İnfertilite

[Bluesky24]

İnfertilite, yani istenildiği halde çocuk sahibi olamama

pekçok toplumda önemli bir sorun olarak karşımıza

çıkmaktadır. İnfertilite görülme sıklığı toplumlar

arasında büyük farklılıklar göstermez. Tüm dünyada

çiftlerin yaklaşık yüzde onbeşi infertilite nedeni yardımla

üreme tekniklerine başvurmak zorunda kalmaktadır. Bu

çiftlerin büyük bir kısmında gebe kalamamanın nedenini

açıklayacak sebepler bulunabilirken, yaklaşık yüzde

10-12'sinde herhangi bir patoloji tespit edilemez. Bu çiftler

açıklanamayan infertilite olarak adlandırılırlar.



İnfertilite düzenli ve

korunmasız olarak, haftada en az 2-3 kere olacak şekilde

girilen cinsel ilişkiye rağmen 1 yıl sonunda gebelik

olmamasıdır.



Eğer daha önceden hiç gebelik olmamışsa bu durum primer

infertilite olarak adlandırılır. Önceden geçirilmiş dış

gebelik, boş gebelik, ölü doğum, erken doğum ya da canlı

doğum gibi herhangi bir şekilde sonlanmış en az bir tane

gebelik mevcut ise bu kez sekonder

infertiliteden söz edilir.



Bazı durumlarda bireyin ya da çiftin çocuk sahibi olması

mümkün değildir. Erkekte testislerin, kadında

yumurtalıkların ya da rahmin olmaması bu durumlara örnektir.

Bu tür durumlar sterilite

olarak adlandırılır.



İnfertilitenin nedenlerini anlayabilmek ve tedavisini

planlayabilmek için önce kadında ve erkekde üreme

döngüsünün nasıl işlediğini ve gebeliğin oluş

mekanizmasını anlamak gerekir.



"Ne zaman çocuk sahibi olmayı planlıyorsunuz ?"

sorusu pek çok yeni evli çiftin en çok karşılaştığı

sorudur. Aslında bu soru yeni evlenen çiftlerin kendi

kendilerine de ilk sordukları soruların başında gelir.

Özellikle kadının çalışmadığı, geleneksel aile

yapısındaki çiftlerde balayında gebe kalma hayali kuran çok

genç çift vardır. Çocuğun ailenin geçimi ve işleri için

önemli olduğu, kırsal alanda ise sadece çocuk sahibi olmak

için evlenen kadın ve erkekler azımsanamayacak kadar çoktur.

Bizim toplumumuz gibi çocuk sahibi olmanın ayrıcalık ve

prestij olarak görüldüğü toplumlarda ise infertilite

neredeyse hayati öneme sahiptir. Bir başka grup ise, çalışma

hayatının zorlukları içinde evlenmeye zaman bulamamış ancak

yaşı ilerlediği için bir an önce evlenip çocuk sahibi

olmayı düşünen bireylerden oluşur. Tüm bu bireylerin ortak

yanılgısı istedikleri anda, hatta belki balayında gebe

kalabileceklerini düşünmeleridir. Pekçok sinema filminde ve

romanda kahraman tek bir ilişki ile ya da bebek istediği

zamanda gebe kalabilirken gerçek hayatta durum bu değildir.



Hiçbir sağlık problemi olmayan tamamen normal bir çifti

ele aldığımızda, kadının tek bir adet döneminde, her gün

ilişkide bulunsalar bile, gebe kalma olasılığı sadece

%25'dir. Çiftin fertilite potansiyelini gösteren bu durum

"fekundite" olarak

adlandırılır.



İnsan, organizma olarak üreme potansiyeli çok yüksek bir

canlı değildir. Bunun pekçok nedeni vardır. Bazı yumurtalar

döllenmez, bazıları da döllense bile embryo döneminde

gelişme gösteremez. Gebelik bir anlamda şans işidir. Bunu

kabaca Rus ruletine benzetmek mümkündür. Hangi çiftin gebe

kalabileceğini, yada hangisinin gebe kalamayacağını önceden

tahmin etmek imkansızdır!



Tamamen normal ve gebe kalma potansiyeli olan bir çift

korunmaksızın düzenli ve yeterli sayıda ilişkiye girseler

bile kadının o ay hamile kalma olasılığı sadece %25'dir.

