tenya- seritler

[Bluesky24]

tenya- seritler

tenya tenia serit bagirsak seridi





Serit hastaligi olarak da adlandirilabilecek olan taenia enfestasyonu parazit adi verilen küçük canlilarla meydana gelen ve genelde sindirim sistemini tutan bir durumdur. Tenyalar, az pismis veya çig et (tenya bulunan) yemekle bulasir. Sigirlar genelde Taenia saginata bulastirirken, domuzlar taenia solium tasiyicisidirlar. Tenyalar segmentli yani bogumludurlar. Her bogum yumurta üretebilme kapasitesine sahiptir.

Dünya genelinde son derece yaygin bir durumdur.



Sigir Tenyasi (Taenia saginata)



Etle alinan tenya larvalari (olgunlasmamis tenyalar) insan barsaklarinda olgun hale gelebilirler ve boylari 4-6 metreye ulasabilir.



Tenya hastaligi genelde her hangi bir belirtiye neden olmaz. Kisi kendisinde tenya oldugunu genelde diskisinda tenyalari görünce fark eder, özellikle de hareketli parçaciklari.



Nadiren karin üst bölgesinde agri, ishal, bulanti, kilo kaybi görülebilir. Bazen apendiks, safra kanallari ve pankreas kanalinda tikanikliga neden olabilirler.



Diskida parazitin yumurta ve bogumlarinin görülmesi ile tani konur. Taenia saginata nin hareketli parçalari diskida görülebilir. Parazit yumurtalarini makat civarinda toplayabilmek amaci ile kullanilan selofan bant yöntemi ile %85-95 hastada tani konulabilir.



Tenya hastaligi, ilaçlarla ve genelde tek doz kullanilarak tedavi edilebilir. En çok kullanilan ilaç niclosamide etken maddeli ilaçlardir.





Domuz Tenyasi (Taenia solium)



Uzunlugu yaklasik olarak 5 metre civarindadir. ülkemizde yaygin olmamakla birlikte dünyada çok yaygindir.



Sigir tenyasindan farkli olarak beyin, kalp, göz, akciger, cilt alti ve kaslarda kist olusumuna neden olabilirler: Domuz tenyasi bulunan yetiskinler ve çocuklar eger yeter derecede hijyene dikkat etmezlerse, diskilama sonrasi elleri ile makattaki yumurtalari alarak yutarlar. Bu yumurtalar barsaklara ulastiginda içlerinden larvalar çikar ve dokulara geçerek kister olustururlar. Eger larvalar beyne ulasirsa epileptik ataklar (havale ?) ve diger sinirsel problemlere neden olabilirler. Bu duruma cysticercosis adi verilir.



Diger belirtiler sigir tenyasinda oldugu gibidir.



Diskida yumurta ve larvalarin görülmesi ile tani konabilir. Ayrica radyolojik incelemelerde kistler görülebilir. Cilt altindaki sisliklerden yapilan biyopsi ile de tani konulabilir.



Tedavide tek doz niclosamide kullanilir. Kist olusan durumlarda tedavi cerrahidir.



Balik Tenyasi (Diphyllobothrium latum)



Bazi tatli su baliklari ve som baligi Diphyllobothrium latum adi verilen tenya bulastirabilirler. Genelde tuzlanmis, çig veya iyi pismemis balik eti ile bulasir.



Bunlarin uzunluklari 3-10 metre uzunlugunda olabilir.



Bu parazitler barsaga tutunurlar.



Disi parazit günde 1 milyondan fazla yumurta çikarabilir.



Karin agrisi, karin kramplari, kusma, kilo kaybi ve Vitamin B12 eksikligi ve makrositer anemi gelisebilir.



Diskida bol miktarda bulunan yumurtalarin saptanmasi ile tani konur.



Tedavide tek doz niclosamide kullanilir.





Tenyalardan Korunma



Etlerin yeterli miktarda pisirilmesi tenya larvalarini parçalar. Tuvaletten sonra yeterli el yikama ve daima uygun hijyen hastaligin yayilmasini önler



__________________