Doşa Tipinize göre Beslenin

[GMA]

Vata
Hafif ince bir yapı.
Etkinlikleri çabuk yerine getirme.
Düzensiz açıkma ve sindirim.
Hafif ve sık sık kesilen uyku, uykusuzluk..
Çoşku, canlılık, düşgücü.
Kolay heyacanlanma, degişen ruh halleri.
Yeni bilgiyi çabuk kavrama ve çabuk unutma.
Endişeli olmaya eğilim.
Kolay yorulma, kendini fazla yormaya eğilim.
Vata, "doşaların önderidir" ve pitta ile kaphayı taklit edebilir. İnce yapılı ama aynı zamanda şişman olabilirsiniz; kaygılı olmaya eğilimli olabilir, aynı zamanda çabuk sinirlene bilirsiniz; bir süre uykusuzluk çeker ardından çok uzun süre uyuyabilirsiniz. Vata denğesizligi bu tür denğesizliklere neden olabilir.

Vata tipinin ana teması degişkenliktir. Günün yada gecenin herhangi bir saatinde acıkmak, her gece farklı saatlerde yatmak, ögün atlamak, düzensiz olmak, bir gün iyi bir gün kötü sindirim kısa süren ve çabuk unutulan duygu patlamaları sergilemek.

Vata Doşhasının Nitelikleri



Soguk - Soğuk eller ve ayaklar, soğuk havadan hoşlanmama

Hareketli - Doşhanın ne kadar dengede olduğuna baglı olarak iyi yada kötü kan dolaşımı, adele spazmları ve sırt ağrıları. Sinirli bir bakışda dengesiz bir vata'nın işaretidir.

Çabuk - Yeni bilgiyi çabuk kavrama ve çabuk unutma uzun süreli belleğin zayıflığı, iyi düşgücü fakat korkulu rüyalar, huzursuz etkinlik, düşünmeden haraket etme, ruh hali degişiklikleri, hızlı ve dağınık düşünceler, hızlı konuşma.

Kuru - Kuru cilt, Kuru yada mat saç donuk gözler orta düzeyde terleme. Deri kolay kuruyup çatlayabilir ve egzama'ya yatkındır.

Sert - Sert deri ve kalın telli saç.


Vata Dengesizliği



Kendinizi hasta hissediyorsanız ve nedeni vata dengesizliği ise, çogunlukla belirlenebilen ve düzeltilebilen bir hızlandırıcı neden vardır. Bir Ayyurveda doktoru, aşagıdaki türden belirtiler görürse vata dengesizligi teşhisi koyar.

Zihinsel BelirtilerDavranışa Bağlı Bilgiler
Fazla etkin bir zihin
Sabırsızlık
Zihinsel odaklanma kaybı
Dikkat sürecinin kısalığı
Depresyon, psikoz
Üzüntü kayğı

Uykusuzluk, yorgunluk
Gevşiyememe
Yerinde duramama
İştahsızlık
Düşünmeden hareket etme

Fiziksel Belirtiler
Kuru ve sert deri
Düşük enerji kaybı
Sırt ağrıları
İritabl kolon sendromu
Çatlamış dudaklar
Soguğa ve rüzgara dayanıksızlık
Ağrıyan yada artirit'li eklemler
Kilo kaybı, zayıf dokular
Akut ağrı (özellikle sinirlerde)
Adele spazmları


VATA DOSHA ÖZELLİKLERİ

Zayıf ve ince yapılıdırlar. Özellikle kış mevsiminde çok çabuk üşürler. Gözleri çok küçük olma eğilimindedir. Saçları dalgalı dalgalı ve kıvırcık olabilir. Ciltleri kurudur.

Daha az uykuya gereksinim duyarlar. Uykuları hafiftir. Gece uykuları uyanıklık dönemleriyle kesintiye uğrayabilir. Çok aktif olma eğilimindedirler. Kabızlıkları sıktır.

Vata’nın baskın olduğu kişiler çok uyanık, hızlı, aktif bir zihne sahip olma eğilimindedirler. Çabuk kavrama ve öğrenme yetenekleri üstündür. Yakın hafızaları iyi ama uzun hafızaları kötüdür. Çabuk öğrenir ve çabuk unuturlar.

