emzirme hakkinda hersey

[Bluesky24]

emzirme hakkinda hersey



EMZIRME

BASARILI EMZIRME

ANNE SüTüNüN öZELLIKLERI NELERDIR?

Basarili emzirmenin en önemli anahtari annenin kendine güvenmesidir.

Basarili emzirme, annenin bebegini emzirecegini düsünmesi ve bunu basaracagina inanmasiyla baslar. Nasil emzirecegini bilen anne kendine güven duyar.

Bunlari biliyor musunuz?

1) Bebegin vücut ve ruh sagligi için en uygun besin, annenin kendi sütüdür.Her annenin sütü, kendi bebegi için en uygun bilesimdedir.

2) Emzirmenin dogumdan sonra hemen baslatilmasi ve sik emzirme ile süt yapimi kolaylasir.

3) Erken emzirme ile annede dogum sonu kanamalar çabuk kesilir, memelerde sisme ve iltihaplanma olmaz, lohusalik kolaylasir.

4) Anne sütü ile beslenen bebegin D vitamini ve flor disinda hiçbir ek siviya, ek besine, vitamine gereksinimi yoktur.

5) Bebege ek sivi ya da besinlerin verilmesi, annenin süt yapimini azaltir.

6)Ilk 4-6 ayda yalniz anne sütü ile beslenen bebekler saglikli büyür ve gelisirler. Basta ishal olmak üzere mikroplu hastaliklara yakalanmazlar, bebeklik döneminden sonra da daha az hastalanirlar.

7) Annenin bebegini emzirmesiyle anne-bebek iliskisi güçlenir, annenin bebegini benimsemesi, bebegin saglikli bir kisilik kazanmasi kolaylasir.

8) Saglikli her anne bebegi için yeterli süt üretebilir. Bu sayilanlar, çok küçük dogmus ya da önemli bir hastaligi olanlar disinda, tüm bebekler için geçerlidir. Bebegin memeden alacagi ilk besine ilksüt, agiz sütü ya da kolostrum denir. Ilksütün görüntüsü anneden anneye degisir, ancak genellikle sari renkte ve kivamlidir. Bu ilksüt özel olarak çok besleyicidir ve bebegi pek çok hastaliktan korur. Ilksütün miktari az olmasina karsin, ilk günlerde bebegin beslenmesi ve bagirrsaklarinin iyi çalismasi için yeterlidir. Bazi annelerde dogumdan sonra ilksüt çok az miktarda gelebilir veya hiç salgilanmayabilir. Bu durumda bebek zarar görmez, kendi depolarini kullanarak gerekli enerjiyi saglar. önemli olan annenin dogumdan sonra en kisa zamanda, mümkünse hemen emzirmeye baslamasidir. Bebek her agladikça emzirilmelidir. Birçok yeni dogan bebek gece ve gündüz 1-3 saat araliklarla emmek ister. Sik araliklarla emzirerek bebegin bu ilksütü mümkün oldugunca çok almasina çalisilmalidir. Ilk günlerde sik emzirme daha sulu olan olgun süt yapimini hizlandirir. Emzirme belirli saatlere göre degil bebegin istegine bagli olarak yapilirsa, olgun süt yapimi daha erken olur. Bazi yeni dogan bebekler çok uyur ve yeterince sik ememezler. Böyle bebekler ilk günlerde 3-4 saat sonunda uyanmamislarsa yavasça kucaga alinarak annelerine verilmeli, gerekiyorsa yanagini sivazlayarak memeyi almalari için uyari yapilmalidir.



GEBELIK SIRASINDA MEMEDE NE GIBI DEGISIKLIKLER OLUR?

SüT YAPIMI NASIL BASLAR?

