stanhope gizemli bir biçimde öldürülmüstü 3000 yillik lanet… Herkes ,Lord'un Eski Misir'in 18. Sülale firavunlarindan Tutankhamon'un lanetine ugradigina inaniyordu.Lord,bu firavunun mezarinin açilmasi için para harcamis ve bizzat kazilar katilmisti.
Carnavon Lordu'nun ölümünü baska ölümler izledi.Tutankhamon'un mezarina girip çikan ya da bu ise karisan birçok insan anlasilmaz bir biçimde yasamini yitiriyordu. Firavun Tutankhamon öleli 3000 yildan uzun süre geçmisti.Yani 3000 yil sonrasina uzanan bir lanetten söz ediliyordu…

LORD MISIR'A GIDIYOR
Bu esrarengiz "mezar açma" olayini aydinlatabilmek için ,ise Carnarvon Lordu'nun Misir'a gidisinden baslamak gerekiyor. Parasi bol,yapacak isi pek olmayan Ingiliz soylusu Carnarvon Lordu dünyayi dolasiyor,keyfine göre yasiyorken,1901 yilinda Almanya'da Bad Schwalbach kaplicalarinda bulundugu sirada bir araba kazasi geçirdi.Gögsü çok kötü zedelendi.Ingiltere'ye döndü.
Soluk almakta güçlük çekiyordu.Bir süre tedavi gördükten sonra iyilesti.Ama özel doktoru ona tedbirli davranmasini tavsiye etti.Özellikle kis mevsimlerini soguk Ingiltere yerine,iliman ve kuru bir iklimin egemen oldugu ülkelerde geçirmeliydi. O günlerde Misir,Avrupalilar için çok gözde bir ziyaret yeriydi.Lüks oteller ve tarihsel kalintilar çok sayida turisti buraya çekiyordu. Özellikle Krallar Vadisi denilen yerde yapilan kazilara Lord büyük ilgi duydu.
ARKEOLOG CARTER
Carnarvon Lordu Misir'da kisa sürede eski sagligina kavustu.Ama Misir'dan bir türlü kopamadi.Sanki bir sey onu dürtüyordu.
Eski Misir uygarligini incelemeye basladi.Yapilan kazilari izlemeye koyuldu ve bir gün bizzat kendisi bu kazila katildi. 1907 yilinda yine Misir'dayekn yurttaslarindan arkeolog Harold Carter'la tanisti ve onu kendisine danisman yapti. Carter 33 yasindaydi ve 17 yasindan beri Misir'daydi.Birçok kazida bulunmus,ünlü akeologlara yardimcilik yapmisti.Tarihi Kalintilar arkeologlara yardimcilik yapmisti.Tarihi Kalintilar Servisi'nde çalismis ve Krallar Vadisi'ndeki kazilari denetlemisti;ama Misir yetkilileriyle arasinda anlasmazlik çikinca görevinden istifa etmisti.
Carnarvon Lordu kendisine rastladigi sirada,manzara ressamligi yaparak hayatini kazanmaktaydi.O da,nedense bir türlü Misir'dan ayrilamiyordu. Carnarvon Lordu,'a yilda 400 Ingiliz Sterlini ücret ödemeye basladi. Misir'da mezar demek,hazine demekti.Çünkü eski Misirlilar ölülerini,öbür dünyaya en degerli hazineleriyle birlikte gömerek ugurlardi.Lord,bulunacak bir hazine ile Carter'In ödedigi parayi kat kar çikaracagini inaniyordu.
Arkeolog Carter, Carnarvon Lordu'nun parasiyla 15 yil boyunca kazilar yapti.Birinci Dünya Savasi sirasinda bile arastirmalarini sürdürdü. Bazen çok ilgi,çekici bir mezar buldugu oluyordu ama,yapilan masrafi karsilayacak bir tarihsel yapit ya da hazine ortaya çikmiyordu. 1922'de Lord Ingiltere'deyken ,Carter'a bir mektup yazarak,aralarinda anlasmayi iptal etmek istedigini bildirdi. Oysa Carter o siralarda önemli bir mezarin izi üstündeydi.Ingiltere'ye gidip Lord'u kazilarina sürdürülmesine ikna etmeyi basardi. Ekim ayinda Misir'a döndü.Kazilarin yapildigi Luksor bölgesine yerlesti.Kendisine sans getirmesi için bir kanarya satin aldi…