Vata’lar yapmaya başladığı bir eylemi sonuçlandırmadan yarım bırakarak başka bir işe yönelebilirler. Alış verişte karar veremeyerek saatlerce çarşı Pazar dolaşıp bir şey alamayan kişilerdir.

Vata’lar süratli hareket eder, çabuk düşünür ve hızlı konuşur. Vata dosha dengeli olduğunda bu kişiler çok yaratıcı ve neşeli olurlar. Kolayca arkadaşlık kurar ve pek çok kişiyle iletişim halinde olurlar. Dengesi bozulduğunda kendilerini suçlama, endişelenme, gerileme, aşırı derecede duyarlı olma eğilimlerine girerler.

VATA DENGELEYİCİ DİYET

Tercih edilecekler Azaltılacaklar

-Ilık - Soğuk

-Yağlı - Kuru

-Ağır - Hafif

-Tatlı - Baharatlı

-Ekşi - Yeşil Yapraklı Sebzeler

-Tuzlu - Kekremsi

Vatayı dengelemek için fazlaca yağlı, sıcak yiyecek ve içecekler, tatlı, ekşi ve tuzlu tatdaki yiyeceklerle beslenmek genel kuraldır.

Buğaydan elde edilen her şey ve pirinç iyidir.

Süt ve süt ürünleri ( ayran, yoğurt, salep, sütlaç) alınabilir.

Yağlar- tüm çeşitleri ile tavsiye edilir.

Meyveler- tatlı,ekşi ve ağır meyveleri tercih edin. Portakal, muz, üzüm, kiraz, şeftali, taze incir gibi.

Sebzeler-lahana, ıspanak, pazı çiğ ve ham olan tüm sebzeler azaltılmalıdır.

Baharatlar- kimyon, zencefil, tarçın, karanfil, karabiber az olarak tüketilmelidir.

Çerezlerden yer fıstığı hariç hepsi tavsiye edilir.

Kuru fasulye dışında bakliyat miktarı azaltılmalıdır.

Kırmızı et yerine beyaz et ve deniz ürünleri tercih edilmelidir.

Kolestrolü yüksek olanlara yağlı ve ağır gıdalar elbette önerilmez.

Zencefil, zerdeçal, kimyon, karanfil, tarçın, susam, muskat, melisa, kuşburnu vata dengeleyicisidirler

[GMA]

Kapha Doşasının Özellikleri

Sağlam güçlü bir beden yapısı, fiziksel güç ve dayanıklılık

Sakin ve yumuşak kişilik, yavaş öfkelenme

Düzenli enerji, yavaş ve zarif hareket

Serin, düzgün, sert soluk ve yağlı cilt.

Yeni bilgiyi yavaş kavrama, iyi bellek

Ağır, uzun uyku
Şişmanlığa eğilim

Yavaş sindirim, hafif açlık

Sevecen hoşgörülü, affedici

Sahiplenmeye ve kendini beğenmeye eğilim


Kapha tipinin ana teması sakin dir. Bedendeki yapısal ilkeyi oluşturan Kapha doşası düzen ve süreklilik getirir; tipik kapha kişilerinin sağlam iri yapılı bedenlerindeki fiziksel güc ve dayanıklılığı sağlar. Ayurveda 'da kaphalar şanslı sayılırlar, çünkü genel olarak çok sağlıklıdırlar ve kişilikleri, sakin mutlu ve huzurlu bir şekilde dünyaya bakmalarını sağlar.

Kapha, bedenin nemli dokularını denetlediği için dengesizlik durumu mukoza zarında ortaya çıkar. Kapha 'lar sinüzüt, gögüste üşütme,alerji, astım ve ağrılı eklemler gibi rahatsızlıktan şikayet ederler.

Vata gibi Kapha da soğuk bir doşadır, fakat vatadan farklı olarak kuru degildir. Kan dolaşımı düzenli olduğundan kapha tipleri soğuk el ve ayaktan şikayet etmezler. Uyku süreleri uzun ve ağırdır. Uyku konusunda sıkıntıları uykusuzluk değil, fazla uyumaktır.

Üç doşa içerinde en yavaş öğrenenler kaphalardır, fakat buna karşılık iyi hatırlarlar, ve zamanla konulara hakim olurlar. Dengede degillerken ağır ve kalın kafalı olurlar.