Gebelik dönemi boyunca annenin memeleri, dogacak bebek için dünyadaki en uygun sütü üretecek ve kullanmaya hazirlayacak bir fabrika haline gelir. Meme basinin etrafindaki deriden yagli bir madde salgilanmaya baslar. Bu dogal madde, emziren annenin meme ucunu çatlaklardan korur. Bu nedenle meme basini çatlaklardan korumak ya da temizlemek için meme basina karbonatli su, sabunlu su, krem sürmeye gerek yoktur. Hatta bunlari sürerken yagli madde de silinecek ve meme basinda çatlaklar daha kolay olusacaktir. Gebelik sirasinda meme ve meme basina özel bakim uygulamak gereksizdir. Ancak memelerde büyüme olacagi için daha büyük beden sütyen kullanmak yararli olacaktir. Dogum sirasinda memeler bebek için ilk besin olacak ilksüt ü salgilamaya hazirdir.

Memede süt yapimini saglayan madde annenin beyninden salgilanan prolaktin adli bir hormondur. Gebeligin sonlanmasiyla vücutta gebelik hormanlari azalir ve prolaktin salgilayan bezler uyarilir. Prolaktin salgisi dogumdan sonra bazi annelerde hemen, bazilarinda ilk 4 gün içinde artmaya baslar. Kan damarlari, memede süt yapimi için gereken maddeleri süt hücrelerine tasir. Prolaktinin etkisiyle memeler sütle dolar. Bu sürede memede kan damarlari daha çok kan tasir ve memeler sicak ve sert olur. Süt akmaya baslayinca ve bebek emmeyi ögrendikçe memedeki gerginlik azalir, anne de rahatlar. Bu olaylar sirasinda anne ve bebek zorluklarla karsilasabilir. Ilk günlerde anne ve bebege yardim ve destek gerekebilir.

ANNE SüTüNüN GöRüNüMü NASILDIR?

SüT MEMEDEN NASIL AKAR?

Ilksütün sarimtrak renkte olmasina karsin olgun süt beyaz ve inek sütünden daha sulu görünümdedir, rengi mavimsi bile olabilir. Bebek büyüdükçe anne sütünün rengi degisir. Bunun nedeni bebek büyüdükçe ihtiyaçlarina cevap verecek sekilde sütün içeriginin degismesidir. Süt memede yapilir yapilmaz disariya salinmaz, süt akimi için bebegin emmesi gerekir. Bebegin etkin emmesi için memeye iyi yerlestirilmesi ve memeyi iyi kavramasi gerekmektedir. Bebek emerken, meme basindaki sinirlerden, baska uyarilar da çikar ve bu uyarilarla annenin beyninin baska bir bölümünden OKSITOKSIN adli bir diger hormon salgilanir. Orsitoksin süt adaciklarinin etrafindaki küçük kaslari etkiler. Bu etki ile kaslar kasilir ve süt, süt adaciklarindan meme basindaki kanallara tasinir. Bebegin emmesi ile meme ucunda bulunan 10-15 delikten süt disariya akar. Her iki meme ayni anda çalisir. Bebek bir memeden emerken, diger memeden süt damlayabilir. Bebek emmeye basladiginda, ilk önce meme basinin hemen arkasinda bulunan süt havuzundaki birikmis sütü alir. Bu süt hemen tükenir. Süt akiminin devami için oksitoksin salgisinin uyarilmasi gereklidir. Memede süt yapimi ve yapilan sütün meme ucuna ulasmasi bebegin her iki hormonun yapimini uyaracak kadar kuvvetli ve etkin emmesi ile gerçeklesir. Bunun için bebegin sik aralarla ve uygun bir biçimde memeye yerlestirilmesi ve bebegin de meme basini iyice kavramasi gerekir.

EMZIRME SIRASINDA SüT AKIMININ DEVAMLILIGI NASIL SAGLANIR?

Bazi annelerin sütleri, bebek memeye tutulur tutulmaz akmaya baslar. Emzirmeyi düsünmek bile beyni uyararak sütün akmasina neden olur. Bazi annelerde ise süt akisi bu kadar kolay olmaz. Bebegin birkaç kuvvetli emme hareketinden sonra baslar.



1) Kuvvetli emme ile annenin beynine uyarilar gider.

2) Oksitoksin salgilanarak memeye ulasir ve süt akimi baslar.

SüT YAPIMININ DEVAMLILIGI NASIL SAGLANIR?

EMZIRMEYE NASIL BASLANIR?

