Demokrasi Eğitimi ve Çocuklar

[Bluesky24]

Demokrasi Eğitimi ve Çocuklar

Demokrasi nedir? Bir şekilde ilişkide olduğumuz bu kavramı ne kadar iyi biliyoruz? Bu kavramı çocuklarımıza ne kadar iyi anlatabiliyoruz? Gelişen ve değişen dünyanın sıklıkla sorguladığı bu soruları biz de düşünmeye başlamalı ve ülkemizde demokrasi eğitimine olanak sağlayan sistemlerin oluşması için talepte bulunmalıyız.







Demokrasi anlayışında kabul edilen bir gerçek var ki demokrasinin etkin bir şekilde amacına ulaşması ancak demokrasinin ilke ve değerlerini bilen kişilerle gerçekleşebilir. Bu nedenle demokrasinin geleceği için çocuklar çok önemli rollere sahiptirler. Çocuklarımızda, demokrasi kültürünün ve bilincinin oluşması, seçme-seçilme ve oy kullanma kültürünün kazandırılması, kendi sorunlarını kendi bakış açılarıyla ele aldıkları, katılım ve hoşgörü anlayışının aşılandığı, tolerans-hoşgörü, çoğulculuk, farklı din ve inançlara saygı ve tartışma adabı ile birey ve bireyin önemini de içeren ilkelerin yerleştiği bir demokrasi bilincinin ve kültürünün oluşması büyük önem taşımaktadır.







Okulöncesi dönemde, demokrasi küçük çocukların kendi yaşamları hakkında kararlar verebilmeleri anlamına gelmektedir. Bu yaklaşım çocuklar için önemli olan hem özgüven gelişiminde hem de yeteneklerinin gelişiminde (özellikle engelli çocuklarda) bir araç görevi üstlenmektedir. Çocuklar demokratik bir yaklaşımda kendilerini tanımalarına ek olarak sosyal ve grup bilinci ile ilgili de fikir sahibi olabiliyorlar.







Demokrasi eğitiminde eğitim kuramcılarına göre, yetişkinler çocukların şu noktaları öğrenmelerini sağlayabilirler:







-kendi kendini yönetebilmek



-anlamlı kararlar vermede kendi yeteneklerine inanarak kendine güvenmek



-başkalarına güvenmeyi öğrenmek



-öğrenme için katılım sağlamak ve öğrenmede sabırlı olmak, kendi kararları ile ilgili sorumluluk alabilmek



-liderlik yapmak ve başkalarının liderliğinde çalışmayı da başarabilmek



-iletişim becerileri kurabilmek



-düşünme becerileri ile esaslı sorgulama yöntemleri geliştirebilmek



-fikirlerinin önemsendiğini öğrenerek kendi kararlarının farkına varmak



-yeteneklerin ve bağımsızlıklarını geliştirmek



-farklılığın ödüllendirilebileceğini anlamak



-bir grup üyeliğinin anlamını ve sosyal gruptaki sadakati öğrenmek



-kendine ve diğerlerine saygı duymayı öğrenmek



-kendi özel ilgi ve becerilerini ve diğerlerinin ilgi ve becerilerini keşfetmek







Tabii yukarıda sıraladığımız bu noktalar dikkat ederken unutulmaması gereken bir diğer konu da çocukların model alarak öğrenmesi, dolayısıyla çocuklara demokrasi bilinci hakkında bir şeyler aşılarken kendi davranışlarınıza dikkat etmeyi unutmayın, davranışlarınızın öğretmek istediğiniz ilkelerle uyum içinde olmasına özen gösterin. Ayrıca bu ilkeleri kısa süreli değil sistematik biçimde uzun süreli uygulamaya dikkat edin, aksi takdirde demokratik yöntemin etkileri kalıcı olamayacaktır.







Okul öncesi eğitim kurumlarındaki eğitmenlere bazı tavsiyeler;





-çocukların sınıfta tüm grubu etkileyebilecek kararlar verebilmesin olanak sağlayın ( “bugün hangi kitabı okuyalımâ€� diye sorduğunuzda çocuğun vereceği cevap grubu etkileyecektir)



-çocukları problem çözmeye yönlendirmek



-çocukları problem çözmeye yönlendirmek



-öğrencilere başkalarını da hakkı olduğunu öğretmek



-bireysellik ve gruba ait olmayı öğretmek



-çocukları sınıf ortamında sorumluluk almak için desteklemek







Yararlanılan kaynaklar:







www.meb.gov.tr/duyurular/duyurular/Proj/DemEgVeOkulMecProjesi



www.issa.nl/journal.html



Çoluk Çocuk Dergisi, Okulöncesi Eğitimde Demokratik Yaklaşımlar, 2004.







İDİL SEDA AK



Kaynak: Bebek