İki Nobelli tek bilim adamı olan Prof. Dr. Linus Pauling bir uydurukçu mu?

[Bluesky24]

İki Nobelli tek bilim adamı olan Prof. Dr. Linus Pauling bir uydurukçu mu?





Perşembe, 14 Şubat 2008





İki Nobelli tek bilim adamı olan Prof. Dr. Linus Pauling bir uydurukçu mu?





3Prof. Dr. Linus Pauling 11 Aralık 2005 Radikal 2de Nezle ve gripte C vitamini efsanesi başlıklı ve Doç Dr. önder Ergönül imzalı bir yazı yayınlandı.

Bu makalede C vitamininin grip, nezle ya da diğer hastalıklarda etkisi üzerine pek çok bilimsel çalışma yapıldığı ve bu çalışmaların büyük çoğunluğu yaygınlaşmış olan kanının aksine C vitamininin yararlı olmadığının ortaya konulduğu ileri sürülmekteydi. Modern kimya, moleküler biyoloji, teorik fizik ve tıp alanlarında devrim sayılacak buluşları olan Prof. Dr. Linus Pauling Pauling C vitamininin soğuk algınlığı, nezle ve pek çok başka hastalıkta (kanser, koroner kalp hastalığı) yararlı olduğunu öne süren tek kişi olmasa da en önemli kişidir. Peki bu dahi adam hayatının son çeyreğinde kafayı mı yemişti? de bu iddiaları ileri sürerek bir yığın kişiyi peşinden sürüklemişti. Yoksa vitamin firmaları ile anlaşıp rant mı elde ediyordu? Bu dosyada önce Radikal 2deki yazıyı daha sonra da editörümüz Prof Dr. Ahmet Aydının yorumunu okuyacaksınız.Nezle ve gripte C vitamini efsanesi Son 40 yıldır, başta ABD olmak üzere pek çok ülkede, insanlar su ve ekmek gibi vitamin kullanır oldular. Bu arada bilim adamları tarafından C vitamininin grip, nezle ya da diğer hastalıklarda etkisi üzerine pek çok bilimsel çalışma yapıldı.Nezlede, gripte, hatta henüz ülkemizde hastası olmayan kuş gribinde C vitamini tabletleri tamamlayıcı bir ilaç olarak öneriliyor ve reçete ediliyor. Acaba, C vitamini gerçekten grip ve nezle gibi enfeksiyonların tedavisinde ve korunmasında etkili mi? Bu soruyu yanıtlamaya, 40 sene öncesine giderek, ünlü bilim adamı Linus Paulingin bu alandaki çalışmalarını ele alarak başlayalım. Yeryüzündeki iki Nobel ödülü sahibi tek bilim adamı olan Pauling, C vitamininin soğuk algınlığı, nezle ve pek çok başka hastalıkta yararlı olduğu kanısının yaratılmasında kuşkusuz en fazla rolü olan kişi. Pauling, 1968 yılında C vitamininin (askorbik asit) çok yönlü etkilerinden yola çıkarak deneysel ve klinik literatürü birleştirmeye başladı. Yayınlanmış çalışmalar ve kendi deneyimlerinden yola çıkarak soğuk algınlığı ve nezlede yüksek dozlarda C vitamininin koruyucu ve hastalığı iyileştirici özellikleri olduğunu ileri sürdü. Pauling 1970 yılında yazdığı C Vitamini ve Nezle başlıklı kitabında, 1000 mg C vitamini alanların nezleye yüzde 45 daha az yakalanacağını açıkladı ve bu kitabı kısa sürede en çok satan kitaplardan biri oldu. Bu arada günlük C vitamini ihtiyacının 60 mg olduğunu hatırlatalım. Altı yıl sonra yazdığı C Vitamini, Grip ve Nezle başlıklı kitabında daha yüksek dozların daha yararlı olacağı iddiasını sürdürdü.