Emzirmede bebegin agzi annenin meme ucu çevresini sikistirir, bu baski ile uyarilan sinirler beyinde prolaktin yapimi ile görevli olan bölgeye haber götürürler. Bu haberler prolaktin salgilanmasi için emir olur. Ne kadar çok haber iletilirse, o kadar çok prolaktin yapilir. Bebegin her beslenmesinde sinirler yoluyla gönderilen uyarilar annenin beynine iletilir. Beyinden prolaktin salgilanarak memeye kan yoluyla iletilir ve memede süt yapimi uyarilir.

DAHA çOK EMZIRME = DAHA çOK UYARI = DAHA çOK SüT YAPIMI



Bebek ne kadar çok emerse, anne o kadar çok süt üretir.



Anne sütü ile beslenmede annenin bilmesi gereken en önemli nokta, bebegini memeye nasil yerlestirecegidir. Bebek memeye iyi yerlesmis ise, anne ve bebek emzirmeyi ögrenirken meme uçlari zedelenmez. Emzirirken anne degisik durumlari deneyebilir. Ancak önemli olan bebegin tutulma seklidir. Hangi durumda olursa olsun, bebegin omuz ve vücudu memeye dönük olmali ve burnu meme basi hizasinda bulunmalidir. Anne bebegi memesine yaklastirirken elini bebegin omuzlarinin arkasindan diger tarafa geçirmelidir. Bu sirada bebegin basini bas ve isaret parmaklariyla destekleyebilir.

Memeyi bebege dogru sarkitmaktansa bebegi memeye yaklastirmak daha kolaydir.

BEBEK MEMEYE NASIL YERLESTIRILMELIDIR?

BEBEK MEMEYI NASIL DAHA IYI KAVRAR?

Ilk günlerde bebegi yatarak emzirmek anne için daha rahat olabilir. Bu durumda bebek yan yatmis olan anneye dönük yatirilir. Anne serbest kolu ve eli ile bebegi memesine yaklastirabilir. Annenin ve bebegin arkasinin birer yastikla desteklenmesi bebegin yerlesmesine yardimci olur. Eger anne oturarak emziriyorsa, dik oturmali ve hafifçe egilmeli, ancak kucagi düz olmalidir. Bunun için gerekirse ayaklarinin altina bir tabure konabilir. Bebegi rahatça tutmasi için annenin arkasi veya kollari yastikla desteklenebilir. Bebegin anneye yaklasmasi için annenin kucagina da bir yastik konulabilir.

Bebek agzini iyice açarak ve dilini hareket ettirerek emer. Bebeginizi yavasça memeye yaklastirin, agzini meme basiniza dokundurun. Emzirmenin baslangicinda anne meme ucunda agri hissedebilir. Ancak emzirme süresi boyunca meme ucunun devamli acimasi bebegin memeyi dogru kavramadigini gösterir. Meme ucunda aci duyulmasinin nedeni, bebegin dilini meme yerine meme ucuna karsi hareket ettirmesidir. Agiz yeterince açilmamissa, dil meme ucuna sürtünerek zedelenmesine yolaçacaktir. Bebek emdikten sonra doymus görünmüyorsa, memeyi kavramasinda sorun var demektir. Bebegin süt ile dolu kanallara ulasabilmesi için agzini iyice açmasi gerekir.

Anne bebegin iyi emmediginden kaygilaniyorsa bu konuda bilgili bir saglik görevlisine basvurmalidir

BEBEK NASIL EMER?

NE KADAR SüRE EMZIRMELI?

Eger bebek memede uygun biçimde tutulmuyorsa iyi ememez ve annenin meme baslari zedelenip aciyabilir. Bebegin iyi emmesi için agziyla yalniz meme ucunu degil, etrafindaki kahverengi alani da kavramasi gerekir. Bebek memeye yaklastirilirken, agiz mümkün oldugunca açik olmali ve çene memeye dayanmalidir. Bebegin agzini iyice açmasi için anne meme ucunu bebegin alt üst dudaklarina degdirmelidir. Eger bebek memeyi dogru olarak kavramissa her emme islemi sirasinda çenesinin, bazen de kulaklarinin hareket ettigi görülür. Bebek sürekli emmez. Kuvvetli emme hareketlerinden sonra kisa dinlenme araliklari olur. Emerken sapirti sesi duyulmasi ya da yanaklarin içeri çekilmesi genellikle bebegin yalnizca meme ucunu emdigini ve agziyla yeterince meme dokusunu kavramamis oldugunu gösterir