CARTER MEZARIN iZiNDE
1 Kasim 1922'de o güne kadar hiç kazilmamis bir hektarlik bir üçgende çalismalara baslayan Carter,4 Kasim'da çökmüs bir merdiven girisi buldu.Bir gün sonra ise,bu girisin oldugunu kesin biçimde anlamisti. Ingiltere'ye telgraf çekmesi üstüne,Lord,kizi Lady Evelyn ile birlikte Misir'a gelerek bizzat kazilara katilmaya basladi. 26 Kasim'da,yaptiklari kazinin bütün molozlarini temizlemislerdi.Ardindan sanki içeriden kilitlenmisçesine kapali duran bir kapiyi açmayi basardilar.
Içeri ilk giren Carter oldu.Gördükleri karsisinda adeta dili tutuldu.Bu çok odali mezarin giris odasi bile hazinelerle doluydu.

LORD OLAYI THE TIMES'A SATIYOR
Lord ,o sana kadar harcamis oldugu paralari çikarmak istiyordu.Mezardan ne kadar degerli seyler çikarsa çiksin,onlara sahip olmasi olanaksizdi.Çünkü Misir hükümeti kaziyi denetliyordu. Lord ,mezarla ilgili bilgileri The Times gazetesine para karsiligi satti.Böylece Ingiliz okurlar,kazi sirasinda olan biten herseyi günü gününe izlemeye basladilar.

TUTANKHAMON'LA BULUSMA
Lord, Carter,Lord'un kizi Lady Evelyn ve Carter'in yardimcisi,Arthur Callender ile birlikte bir gece,mezarin ana bölümüne girmeyi basardilar. Tümü gördüklerinin gerçek olup olmadigindan kuskuya düstüler.Her sey altindandi.Firavun'un mumyasinin koskocaman bir altin sandukanin içinde oldugu anlasiliyordu. Duvarlarda altin çerçeveli resimler vardi.Bunlar da firavunun ailesine aitti.Tanri Osiris'I sembolize eden parlak cilali altin bir mask da duvarda asiliydi. Carter ve Lord ne bulduklarini biliyordu.Bu mezar 18. Sülale krallarindan Tutankhamon'undu.Tutankhamon M:Ö 1346-1339 arasinda bir tarihte ölmüs,o tarihten bu yana mezar hiç açilmamisti.Varligi bile bilinmiyodu.. Carnarvon Lordu bulduklarini bütün dünyaya ilan etti.Kazi sirasinda çikan bütün molozlar temizledikten sonra resmi açilis yapildi.Gazateciler fotograflar çektiler.Olay bütün dünyaya duyuldu.

"ÖLÜM GELECEK…"
Kazilar devam ederken ilgi çekici bir sey olmustu.Bütün vaktini kazi terinde geçiren Carter,kaldigi eve pek ugramiyordu.Oraya nasil geldigi bilinmeyen bir kobra yilani evine girmis ve Carter'in kafeste yasayan ugurlu kanaryasini yiyivermisti.Kazilarda çalisan Misir'li isçiler inançli kisilerdi.Bu olayi duyunca çok heyecanlandilar.Bunu bir ugursuzluk belirtisi olarak kabul ettiler.Çünkü kobra yilani Misir hükümdarliginin simgesiydi ve Tanriça Vadeet tarafindan korunduguna inanilan bir hayvandi. Isçiler aralarinda olayi söyle yorumladilar:"Yakinda ölüm gelecek…"

