Toksik Şok Sendromu

[Bluesky24]

Çağdaşlaşma ile birlikte modern kadının yaşantısında

da büyük ve köklü değişiklikler meydana geldi. Geçmişte

evde oturup çocuk bakan kadınların yerini çalışan ve

üreten kadınlar aldıkça bu kadınların menstrüasyon

dönemlerindeki ihtiyaçları da değişikliğe uğradı. Eskiden

her ay yaşadıkları dönemi bez, pamuk gibi emici maddeler ile

geçiren kadınlar hijyenik pedlerin piyasaya sürülmesi ve

yaygın olarak kullanılması ile büyük rahatlık yaşamaya

başladılar. Çalışma ve yaşam şartlarındaki sürekli

değişim hijyenik pedleri de bir süre sonra yetersiz kılmaya

başladı ve kadınlar adet dönemlerini diğer günlerden

farksız geçirme isteklerini vajinal tamponlar ile sağladılar.



Gerçekten de vajinal tamponlar özellikle çalışan

kadınlar için büyük bir konfor. Ancak herşeyin bir bedeli

vardır deyişi bu alanda da kendini hissettiriyor. Çünkü

vajinal tamponlar hayati olabilecek potansiyel bir tehlikeyi de

beraberlerinde taşıyorlar: Toksik Şok Sendromu (TSS)



Toksik Şok Sendromu Stafilokokkus Aureus adı verilen bir

bakterinin salgıladığı toksinler tarafından meydana

getirilen, hayatı tehdit edebilecek boyutlara ulaşabilecek

ciddi bir enfeksiyondur. Son derece nadir görülür. Bir çeşit

kan zehirlenmesi olarak kabul edilebilir. S.Aureus pekçok

insanın cilt, burun, dirsek, vajina gibi bölgelerinde normalde

bulunan bir bakteridir. Özellikle cilt enfeksiyonlarındaki en

önemli patojen olan bakteri, çok nadir durumlarda ürettiği

toksin (zehir) ile TSS'na yol açabilir.



Çok nadir görüldüğü için hekimlerin büyük bir kısmı

meslek yaşamları boyunca bu hastalık ile karşılaşmazlar.

Fikir vermesi açısından İngiltere'de yılda sadece 18-40 TSS

vakası görüldüğünü söylemek sanırım yeterli olacaktır.

İstatistiklere göre hastalardan 3-4'ü erken teşhis ve

tedaviye rağmen yaşamlarını yitirmektedirler.



Mekanizma



S.Aureus birkaç çeşit toksin üretir.TSS vakalarının

%75'inde etken toksik şok sendromu toksini-1 (TSST-1) iken %25

vakada ise stafilokokkal enterotoksin B (SEB) etken faktördür.



TSS sistemik yani vücudun birden fazla sistemini etkileyen

ancak bulaşıcı olmayan bir hastalıktır. Hastalığın ortaya

çıkışında 4 aşama vardır.





TSS toksini üretebilen bir S.aureus bakterisinin insanda

çoğalması ya da enfeksiyon olması

Toksin üretimi

Toksinin emilimi

İntoksikasyon (zehirlenme)





Kadınların %5-20'sinde vajinada S.aureus bulunmasına

rağmen neden bazen bunların toksin üretmeye başladığı

bilinmemektedir. Kişi TSS toksinine maruz kaldığında

hastalık ortaya çıkar. Bu durum mens zamanında görülürse

menstrüel diğer zamanlarda görülürse

nonmenstrüel TSS olarak isimlendirilir.



TSS riski gençlerde yaşlılara göre daha fazladır. TSS

sadece tampon kullanan kadınlarda görülmez. Erkekler ve

çocuklar da risk taşırlar. Büyük yanıklar, cilt

enfeksiyonları hatta böcek sokmaları sonrasında bile TSS

ortaya çıkabilir.



Klinik



Hastalığın klinik gidişatı çok hızlıdır. Aniden ortaya

çıkar ve hızla ilerler





Aniden ortaya çıkan 38.9 derecenin üstünde ateş

İshal

Kusma

Başdönmesi

Kas ağrıları

Baygınlık hissi

Aniden ortaya çıkan soğuk algınlığına benzer

kendini iyi hissetmeme duygusu

Dikkat kaybı

Özellikle el ayası ve ayak tabanında güneş

yanığına benzer cilt lezyonları

Ciltte soyulma

Başağrısı

Boğaz tıkanıklığı

Gözlerde kanlanma

Kan basıncında ani düşme





Laboratuvar bulgusu olarak ise





beyaz kan hücre sayısında artma,

protrombin zamanında uzama,

kan albumin seviyesinde düşme,

kan kalsiyumunda düşme

idrarda beyaz kan hücresi bulunması hastaların

%70'inde görülür.