Meme ucunu emmekle bebek beslenemez

Emzirmeye zaman siniri koymaya gerek yoktur. Gün içinde emzirme süreleri degisken olabilir. Hiçbir zaman iki bebek arasinda karsilastirma yapilmamalidir. Kardesler arasinda bile fark vardir. Eger bebek memeyi düzgün olarak kavramissa, emzirme ne kadar uzun sürerse sürsün meme ucu zedelenmez. Eger bebek uzun süre memede kaliyor ve yine de tatmin olmuyorsa büyük bir olasilikla memeyi kavramasinda bir sorun vardir. Böyle bir durumda bilgili bir saglik görevlisinden yardim isteyiniz. Bebegin yeterli miktarda memeyi agzina alabilmesi için agzinin iyice açik olmasi gerekir.

BEBEKLER HANGI SIKLIKTA BESLENMELIDIR?

NEDEN BEBEK EK BESIN VERILMEDEN YALNIZ ANNE SüTü ALMALIDIR?

Beslenme sikligi bebekten bebege degisir. Bebek her istediginde emzirilmelidir. Bebek agzini açarak, aranarak, sonunda da aglayarak açligini belli eder. Ilk aylarda bebek uyandiginda genellikle açtir ve emzirilmek ister. Ilk haftalarda emzirme araliklari bir saat, iki saat gibi çok kisa olabilir. Her emzirme sonrasi memede yapilan süt miktari biraz daha artacagindan, zamanla beslenme araliklari uzayacaktir.

Anne sütü ilk aylarda bebegin tüm gereksinmelerini karsilayacak bilesimdedir. Sindirimi kolaydir. Anne sütü ile beslenen bebeklerin baska bir ek besine veya suya gereksinimleri yoktur. Anne sütü bebek için gerekli tüm besinleri ve suyu yeterli miktarda içerir. çok sicak havalarda bile anne sütü bebegin susuzlugunu giderir. Sicak iklimlerde de anne sütü alan bebeklere su vermek gerekmez. Bebege su verilecek olursa, bebegin midesi su ile dolacagindan anne sütü almak istemeyecektir. Bunun sonucu olarak da bebek memeyi daha az emecek ve memede süt yapimi azalacaktir.

BEBEK YETERLI SüT ALIYOR MU?

EMZIRIRKEN HER IKI MEME DE VERILMELI MI?

Her anne, sütünün bebegi için yeterli oldugundan emin olmak ister. Bebegi çok agliyorsa, az uyuyorsa, huzursuzsa anne sütünün yeterli olmadigini düsünür ve kaygilanir. Oysa bu belirtiler baska nedenlerden de kaynaklanabilir. Böyle durumlarda anneler çogu kez bu konuda bilgili bir kisiye danismadan ek mamalar vermeye baslarlar. Böylece anne sütü ile beslenmeden uzaklasilir. Saglikli her anne, dogru bir sekilde emziriyorsa, yeterli sivi aliyorsa, asiri yorulmuyorsa bebegi için yeterli süt üretebilir. Anne sütü geçici olarak azalabilir. Bu önlemler alinirsa süt hemen artar. Bebek günde 8-10 kez idrar yapiyorsa, haftaligi haftada 150-200 gr. artiyorsa, annenin sütü yeterlidir.