Kaphalara en temel uyarı ilerlemektir. Herhangi bir durağan durum, kapha sürekliliğini tembelliğe dönüştürür. Kapha tipleri eskiye sarılmamaya, insanlara ve mala bağlanmamaya ve degişiklikten kaçınmamaya özen göstermelidirler.

KAPHA DOŞASININ NİTELİKLERİ:

Ağır: Şişmanlık,ağır sindirim, ağır deprasyon
Tatlı: Fazla tatlı alınırsa, kilo almaya ve şeker hastalığına neden olur
Düzenli: Bedenesel süreçler aşırıya kaçmaz. Pitta ya da Vata kadar dış uyarılara ihtiyaç duymaz
Yumuşak: Yumuşak deri ve saç, yumuşak tavır ve olaylara yumuşak yaklaşım
Yavaş: Yavaş hareket, yavaş konuşma ve ağır düşünme

Ağırlaşan herhangi birşey Kapha 'yı arttırır. Kilo almak, ağırlık hissi ağır kapalı bir gün Kapha doşasını arttırır. Uykunuz ağırlaşırsa ya da sizi zinde yapmaktan çok uyuşuk hale getirirse suç kapha nın fazla olmasındandır. Bütün doşlar içende Kapha en süreklisi ve madsesel şekle en yakın olanıdır.

KAPHA DENGESİZLİGİ

Kapha doşalar içinde en yavaş ve en sağlam olanıdır. Bu özellikler de onu denge kaybına uğratmakta isteksiz yapar. Kapha tipleri çocukluktan itibaren sakin sevecen ve bağışlayıcı olurlar. Eger bir kapha iseniz ve bu özellikler sizde hala varsa dengedesiniz demektir.

Kapha ile ilgili bozuklukların oluşması genellikle uzun süre alır. Bunun içinde Kapha kişileri çok gayret harcamadan ileri yaşlara kadar güçlü sağlıklı ve hallerinden memnun kalırlar.

Kapha kişileri yüksek acıya dayanabildikleri ve sağlıklı olmaya alışkın oldukları için dokora sık sık gitmezler. Doktora başvurduklarında ise bu ya çocukluktan başlayıp ömür boyu süren şişmanlık nedeniyle ya da sinüzüte baglı baş ağrısı, astım gögüs tıkanıklığı gibi çeşitli akciger ve sinüs proplemleri nedeniyledir.

Kapha rahatsızlıklarını en tehlikelilerinden olan şeker hastalığı iyleştirmesi en zor olanlar arasındadır. Yinede şeker hastası olanlar, uygun beden tipi programını uygularlarsa, çok daha rahat ve düzenli bir yaşam sürebilirler.

Niçin Oldu?

Kendinizi hasta hissetmeye başlarsanız, ve nedeni Kapha dengesizligi ise, genellikle ya geçici bir nezle veya gribe yakalanmışısınızdır yada yaşamınızda erkenden farkettiğiniz bir hastalık modeli vardır: alerjiler astım, şişmanlık gibi her iki durumda da büyük olasılıkla aşağıdaki belirtiler bulunur ve bunlar ya rahatsızlığınıza neden olur ya da onu arttırır.

Ailenizde şeker hastalığı, alerjiler yada şişmanlık gibi ciddi bir Kapha rahatsızlıgı var

Çok kilo aldınız ve bu sizin canınızı sıkıyor

Yediğiniz yiyecekler içinde çok miktarda şeker tuz, yağlı veya kızarmış yiyecekler, ağır yiyecekler ve peynir dondurma gibi sütten yapılmış besinler bulunur

Gerilim altındaydınız ve buna içinize kapanarak istenmediginizi düşünerek tepki gösterdiniz

Sahib olmaya depolamaya ve saklamaya çok önem veriyorsunuz

İlişkilerinizde bağımlı ve fazla koruyucu davranıyorsunuz

Üst üste birkaç günden fazla bir süredir geç uyanıyorsunuz

Hava soğuk ve ıslak veya karlı. (tipik kış ve ilkbahar havası)

Bir Ayurveda doktoru, aşagıdaki belirtilere bakarak Kapha dengesizligi teşhisini koyar.

