Balıkçının merası

[Bluesky24]

Yaz akşamının serinliği ile birlikte Akyaka'ya Sakar dağlarının gölgesi çökmüştü. Gökova Körfezi gecenin lacivert karanlığına hazırlanıyordu. Süleyman Kaptan ile balığa çıkmış körfezde sahile yakın ıssız bir yerlere sabahın ilk ışıklarında toplanacak ağları bırakıyorduk.







Gökyüzü mehtapsız karanlık ve sessizdi. Nemsiz gecelerdendi. Yıldızların mavimsi ışıldadığı pussuz yaz akşamlarından birini yaşıyorduk. Uzakta, hayli uzakta ışığı zorlukla seçilen tekneden gelen konuşma sesleri ve arada yükselen kahkahalar olmasa karanlık sularda terkedilmişlik duygusuna kapılmamak işten değildi.







Suya bıraktığımız ağlar karanlık suyun yakamozlarını ışıldatıyordu. Süleyman kaptan yakamozu gören balıkların yaklaşmayacağını bu nedenle ağları sakin bırakmamız gerektiğini hatırlattı. Suyun yüzeyine kadar yayılan yakamoz ışıltısına ayağımı uzattım. Ayağım da ışıldamaya başladı. Dahası teknemizin altı da ışıl ışıl yakamoz oluşturuyordu.







Neredeyiz? diye sordum. Elini boş ver dercesine sallayıp öğrenmeyiver dedi. Üsteleyince balıkçılığın birinci kuralının balıkçı merasını göstermez olduğunu, gevezelik edip başka balıkçıları da bereketli olduğunu düşündüğü bu koya getirmemden endişe ettiğini söyledi.







Ağları döşeyip, şamandırayı bırakarak körfeze açıldık. Sahilden gidip balıkları ürkütmek istememişti Süleyman Kaptan. Yılların balıkçısıydı. Yaşlandığını balığa daha seyrek çıktığını, teknesini daha çok turistleri gezdirmede kullandığını balığın bereketli olduğu aysız akşamlarda balıkçı yanının depreştiğinden söz etti.







Yüzmekten hoşlanmadığını, denizle iç içe olmasına karşın yıllardır hiç yüzmediğini söyleyince şaşırıp Nasıl olur? diye sordum. Bilirsin, hayatın yaptığın işten ibaret olunca keyfini çıkaramazsın. Denizle, tekneyle, hava durumuyla, balıklarla ilgilenmekten kendini unutuverir insan diye yanıtladı. Bu yüzden eskisi kadar balığa çıkmadığını, kışın tekneyi karaya çekip denizden uzak durup şehre çocuklarının yanına gittiğini ama ne yapıp edip yine buralara döndüğünden söz etti.







Uzakta görünen limanın ışıklarını göstererek Hani demin balıkçının merası demiştim. Burası da benim meram galiba. Ayrılamıyorum Akyaka'dan. Buralardan uzaklaştığımda kabuğunu yitirmiş istiridye gibi hissediyorum kendimi. Korkuyorum dedi. Yol boyunca yöresel adlarıyla yıldızları anlattı. Limanda tekneyi bağlayıp sabah gün doğumunda ağları toplamak üzere sözleştik.







Sabahın ilk ışıkları ile açılıp ağları toplamaya başladık. Süleyman Kaptanın kolundaki geniş yara izi dikkatimi çekti. Nasıl olduğunu sordum. Yakaladığı lagos balığını kapmak isteyen müren balığı yüzünden olduğunu, balığı kaptırmamak uğruna bu yara izini taşıdığını söyledi. Ağlar pek bereketli görünmüyordu.







İsparoz, karagöz, sarpa, melanur gibi balıkların yanı sıra biraz da barbunya tutmuştuk. Dönüş yolunda balıkları ağdan ayıklayıp üzeri harita gibi beyaz kekamoz tutmuş deniz kabuklarını ağı zedelemeden çıkarıp denize atıyorduk. Ağdan çıkan hayli iri karagöz balığı dikkatimi çekti. Çırpınmaya devam eden balığın sırtında da deniz kabukları veya taşların üstünde olan beyaz renkte harita gibi kireçleşmiş kekamoz vardı.







Süleyman kaptana gösterdim. Balığı eline alıp kafasını teknenin tabanına vurdu. Çırpınması durmuştu. Neden böyle yaptığını sordum. Balığı eline alıp sırtını okşadı.







- Kambur karagöz, üstelik kekamoz tutmuş. Hayli yaşlı olmalı. Daha fazla acı çekmek ona yakışmaz. Vakti geldiğinde çırpınmadan rezil olmadan efendice gitmeli bu dünyadan.











- Kekamozun ne işi var balığın sırtında?







- Balık yaşlandığında, hele bir de yarası varsa taşa, kabuğa sinen kekamoz gelir hayvanın yarasına da tutunur. Öyle harita gibi beyaz renkte taşlaşıp kalır.







- Yani?







Kolundaki yarayı gösterdi.







- Balığın sırtı kekamoz tutmuşsa hayli yaşlanmış görmüş geçirmiş demektir. Ona saygı duymalı. Bu benim kolumdaki iz de benim kekamozum. Balıkçılıkta eskidiğimin deneyimli olduğumun kanıtı. Teknenin altındaki kekamozlar da öyle. O yüzden bırakmadım acı çeksin bu balık. Ne de olsa benziyoruz biri birimize. Vakti geldiğinde bu dünyadan efendice gitmek yaraşır böylelerine.







Bu sözlerden sonra ağlarla uğraşmaya devam etti. Ağdan çıkan küçük deniz kaplumbağasının başını okşayıp kıyıdakiler seni görmeden derhal toz ol buralardan diyerek denize bıraktı. Limana vardığımızda bir kasaya yakın balık tutmuş, ağları temizleyip sonraki sefer için hazır hale getirmiştik.







Limanda balık bekleyen alıcılar kasadan balık seçip satın alma telaşına girmişti. Biri o kambur karagözün kaç para olduğunu sordu. Bizimki satılık olmadığını, kendine ayırdığını söyleyip balığı sepete koyup üstünü örttü.







Kısa sürede bütün balıkları satmıştık. Kenara ayırdığı barbunyaları emeğin için diyerek bana uzattı. Kendi de sırtı kekamozlu karagöz balığını eline alıp evin yolunu tuttu. Gökova körfezi sabah pusunu hızla kaybediyor, yükselen güneş Akyaka'nın nemli sıcak günlerden birine daha başlandığını müjdeliyordu.







Dr. Mehmet Uhri



mehmetuhri