Yumurta bağışı

[Bluesky24]

Tüp bebek

tedavisine başvuran çiftlerin bir kısmında zaman zaman

tedavinin iptal edilmesi gerekebilir. Çiftlerin çocuk sahibi

olma umudunu tüketen bu iptallerin altında yatan nedenlerden

birisi de tedavide kullanılacak sayı ya da kalitede yumurta

hücresi elde edilememesidir. Yaşı ileri olan kadınlarda bu

beklenilen bir durumken ne yazik ki bazen çok genç kadınlarda

da yumurtalıklardan beklenilen cevap alınanamakta ve yüksek

dozlarda ilaç kullanılmasına rağmen ya hiç folikül

gelişmemekte, ya çok az sayıda gelişen folikül içinden

yumurta çıkmamakta ya da elde edilen yumurta hücreleri

mikroenjeksiyon işleminde kullanılabilecek nitelikte

olmamaktadır. Bu durum azalmış over rezervi olarak

tanımlanmakta ve bu kadınlar da İngilizce'de zayıf cevap

veren yumurtalık anlamında "poor responder" veya

"bad response" olarak adlandırılmaktadır.



Zayıf over cevabı olan kadınların tamamına yakınında

yumurtalık kapasitesi hakkında bilgi veren FSH hormonu yüksek

bulunmaktadır. Yaşamlarının herhangi bir döneminde FSH

yüksek olarak saptanan kadınlarda bu hormonun seviyesi dönem

dönem düşmeler gösterebilse de, genelde yumurtalıkların

ilaçlara verdiği cevap istenilen düzeyde olmamaktadır.



Yumurtalıkların fonkisyonlarını erken dönemde

yitirmelerine neden olan pekçok faktör bulunabilir. Bunlar

arasında en önemlileri genetik nedenler ve endometriozisdir.

Ayrıca kanser ya da başka nedenler ile yumurtalıkları

alınmak zorunda kalan veya kemoterapi ve radyoterapi sonrası

menopoza giren kadınların da tüp bebek yöntemiyle bile çocuk

sahibi olmaları olanaksızdır.



Yumurtalık ve yumurta nedenli kısırlık sorunu yaşayan ve

kendi yumurta hücreleri kullanılarak hamilelik elde edilemeyen

kadınlar için günümüzde son bir tedavi alternatifi daha

vardır: YUMURTA BAĞIŞI ya da bilimsel

adı ile OOSİT DONASYONU



Yumurta bağışı nedir?



Yumurta bağışı herhangi bir kısırlık sorunu olmayan

kadınlardan geleneksel tüp bebek tedavilerinde olduğu gibi

yumurta hücresi elde edilerek bu yumurtaların bir başka kadın

için kullanılmasıdır. Burada verici kadından elde edilen

yumurtalar alıcı kadının kocasının spermleri ile

döllendikten sonra alıcı kadının rahmine transfer edilir.



Bu uygulama sonrasında doğacak olan çocuk genetik olarak

babasının özelliklerini taşıdığı halde onu doğuran

kadının genetik özelliklerine sahip olmayacaktır.



Kimler yumurta vericisi

olabilir?



Yumurta bağışı tedavileri alıcı kadının tanıdığı ve

bildiği kızkardeş, akraba ya da arkadaş gibi kişiler

kullanılarak yapılabileceği gibi hiç tanımadığı bir

kadının yumurtası kullanılarak da gerçekleştirilebilir.



Yumurta bağışı yapmak isteyen kadınlarda bir takım

özellikler aranmaktadır. Gelişmiş ülkelerin pek çoğunda bu

konu ile ilgili düzenlemeler vardır. Belirli şartları

sağlayamayan kadınlardan yumurta alınmamaktadır. Amerikan

Üreme Tıbbı Cemiyeti (ASRM) yayınladığı kılavuzda

başarı şansını arttırmak ve riskleri azaltmak için bazı

kurallara uyulmasını önermektedir.



Yumurta vericisi kadının 18-35 yaşları arasında olması

gerekmektedir. Şart olmamakla birlikte üreme potansiyeli

kanıtlanmış yani daha önceden hamile kalmış kadınlar bu

işlem için daha uygun adaylardır.