Vitaminler ve mineralleri ortomolekül, yani doğru molekül olarak tanımladı. Daha sonra yıllar içinde eleştiriler alsa da C vitamininin ek olarak kanser, kalp hastalıkları, diğer enfeksiyonlar ve yaşlılıkla ilişkili sorunlarda etkili olacağını ileri sürdü. Bu alanda üçüncü kitabı C Vitamini ve Kanser adını taşıyordu (1979) ve yüksek dozlarda C vitaminin kansere karşı da etkili olduğunu iddia ediyordu. Ayrıca C vitaminine ek olarak E ve B vitaminlerinin de kullanılması gerektiğini söyledi. Bu iddialar, dönemin hekimleri tarafından uydurukçuluk (quackery) olarak görülürken, 83 yaşında yazdığı Nasıl Daha İyi Hissedilir ve Nasıl Daha Uzun Yaşanır? isimli kitabında (1986), yüksek doz vitaminlerin alınmasının sağlıklı ve uzun yaşam için gerekli olduğunu ileri sürüyordu. Su gibi vitamin Son 40 yıldır, başta ABD olmak üzere pek çok ülkede, insanlar su ve ekmek gibi vitamin kullanır oldular. Bu arada başka bilim adamları tarafından C vitamininin grip, nezle ya da diğer hastalıklarda etkisi üzerine pek çok bilimsel çalışma yapıldı. Bu çalışmaların büyük çoğunluğu C vitamininin artık yaygınlaşmış olan kanının aksine yararlı olmadığını ortaya koyuyordu. Arada ise, tek tük C vitamini lehine yayınlar çıkıyordu. Nihayet bu yıl, nezle ve gripte C vitamini etkisini araştıran son 65 yılda yapılmış 55 araştırmayı kapsayan bir çalışma yayınlandı. Bu çalışma, 1940 yılından bu yana, günde 200 mg üzerinde C vitamini verilerek yapılan araştırmaların taranmasına dayanıyordu. Birkaç istisna dışında genel olarak alınan C vitaminin hastalığın süresini kısaltmadığı, belirtileri iyileştirmediği belirtiliyordu. Sadece bir çalışmada, çok özel koşullarda aşırı soğuk ve fiziksel zorlamaya maruz kalan kişilerde, koruyucu olarak alınan C vitaminin yararlı olabileceği saptanmıştı. Ancak, bir kayak okulundaki çocukları kapsayan bu çalışmanın sonuçları tüm topluma genellenemezdi ve bu alanda çalışmalar sürdürülmesi gerekiyordu. Yüksek doz C vitamininin, çeşitli kanser türlerinde yararlı olmadığına dair çok sayıda bilimsel yayın var ve konu halen tartışmalı. Paulingin C vitamini ve benzer moleküller üreten firmalar ile yakın ilişkide olduğu başka bilim adamları tarafından öne sürüldü, Pauling akademik çevrelerde sıkça eleştirildi. En azından, ilaç firmalarının onun sayesinde milyarlarca dolar kazandıkları açıktı. Diğer yandan, yüksek doz vitaminler sonucunda ortaya çıkan yan etkilerin hesabı tutulmamıştı. Konumuz C vitamini ama meraklı okurlar için değinelim, nezle ve grip için en çok önerilen diğer tamamlayıcı moleküller çinko ve Amerikada yetişen bir bitki olan ekinazya. Ne yazık ki, bu moleküllerin de nezle ve gripte etkili oldukları kanıtlanamadı. Hatta, çok yeni olarak, ekinazyanın etkisizliğini gösteren güçlü bir çalışma yayımlandı. Enfeksiyon alanında C vitamini kullanımı fikri çürütüldü ama her ne kadar uydurukçulukla suçlansa da renkli bilim adamı Linus Paulingten öğreneceğimiz başka şeyler var. Linus Pauling ve C vitamini Linus Pauling (1903-1994), geçtiğimiz yüzyılın en ilginç bilim adamlarından biri ve tarihte iki kez Nobel ödülü (1954de kimya, 1962de barış dalında) almış tek kişi. 70 yılı aşan bilimsel kariyerinde Pauling çok çeşitli ve birbirinden farklı alanlarda çalışmalar yaptı. Kimya, fizik ve biyokimya alanlarında önemli buluşlara imza attı. Atomun yapısını açıklarken kuantum teorisi ve kuantum mekaniği alanlarında teorik fiziği kullandı. Buradan yola çıkarak metalurji ve mineraloji alanlarında metallerin ve minerallerin yapısını tanımladı. Tıpta, genetik hastalıklar, hematoloji, immunoloji, beyin fonksiyonları ve psikiyatri, moleküler evrim, beslenme, tanısal teknoloji, istatistiksel epidemiyoloji ve biyotıp alanlarında buluşlar yaptı. Linus Pauling, bilimsel çalışmaları yanı sıra toplumsal bir eylemci olarak da öne çıktı. Hayatı boyunca meslektaşlarının göze alamadığı mesleksel ve kişisel riskleri göze aldı. çoğu zaman bilimsel, tıbbi ve toplumsal grupları yeni bilimsel hipotezleri ve sosyal aktivizmi ile sarstı. İnatçı ve coşkulu yaşadı. Kennedy yönetiminin Nobel kazananların onuruna verdiği yemeğe davetli olduğu gün, Beyaz Sarayın dışında nükleer denemeleri protesto eden bir pankart taşıyordu. Akşam olunca başkanın yemeğine katılmaktan geri kalmamış, hatta hareketli bir müzik başlayınca garipseyen bakışlara aldırmadan karısıyla dans etmişti. Soğuk Savaş yıllarında nükleer silahlanmaya karşı tavır aldı, Sovyet bilim adamlarıyla birlikte kalıcı bir barış için diyalog yürütülmesini savundu. Vietnam ve Güneydoğu Asyada, ABD askeri varlığına karşı çıktı. Ayrıca, ABDnin Küba, Nikaragua ve diğer Latin Amerika ülkelerinde yürüttüğü politikalara ve ABDnin körfezde Iraka saldırmasına karşı çıktı. Bugün yaşasaydı, Irak işgaline aktif olarak karşı çıkardı, çünkü, Pauling çoğu kez bilim adamlarının toplumsal ve siyasal gelişmelere aktif katılımlarını teşvik etmişti. 1952 yılında ABDde komünistlikle suçlandığı için pasaport alamadı. Hatta bu yüzden İngilterede yapılan bir toplantıya katılamadığı ve DNAnın yapısının açıklanmasında Watson ve Crickten geride kaldığı söylenir. öNDER ERGöNüL: Doç. Dr., Ankara Numune







Perşembe, 14 Şubat 2008 )