Her emzirmede ilk gelen süt daha az yag içeren önsüttür. Bebek emmeyi sürdürdükçe sütün bilesimi degisir, yag miktari artar. En fazla yag içeren süt, emzirmenin sonunda salgilanan süttür, buna sonsüt denir. Bebegin hem önsüte hem de sonsüte ihtiyaci vardir. Sonsütteki yag inek sütündekine benzemez. Daha hafiftir ve sindirimi daha kolaydir. Bu yag bebek için çok degerli bir enerji kaynagidir. Bebegin yeterli kilo almasi için yagin sagladigi enerjiye ihtiyaci vardir. Bebek memeye dogru yerlestirilip doyana ve memeyi kendisi birakana kadar memede tutulursa, hem önsütü hem de sonsütü alir. Bebek daha emmek istiyorsa ikinci meme de verilebilir. Eger bebek bir memeyle beslenmis ise, bir sonraki emzirmede diger meme verilmelidir. Iki meme verilmisse bir sonraki ögüne son verilen taraftan baslanmalidir. Birçok bebek, tek memeyi 5-10 dakika emmekle doyar ve uyur. Bazi bebekler ise 20-30 dakikadan önce memeyi birakmazlar.

MEME BAKIMI GEREKLI MI?

GECELERI EMZIRME GEREKLI MI?

Memeleri her emzirmeden önce temizlemeye gerek yoktur. Anne sütü bebegi hastaliklardan koruyucu o kadar çok madde içerir ki bu yolla mikrop bulasmasindan korkulmaz. Bebege mikroplar ellerden bulasir. önemli olan ellerin yikanmasidir. Eller vücutta, evde, hastanede veya çevrede bulunan her türlü mikrobu tasir. Anneler ve bebege bakan kisiler bunu hiç unutmamalidirlar.

Bebekler gereksinimlerini yalnizca gündüzleri beslenmekle karsilayabilecek duruma gelinceye kadar da emmek isterler. Gece ögünlerinin kesilme zamani bebekten bebege çok farkllilik gösterir. Genelde ilk aylardan sonra gece emzirme araliklari uzar. Gece emzirme süt yapiminin artmasina yardimci olur. Bebek annenin hemen yakininda ise geceleri emzirmek kolaylasir ve anne için yorucu olmaz. Gece beslemelerinde bebegin giysileri islak degilse bebegin alti degistirilerek rahatsiz edilmemelidir. Bebek yavasça kaldirilip uyandirilmadan emzirilebilir. Bebegin giysilerine kadar islanmamasi için geceleri daha kalin bezler kullanmak uygundur. Eger bebek ses ve isikla rahatsiz edilmeden emzirilirse, beslenme sonunda hem anne hem de bebek kolayca uykularina devam edebilirler.

EMZIRDIKTEN SONRA BEBEGIN GAZI NASIL çIKARILIR?

Beslendikten sonra bebegi 10-15 dakika dik tutmak gaz çikarmasina yardimci olur. Bebek memede uyumus ve rahat görünüyorsa gaz çikarmaya gerek yoktur. Bebek huzursuzsa, kucakta, dik durumda sirti sivazlanarak gaz çikarmasina yardimci olunabilir.

SüT NASIL SAGILIR?

ELLE SAGMA ISLEMININ BASAMAKLARI

Sütün elle sagilmasini tüm emziren annelerin bilmesi gerekir. Birçok durumlarda sütün sagilmasi gerekebilir. Sütün sagilmasi su durumlarda yararlidir:

1) Tikanik sis memeyi rahatlatmak için

2) çökük bir meme basindan emmeyi ögreninceye kadar bebegi beslemek için

3) Memeyi istemeyen bir bebegi, emmekten hoslanmayi ögrenene kadar beslemek için

4) Düsük dogum tartili ve kuvvetli ememeyen bir bebegi beslemek için

5) Anne ya da bebek hasta ise sütün akmasini önlemek için

Elle bosaltma, süt sagma için en iyi yoldur. Alet gerektirmez ve anne her yerde, her zaman yapabilir. Sütün sagilacagi kabin temiz olmasi gerekir. Bunun için genis agizli bir fincan veya bardak seçilir. Kap su ve sabun ile yikanir, daha sonra kaynatilir ya da kaba kaynar su konur ve birkaç dakika bekletildikten sonra bosaltilir. Kaynar su mikroplarin çogunu yok edecektir.