Yumurta vericisi kadınların işlem öncesi aşağıdaki

durumlar açısından incelenmesi ve değerlendirilmesi gerekir:





Sistemik hastalıklar

Kalıtsal hastalıklar

Psikiyatrik hastalıklar

Madde ve ilaç bağımlılığı

HIV (AIDS) başta olmak üzere HTLV-1 (lösemi virüsü),

Hepatit B ve C, Frengi, Bel soğukluğu ve klamidya gibi

enfeksiyöz hastalıklar

Kan grubu tespiti

Kan hormon düzeyleri





Ayrıca yumurta vericisi kadınların kistik fibrozis, Akdeniz

anemisi, orak hücreli anemi gibi genetik hastalıklar

açısından taşıyıcı olup olmadıkları mutlaka

incelenmelidir.



Bazı ülkelerde yumurta vericisi kadınlara birkaç bin

dolardan onbinlerce dolara kadar değişen ücretler

ödenmektedir. Bazı ülkelerde ise bu iş için ödenecek miktar

yasalar ile sınırlandırılmıştır ve yumurta için değil

masraflar için ödeme yapılmaktadır. .



Bir kadının kaç kez yumurta bağışı yapabileceği

konusunda belirli bir bilgi yoktur. Ancak genel olarak aynı

kadından elde edilen yumurtalar ile en fazla 10 bebeğin

dünyaya gelmesi durumunda o kadından artık yumurta

alınmaması önerilmektedir.



Kimler yumurta bağışı için

uygun adaylardır?



Yaklaşık her 35 kadından birisinde çocuk sahibi olmayı

sağlayacak yumurta hücresi elde edilememektedir. Bu çiftlerin

önünde dört seçenek vardır: yılmadan tedavi denemelerine

devam etmek, evlatlık edinmek, çocuk sahibi olma fikrinden

tamamen vazgeçmek ya da yumurta bağışı programına dahil

olmak.



Bir başkasına ait yumurta hücresi kullanılarak elde edilen

gebelik ve bunu takip eden sağlıklı bir bebeğin doğumu ilk

kez 1984 yılında bildirilmiştir. İlk başlangıçta oosit

donasyonu erken menopoza giren kadınlar için önerilen bir

yöntemdi. Ancak zaman içerisinde endikasyon alanları

genişleyen bu tedavi yaklaşımının önerilebileceği adaylar

şunlardır:





Prematür (erken) over yetmezliği olanlar

Doğuştan rahimi olduğu halde yumurtalıkları olmayan

kadınlar

Kanser, endometriozis ya da benzeri nedenler ile

yumurtalıkları alınan kadınlar

Kemoterapi ya da radyoterapi sonrası yumurtalık

fonksiyonu yitiren kadınlar

Endometriozis ya da bilinmeyen nedenler ile yumurta

üretimi azalmış olan kadınlar

Menopozdaki kadınlar

Daha önceki tüp bebek denemeleri yumurta ya da embryo

kalitesizliği nedeni ile başarısız olmuş çiftler

Bazı tür genetik hastalıklara sahip olan kadınlar





Tıpkı yumurta vericisi kadınlarda olduğu gibi alıcı

adayı kadınlarda da HIV, Hepatit B ve C gibi enfeksiyon

hastalıkları araştırılmalı, önceden yapılacak muayene ve

değerlendirmede olası bir gebeliği sonuna kadar taşımasına

engel olabilecek rahim bozukluklarının olmadığı

gösterilmelidir. Ayrıca 45 yaşın üzerindeki kadınlarda kalp

hastalığı, yüksek tansiyon ve şeker hastalığı gibi

gebelikten olumsuz etkilenebilecek hastalıkların olup

olmadığı mutlaka kontrol edilmeli gerekli olması durumunda

mammografi dahil olmak üzere tüm incelemeler eksiksiz

yapılmalıdır. Bu çiftlerde işlem öncesi psikolojik

desteğin yararı olabilir.



Yumurta bağışının ilk kez tanımlandığı 1984

yılından beri tüm dünyada hamile kalması olanaksız olan

pekçok kadın bu yolla çocuk sahibi olmuştur. Bu kadınlar

arasında önemli bir kısmı menopozdaki ileri yaş

kadınlardır. Literatürde 63 yaşında yumurta bağışı ile

hamile kalan ve 1994 yılında sezaryen ile doğum yapan bir

kadın bildirilmiştir. Öte yandan 55 yaşında bir başka

kadın 1998 yılında dördüz bebeklerini dünyaya getirmiştir.