TURISTLER MISIR'A AKIN EDIYOR
Tutankhamon'un mezari dünyada büyük ilgi gördü.Misir'daki meraklilar yetmiyormus gibi,binlerce Avrupali turist Misir'a akin etmeye basladi. Mezarin girisine her gün binlerce insan geliyordu.Arkeologlar,bilim adamalari,kasifler,mezari ve hazineleri görmek için birbirlerini eziyordu.Bazi serserilerin olay çikardigi da oluyordu… Firavun Tutankhamon'un 3000 yilinda askin bir zamandan beri süren "ebedi istirahati" ne son verilmisi.
LORD ILE CARTER'IN ARASI AÇILIYOR
Carnarvon Lordu'u VE Carter'in mezari bulduklari anda duyduklari anda duyduklari sevinç bütünüyle yok olmusti.Ikisi de çok sinirliydiler.Misir hükümeti olan iliskileri bozulmustu.Carter mezarda buluna esyalari kaydetmek için günlerce çok kötü kosullar altinda çalisti.Bir aksam Carnarvon Lordu ile bir araya geldi ve aralarinda çok siddetli bir kavga çikti.Lord Ingiltere'ye gitti.
1923 Subat'inda Lord'un saglik durumu bozuldu.Anlasilmaz bir biçimde disleri döküldü.Atesi bir yükseliyor bir düsüyordu.Mart ayi basinda Misir'a döndü ve bir süre için durumu düzeldi. Ama daha sonra yeniden kötülesmeye basladi.Ailesi Misir'a geldi hemen. 26 Mart günü Carnarvon Lordu'nda kan zehirlenmesi oldugu resmen açiklandi.4 Nisan günü Kahire'de Continental Svoy Oteli'de komadaydi.Ertesi sabah saat 2'de tüm hastaligi boyunca yanindan ayrilmayan Ingiliz hasta bakici , Carnarvon Lordu'nun öldügünü bildirdi.
Tam o anda oteldeki isiklar titredi ve söndü.Otelin penceresinden disari bakanlar bütün Kahire'de elektrikler kesildigini gördüler.Kentte elektrik kesintileri çok sik olmakla birlikte Lord'un öldügü andaki ariza için hiçbir açiklamada bulunulmadi.Ayni saatlerde Lord'un Ingiltere'deki satosunda bulunan Iskoçyali kahya da dehset içinde irkildi.Lord'un köpegine titriyor ve uluyordu:biraz sonra da öldü.

"MEZARA DOKUNANA ÖLÜM…"
Lord'un ölümü bütün dünyada sok etkisi uyandirdi.Gazeteler Firavun Tutankhamon'un mezarinda bulunmus yazilardan söz ediliyorlardi.Eski Misir yazisiyla yazilmis olan bu yazilardan bir söyle diyordu:
"Mezara dokunanlara ölüm gelecektir"
Bazilari da mezarda baska uyarilarin bulundugunu ileri sürdüler.Bunlardan biri söyle idi:
"Ölüm,firavunlarin huzurunu bozani kanatlariyla katledecektir" Arkeolog Carter ise Tutankhamon'un mezarinda bu türden bir lanetin bulunmadigini söyledi.Onu rahatsiz eden bir tek sey vardi.Mezarin altin sandukasinin önünde bir lamba bulmustu.Bu lambanin üstünde söyle yaziyordu:
"Gizli odaya girilmesini önleyecegim.Benim görevim ölüyü korumak."
GIZEMLI ÖLÜMLER: Firavun Tutankhamon'un mezarini ziyaret eden arkeolog ve turistlerden bazilari da kisa bir süre sonra hastalanarak öldüler. Mezarin iç odalarindan birinin açilisinda bulunan kisilerden biri olan James Henry Breasted,atesli bir hastaliga yakalandiysa da mezarda çalismayi sürdürdü.70 yasinda kadar ,yani 12 yil yasadi. Amerikali Milyarder George Jay-Gould,mezari ziyaret ettigi gün ateslenerek aniden öldü. Arkeolog Carter'in yardimcilarindan biri olan A.C.Mace,ates nöbetlerine tutulunca isi birakti ve 1928'de öldü.Bir baska yardimcisi Richard Bethell,45 yasinda kan dolasim yetersizliginden( !) öldü.
Bütün bu ölümler makul ve dogal nedenlerle açiklanir mi ?Havalanan tozda bakteriler oldugu ileri sürüldüyse de bilim adami Alfred Lucas,bazi bakteri örneklerini inceledi.Bunlardan bir tanesi disinda,asagi yukari tümünün zararsiz oldugunu açikladi. Bir süre ,mezar duvarlarini kaplayan mantarin bir alerjiye neden oldugu sanildi.Ama bu konuda da bir kanit getirilemedi.Eski Misir'lilarin çok etkili zehirler ürettikleri biliniyordu.Açilan tüm mezarlarda böyle zehirler arandi.Ama bulunmadi…