1. Basamak: Sagma islemine geçmeden önce eller iyice yikanir.

2. Basamak: Rahat bir yere oturduktan sonra parmak uçlari ile yumusak bir biçimde memeye distan içe, meme basinin etrafindaki kahverengi bölgeye dogru masaj yapilir.önceden isitilmis bir havlu memenin üzerine konulursa sütün akisi kolaylasacaktir.



3.Basamak: Meme, bas parmak üstte, diger parmaklar altta kalacak biçimde tutulur. Eger meme büyükse bir el memenin üstüne, diger el memenin altina gelecek sekilde tutulmalidir.Hedef bölge meme basinin etrafindaki kahverengi bölgenin gerisinde kalan alandir. Bazen süt dolu memede süt havuzcuklari elle hissedilebilir. Süt havuzcuklarinin bulundugu bu alanin elle basinç yapilarak bastirilmasi gerekir. Süt sagilmasi için bas ve diger parmaklar yavasça içe, gögüs duvarina dogru ve ardindan birbirine dogru bastirilir. Bastirma islemi, el gögüs duvarindan uzaklastirilirken devam ettirilir. Bu sekilde süt meme basina dogru itilir. Süt sagma islemi sirasinda aci hissedilmemesi gerekir, aci oluyorsa uygulanan teknik hatalidir. Islem tekrarlandiktan sonra süt akmaya baslar. Sagma hareketi ritmik bir sekilde tekrarlanmalidir.



Sagma islemi sirasinda parmak hareketleri yuvarlama seklinde olmali, parmaklar ile meme derisi ovusturulmamalidir.El meme etrafinda döndürülmeli, masaj koltuk alti da dahil olmak üzere tüm memeye uygulanmalidir. Memeleri ele sagarak bosaltma süresi yaklasik 20-30 dakikadir.Sicak islak havlu, sicak dus alma, öne dogtu egilerek memeleri hafifçe sallama süt akimini kolaylastirir. öne dogru egilmek alt bölgelerin de bosalmasini saglar. Süt sagma pompa ile de yapilabilir. Bunun için ucu lastik puarli huni biçiminde veya siringa seklinde elle çekilen pompalar ya da elektrikli pompalar vardir. Pompalar özenle temizlenmezse bunlarda mikroplar kolaylikla ürer ve bebk için tehlike yaratir.



(Kaynak:I.ü. Tip Fakültesi, çocuk Sagligi Enstitüsü, 1994)

SAGILMIS SüT NASIL SAKLANIR?

Temizlige dikkat edilerek sagilan anne sütü oda sicakliginda 12 saat, buzdolabinda bir hafta kalabilir. Sütün saklanmasi özellikle çalisan anneler için yararlidir. Annenin evde olmadigi saatlerde bu süt verilir. Anne is yerinde de sütünü sagarak evine getirebilir, böylece evden uzakta oldugu sirada sütün memeden bosa akmasi önlenmis olur.

SAGILMIS SüT BEBEGE NASIL VERILIR?

Sagilan anne sütünün biberon yerine kasik veya bardakla verilmesi daha uygundur. Biberon verilmesi ile bebek anne memesini reddedebilir. Biberon emzigine alisan bebek, memeyi iyi kavrama aliskanligini da kaybedebilir ve meme yerine meme ucunu emmeye çalisir. Bu da meme çatlaklarina ve en önemlisi bebegin yeterince anne sütü alamamasina yol açmaktadir. Küçük bebekler bile dillerini kullanarak, adeta kedi gibi yalanarak küçük bir bardaktan sütü alabilirler.

EMZIREN ANEYE NASIL YARDIM EDILMELI?

Yeni dogum yapmis annelerin, özellikle ilk kez anne olanlarin emzirme konusunda yardim ve destege ihtiyaçlari vardir. Ailenin bir bireyi ya da aileye yakin deneyimli ve bilgili bir kisi bu yardimi ve destegi verebilir. Emziren annelerin çok yorulmamasi ve uykusuz kalmamasi önemlidir. Annelerin yeterince sivi ve besin almalarina da özen gösterilmelidir. Deneyimli bir es veya hemsire annelere yardimci olabilir, annenin sorularini yanitlayabilir, kuskularini ortadan kaldirabilir ve güven kazanmasini saglayabilir.







[b]