Korunmayı bırakır bırakmaz ilk ayda hamile kalmak aslında

çok zor bir iştir ve genelde filmlerde karşılaşılan bir

senaryodur. Aradan 4-5 ay geçip de hala daha hamile kalamayan

bir kadın çoğu zaman ciddi endişeler yaşar. Özellikle

etraftan eşinden dostundan duyduğu hemen hamile kalma

öyküleri kadının moralini bozar. Oysa bu da tamamen normal

bir durumdur ve 5 aylık denemenin sonunda çiftlerin sadece

%50'sinde hamilelik oluşur. Zaman geçmeye devam etmektedir. Bu

sırada kadın etrafında ne kadar çok kısırlık sorunu

yaşayan çift olduğunu fark eder. Bu durum hemkadını hem de

eşini derinden yaralar. Artık her ikisi de kendilerinde bir

problem olduğunu düşünmektedir.Birinci yılın sonuna

ulaşıldığında artık her ikisi de kendilerinde bir problem

olduğundan emindir. Bazı çiftler bir yılı beklemeden 3-4 ay

içinde hamile kalamazlarsa doktor doktor dolaşmaya başlarlar.

Sabırlı olanlar ise bir süre daha beklemeyi yeğlerler.

Bekleyenler aslında doğru davrananlardır. Tamamen sağlıklı

ve üreme yeteneklerinde hiçbir problem olmayan 100 çiftten

85'i birinci yılın sonunda muratlarına ererler. Bu süre iki

yıla ulaştığında oran %92'ye çıkar. Geri kalan çiftlerde

ise infertilite ya da yaygın bilinen adı ile kısırlık söz

konusudur.



Tek bir adet siklusunda gebe kalma şansı pek çok faktörün

etkisi altındadır. Bu faktörleri inceleyecek olursak





Kadının yaşı: Biyolojik saat ilerledikçe

kadının gebe kalma şansı giderek azalır. Bunun en

önemli nedeni yaş ile birlikte yumurtalıklardaki

yumurta sayısı ve kalitesinin azalmasıdır. 20

yaşında bir kadın ile 21 yaşındakinin gebe kalma

olasılıkları arasındaki fark çok büyük değilken

30'lu yaşlarda bu fark daha fazla anlam kazanır.

Cinsel ilişki sıklığı: Cinsel ilişki

sıklığı açısından normal ya da anormal diye bir

sınıflama yapmak doğru değildir. Önemli olan ilişki

sayısının az ya da çokluğu değil yeterliliğidir.

Bunun için optimum sayı haftada 3 ilişkidir.

Zamanlama : Cinsel ilişki sıklığının

yanısıra ilişkinin zamanlaması da önemlidir.

Yumurtlamanın olduğu günlerde girilecek olan ilişki,

gebelik olasılığını arttıracaktır.

Süre: Çiftin ne kadar zamandır çocuk istediği

önemli bir noktadır. Gebe kalmaya uğraşan çiftlerde

aradan geçen süre uzadıkça, tıbbi yardım almadan

başarılı bir gebelik elde etme olasılığı da o

ölçüde azalmaktadır.

Patoloji: İnfertiliteye neden olabilecek bir

patolojinin varlığı da gebelik şansını azaltır.

Bunlara en güzel örnek geçirilmiş ameliyatlar ya da

endometriozisdir.





Eğer bir çiftte fertilite problemi varsa bu

gebeliği nasıl etkiler?



Gebe kalma pekçok faktörün etkisi altındadır. Örneğin

sperm sayısı olması gerekenin yarısı kadar olan bir erkek ve

normal bir kadından oluşan çiftte gebelik şansı yarı

yarıya azalır. Gebeliği etkileyen her faktör için durum

böyle değildir. Örneğin kadında her iki tüpün de tıkalı

olduğu durumlarda gebelik şansı neredeyse yok gibidir. Benzer

şekilde testislerinde sperm üretimi olmayan ya da spermleri

testisden dış dünyaya taşıyan kanalların fonksiyon

görmediği erkeklerin de doğal yollardan çocuk sahibi

olmaları büyük sürpriz olur. Bu açıdan bakıldığında

çocuk isteği ile hekime müracaat eden çiftlerde hem erkek hem

de kadın detaylı olarak incelenmelidir. Çiftin her ikisinde de

problem olduğunda gebelik şansı bunların toplamı

ölçüsünde değil çarpımı ölçüsünde azalır.



Gebe kalmanın tek değil pekçok faktör tarafından

etkilendiğini belirtmiştik. Bunu bir örnekle

somutlaştıralım.

Kaynak: Dr. Mumcu