Tedavi



TSS tedavisi hızlı ve belirli bir prosedürü takip ederek

yapılmalıdır. TSS tanısı konulduğunda ilk yapılması

gereken toksin üretiminin merkezini saptamak ve temizlemeye

çalışmaktır. Ciltte belirli bir lezyon varsa temizlenmeli ve

drene edilmelidir. Cerrahi yaralar iyice gözden geçirilmeli ve

bol serum fizyolojik ile yıkanmalıdır. Tampon varsa hemen

çıkarılmalıdır. İkinci olarak ise hemen bir damar yolu

açılarak agresif sıvı tedavisine başlanmalı ve vücudun

sıvı açığı yerine konmalıdır. Organ hasarını önlemek

için bu son derece önemlidir.



TSS olan erişkin hastalarda sıvı açığını yerine koymak

için 24 saatte 10 litre sıvı gerekeblir. Damar yolu

açıldıktan ve sıvı tedavisi başlandıktan sonra

stafilokoklara yönelik antibiyotik tedavisine vakit kaybetmeden

başlanmalıdır. Bu amaçla değişik sentetik, yarısentetik ya

da doğal antibiyotikler kullanılabilir. TSS'lu hastalarda genel

destekleyici bakım önemlidir. Bu bakımı sağlamak amacı ile

hastaların yoğun bakım servislerinde izlenmesi uygun

olacaktır. Eğer toksin odağı saptanamıyorsa anti TSST-1 ve

antiSEB immunglobinleri verilebilir.



Risk altındakiler





TSS açısından bazı grup kişiler yüksek risk taşırlar.

Bunlar:





Tampon kullananlar

Doğum kontrolü için bariyer yöntemleri tercih edenler



Jinekolojik operasyon geçirenler

Kendi kendine düşük yapmaya çalışmış kadınlar

Follikülit, selülit gibi cilt enfeksiyonu olanlar

Kimyasal yanık vakaları

Yanık vakaları

Böcek sokması

Stafilokokkal zaatürre vakaları

Septik eklem iltihabı olanlar





Ayırıcı tanı



Bazı hastalıklar toksik şok sendromunu andırabilir. Bu

nedenle TSS ayırıcı tanısında ciddi derecede grup A

streptokok enfeksiyonları, Kawasaki sendromu, leptospiroz,

meningokoksemi, gram negatif sepsis, döküntü ile giden viral

hastalıklar ve allerjik reaksiyonlar ekarte edilmelidir.



Dikkat edilmesi gereken noktalar





Tampon kullanımı ile TSS arasındaki sebep-sonuç ilişkisi tam

anlamı ile bilinmese de bu sendromun tampon kullanıcılarında

daha fazla görüldüğü bilinen bir gerçektir. Tampon

kullanırken dikkat edilecek birkaç basit kural riski azaltır.





Adet kanamanız için yeterli olacak en küçük tamponu

kullanın

Tampon üretici firmasının önerilerine harfiyen uyun

Tamponu yerleştirmeden önce ve yerleştirdikten sonra

ellerinizi sabun ile iyice yıkayın

Üretici firmanın önerileri doğrultusunda tamponu sık

sık değiştirin.

Aynı tamponu 4-8 saatten daha uzun bir süre tutmayın

Asla aynı anda birden fazla tampon kullanmayın

Gece yatarken tampon yerine pet kullanın

Adet dönemi dışında akıntı nedeni ile asla tampon

kullanmayın

Sadece pamuk içeren tamponlar kullanın.





Yapılan yeni bir çalışmada TSS toksininin yanlızca pamuk

kullanılarak üretilmiş tamponlarda oluşmadığı

saptanmıştır. Bileşiminde rayon fiberleri içeren tamponlarda

bu toksin daha kolay üremektedir. Son derece nadir görülmekle

birlikte ölümcül olabilen bu sendromdan korunmak için çok

gerekli olmadıkça tampon kullanmayın



[/b]











Bu yazı ilginizi çektiyse aşağıdaki

yazıları da okumanızı öneririm













Vajinal tampon

kullanımı

























Geri































































10 Şubat 2008



Saat: 14:20







UYARI



Çin

Malı ürünlere dikkat !

















































































































































Unutmayın!





Çalışan

anne adayları: Doğum

öncesi iznine ayrılmak için yapmanız gereken

işlemleri unutmayın













































Kaynak: Dr. Mumcu