ÖLÜMLERIN ARKASI KESILMIYOR:
Firavun Tutankhamon'un mezarina ilgi gösterildikçe ölümler de sürüp gidiyordu.Kahire'de Carnarvon Lordu'na bakan Ingiliz hemsire 1926 yilinda 28 yasinda dogum yaparken öldü. New York'taki Metropolitan Sanat Müzesi'nin temsilcisi Herbert Winlock Misir'a geldi.Firavun Tutankhamon'un mezari yüzünden öldügü sanilan insanlarin bir listesini yapti. Kahire Üniversitesi'nden Dr.Izzettin Taha,yillar sonra konuyla bilimsel olarak ilgilendi.
Arkeologlarin ve müzelerde çalisanlarin cigerlerinde mantar hastaliklari oldugunu buldu.Eski mezarlara girmis olanlarin da bu hastaliktan ölmüs olabilecegini ileri sürdü.Kisa bir süre sonra Kahire 'den Süveys'e giderken,düz yolda kullandigi araba karsi yönden gelen bir arabayla çarpisti. Yapilan otopside Dr.Taha'nin çarpismadan saniyeler önce solunum yetersizliginden öldügü ortaya çikti… Tutankhamon'un mezarinin kalintilarini 1972'de Londra'da ve daha sonra da Amerika'da sergilenmesinde de gizemli ölümler meydana geldi.Bunlardan en üzücü olani,Misir Eski eserler Bölümü Müdürü Dr.Gamaleddin Mehrez'in ölümü idi.Mehrez,bütün bu gizemli ölümlerin,kuskusuz kisiyi tedirgin edebilecegini,ama lanete kesinlikle inanilmamasi gerektigini söylemisti.

"Bakin bana" demisti,"Bütün yasamim boyunca mezarlar ve mumyalarla ugrastim.Bütün bunlarin bir rastlanti oldugunun en büyük kanitiyim" Bu sözlerin üzerinden dört hafta sonra, sergilenecek.eserler Londra yolundayken,52 ,yasinda öldü.

LANET DEVAM EDiYOR:
Sergilenecek eserleri Londra'da götüren RAF uçaginin basteknisyteni Ian Lansdown,bilinmeyen bir nedenle,Tutankhamon'un ölüm maskesinin bulundugu kutuyu tekmelemisti.Iki yil sonra ayni bacagi garip bir kazada kirildi.Mürettabattan baska kisiler de beklenmedik sekilde öldüler. Baska bir olay da ,1980'de "Kral Tutankhamon'un laneti " adli tv filminin çekimi sirasinda ortaya çikti.

Misir'da çekimin birinci günü tahil yüklü bir araba bilinmedik bir nedenle devrildi ve filmin yildizi Ian McShane'in bacaginin 10 yerden kirilmasina neden oldu.Ian McShane'nin yerini Robin Ellis aldi,ancak baska yildizlar yapima katilma teklifini reddettiler. Belki de Tutankhamon'un laneti,bir hileden ibaretti.Belki de halkin inançlari böyle bir olayi yaratmisti.Ya da ,Tutankhamon ,mezarinda rahatsiz edilmeden birakilmaliydi.

alıntıdır