Donasyon tedavileri nasıl

yapılır?



Yumurta bağışı tedavilerinde hem yumurta vericisi hem de

yumurta alıcısı kadının eş zamanlı olarak tedavi edilmesi

gerekir. Bu amaçla ilk önce her iki kadının adet dönemleri

birbiri ile eş zamanlı hale getirilir bunun mümkün

olmadığı durumlarda alıcı kadının adet kanaması

başlayana kadar verici kadına kendi hormonlarını

baskılayıcı tedavi uygulanır. Adetler senkronize edildikten

sonra verici kadının yumurtalıklarını uyarmak üzere klasik

tüp bebek tedavilerinde uygulanan tedavi başlanır. Alıcı

kadında ise rahim iç zarını kalınlaştıracak tablet

tedavisine başlanır. Bu tedavi dondurulmuş embryo

tedavilerinde uygulananın aynısıdır. Verci kadının

follikülleri yeterli büyüklüğe ulaştığında çatlatma

iğnesi yapılır ve bundan 36 saat sonra yumurta toplama işlemi

yapılır.



Bu aşamaya kadar verici ve alıcı kadının aynı ortamda

bulunmaları gerekmez ve çoğu tedavi programında ne verici

kadın yumurtalarının kimin için kullanılacağını ne de

alıcı kadın kimin yumurtalarının kullanıldığını bilmez.





Elde edilen yumurtalar alıcı kadının eşinin spermleri

kullanılarak döllenir ve oluşan embryolar alıcı kadının

rahminin içine transfer edilerek 12 gün sonra gebelik testi

yapılır.



Yumurta bağışı sonrası başarı şansı yani gebelik elde

edilme oranı, başka bir nedenle tüp bebek tedavisine alına

genç yaştaki hasta grubundaki başarı şansı ile benzerdir ve

%50'nin üzerindedir. Ayrıca yumurta bağışı ile oluşan

gebeliklerin seyri normal yoldan ya da klasik tüp

bebek/mikroenjeksiyon tedavileri ile olanlardan daha farklı

değildir.



Yumurta paylaşımı nedir?



Başka bir kadının yumurtaları kullanılarak yapılan

alternatif bir tedavi de yumurta paylaşımıdır. Bu uygulamada

tüp bebek tedavisinde olan bir kadından elde edilen

yumurtaların bir kısmı donasyon tedavisi adayı olan başka

bir kadın için de kullanılır.



Tüp bebek tedavisi gören 35 yaşın altında ve gerekli

tarama ve incelemelerin yapıldığı kadınlar eğer isterler

ise yumurtalarının bir kısmını başka bir kadının

kullanması için bağışlayabilirler. Böyle bir durumda

pekçok merkez yumurtaları kullanılan çifte uygulanan ücrette

önemli bir iskontoya gitmektedir.



Yumurta paylaşımın yazılı kuralları olmamakla birlikte

pekçok merkez 35 yaş üstü kadınları bu programa dahil

etmemekte, yazılı onay veren ve şartları kabul eden uygun

kadınlardan elde edilen yumurtaları eşit sayıda

paylaştırmakta ve her iki kadına da birbirleri hakkında

hiçbir bilgi vermemeyi tercih etmektedirler.



Yumurta paylaşımı konseptinin ortaya çıkmasında birçok

faktör rol oynamıştır. Bunlar arasında en önemlisi

infertilite sorunu yaşamayan bir kadının dışarından verilen

ilaçlar ile tedavi edilmesi gerekliliğinin olmaması ve

sağlıklı bir kadının bu tedavinin potansiyel yan

etkilerinden korunmasıdır. Öte yandan gelir düzeyi düşük

ancak infertilite sorunu yaşayan çiftlerin tüp bebek

tedavilerine daha kolay ulaşmasına yardımcı olması da bir

başka faktördür.



Yasal ve etik sorunlar ve

ülkemizde ki durum



Sosyal yaşamı düzenleyen, yazılı olan ve olmayan kurallar

yaşayan kavramlardır. Bilim ve teknoloji ile yaşamı

ilgilendiren her alanda görülen gelişmeler bu kuralların

zaman içinde ister istemez değişmesine neden olmaktayken bazı

durumlarda düzenin koruyucusu olan yasalar çağın ve

bireylerin gereksinimlerinin çok gerisinde kalmaktadır.



Dünya üzerindeki ülkelerin pekçoğunda yumurta ve sperm

bağışına izin verilmekte ve bu uygulamalar yasalar ile

kontrol altına alınmaktayken ülkemizde ne yazık ki kanunlar

tarafından yasaklanmaktadır. Türkiye'de bir sperm ya da

yumurta hücresinin, hücrenin sahibi olan kişiler için

kullanılması yani yumurta ve sperm bağışı kesinlikle yasaktır.



Ancak kısırlık sorunu yaşayan ve yumurta ya da sperm

bağışı dışında hiçbir tedavi alternatifi olmayan pekçok

çift olduğu göz ardı edilemeyecek bir gerçektir. Bir

başkasının üreme hücresinden yararlanarak çocuk sahibi

olmak pekçok birey için kolaylıkla kabullenilebilecek bir

durum değildir. Öte yandan bu durumu kabullenen çiftlerin

kaşısına, haklarını güvence altına alan düzenleyici

yasalar yerine engelleyici yasalar koymak haksız olduğu kadar

etkisi de kısıtlı bir uygulamadır.



Türkiye'nin de dahil olduğu bazı ülkelerdeki bu

yasaklamalar yeni bir turizm türünün doğmasına neden

olmuştur: üreme turizmi.



Olanağı olan kişiler gereksinim duydukları ve kendi

ülkelerinde yasak olan tedavileri almak için başka ülkelere

seyahat etmek durumunda kalmaktadırlar. Ülkemizde de

yadsınamayacak sayıda çift yumurta ve sperm bağışı yoluyla

çocuk sahibi olmak için Yunanistan başta olmak üzere dış

ülkelere seyahat etmek zorunda kalmaktadır. Bu durum zaman ve

işgücü kaybının yanısıra binlerce doların gereksiz yere

yurtdışına akmasına neden olmaktadır.



Her türlü organ bağışı serbest olduğu halde yumurta ve

sperm bağışının yasak olması nedeni ile genç yaşta kanser

nedeni ile üreme hücrelerini kaybeden ya da erken yaşta

menopoza giren pekçok kadının anne olma hakkı ne yazik ki

kanun gücüyle elinden alınmaktadır.



Yasal kurumların biran önce bu konuda harekete geçmesi,

bilimsel çevrelerde tartışıldıktan sonra gerekli

düzenlemelerin yapılması ile bu çiftlerin mağduriyetleri

giderileceği gibi ülkemizin gereksiz yere döviz kaybetmesi de

engellenecektir.



******



KAYNAKLAR





Antinori S, Gholami GH, Versaci C,

Cerusico F, Dani L, Antinori M, Panci C, Nauman N.

Obstetric and prenatal outcome in menopausal women: a

12-year clinical study. Reprod Biomed Online 2003 Mar

6:257-61

Blyth E. Subsidized IVF: the development of 'egg sharing'

in the United Kingdom. Hum Reprod 2002 Dec 17:3254-9

http://www.hfea.gov.uk



Human Fertilisation and Embryology Authority (1992) Directions

given under the Human Fertilisation and Embryology Act.

Ref D 1991/2. Human Fertilisation and Embryology

Authority, London

Human Fertilisation and Embryology Authority (1998b) Paid

egg sharing to be regulated, not banned (press

release). Human Fertilisation and Embryology Authority,

London. 10 December.

Leeton J, Trounson A, Wood C. The use of donor eggs and

embryos in the management of human infertility. Aust N Z

J Obstet Gynaecol 1984 Nov 24:265-70

Pennings G.Reproductive tourism as moral pluralism in

motion. J Med Ethics. 2002 Dec;28(6):337-41.

Remohí J, Gartner B, Gallardo E, Yalil S, Simón C,

Pellicer A. Pregnancy and birth rates after oocyte

donation.Fertil Steril 1997 Apr 67:717-23

III. Gamete and embryo donation. Hum Reprod 2002 May

17:1407-8





******



[/b] Geri































































10 Şubat 2008



Saat: 14:20







UYARI



Çin

Malı ürünlere dikkat !

















































































































































Unutmayın!





Çalışan

anne adayları: Doğum

öncesi iznine ayrılmak için yapmanız gereken

işlemleri unutmayın













































Kaynak: Dr. Mumcu