Zihinsel BelirtilerDavranışa Baglı BilgilerDurgunluk, zihinsel tembellik
Bezginlik
Uykusuzluk, deprasyon
Fazla bağlılık

İşini ertelemek
Degitikliliği kabul edememe
Açgözlülük
Fazla uyku, uyuşukluk
İnatcılık
Yavaş hareket
Sahiplenme

Fiziksel Belirtiler Soğuk ve ıslağa olan dayanıksızlık
Sinüs tıkanması, burun akması
Dokulara sıvı toplanması
Gögüs tıkanması
Cilt sarılığı
Gevşek ya da ağrılı eklemler
Yüksek kolesterol
Kol ve bacaklarda ağrılık
Sık nezle olma
Kilo alma
Allerji, astım
Bogaz agrısı
Şeker hastalığı



KAPHA DOSHA ÖZELLİKLERİ

En kolay kilo alan dosha tipidir. Şişmanlığa eğilimli, ciltleri yumuşak, parlak ve yağlıdır. Açık renkli tenleri vardır. Kalın, koyu renkli, yumuşak ve dalgalı saçlar kapha için tipiktir.

Sindirimleri yavaştır ve yemekten sonra ağırlık hissedebilirler. Kolaylıkla öğün atlayabilirler.

Fiziksel dayanıklılıkları mükemmeldir. Uykuları ağır, derin ve biraz uzundur. Fazla terlemez, serin ve rutubetli havaları sevmezler.

Kaphalar yavaş öğrenirler ve geç unuturlar. Sakin ve istikrarlı olma eğilimindedirler, kolay kolay endişelenmezler ve öfkelenmezler. Hareketleri yavaş ve sakindir. Uzlaşıcı, bağışlayıcı, sevgi dolu ve cömerttirler, duygusal olarak istikrarlıdırlar. Kapha dengesinin bozulduğu durumlarda uyuşuk, aşırı muhafazakar ve motivasyonsuz olabilirler.

*Kaphaların genelde her şeyi tatma ve biriktirme özellikleri vardır. Kaphalar tutumlu, dengeleri bozulduğunda pintidirler. Korkusuz ve cesurdurlar. Sinüzit, ödem, göğüste sekresyon toplanması, bronşit, astım, balgam, nezle ve alerjileri sık görülür.

Akşamları herkesin enerjisi tükenirken kapha’lar geç saatlere kadar enerjiktirler. Soğuk yağlı ve ağır yiyecekler, gündüz uykusu, soğuk hava ve neme maruz kalma iyi değildir.

Kaphalar için en ciddi uyarı, sürekli hareket etmelerini sağlamak gerektiğidir.

KAPHA DENGELEYİCİ DİYET

Tercih Edilecekler Azaltılacaklar

Hafif- Ağır

Kuru- Yağlı

Ilık- Soğuk

Baharatlı- Tatlı

Yeşil Yapraklı Sebzeler- Tuzlu

Kekremsi- Ekşi

1 ) Süt ve süt ürünlerini azaltmaları iyi olur.

2 ) Elma, armut, nar, çilek böğürtlen cinsleri, kuru üzüm, incir, ham mürdüm eriği, hurma tavsiye edilir.

3 ) Hazmı kolay, hafif kuru ve sıcak gıdalar; acı, buruk ve kekremsi tatdaki yiyeceklerle beslenmek genel kuraldır.

4) Tatlandırıcı olarak bal, kaphanın azaltılması için çok iyidir. Buna karşılık şeker ürünleri kaphayı arttırır.

5 )Tahılların büyük bir kısmı iyidir. Arpa, mısır, çavdar, hara buğday kaphalar için gayet iyidir. Ancak buğday, yulaf ve pirinç alımı azaltılmalıdır. Çünkü bunlar kapha doshayı arttırırlar.

6 ) Baharatlardan tuz hariç hepsi çok iyidir. Kimyon, çemen otu, susam, zencefil, zerdeçalı özellikle tercih etmelidirler.

7 ) Sosis, sucuk, salam gibi şarküteri ürünleri iyi değildir.

8 ) Yağlar- fazla yağ alımından kaçınılmalıdır.

9 ) Sebzeler- domates, salatalık, bamya, tatlı patates ve kabak dışında kalan sebzelerin tümü uygundur.

Çerezler- özellikle tüm kuruyemişlerden kaçınılmalıdır. Kendi vücudumdan biliyorum. Kuruyemişlerden özellikle ay çekirdeği, fıstık ve ceviz yediğimde yüzümde ve boynumda sivilceler çıkmaktadır.

Et yenilmesi tavsiye edilmez. Deniz ürünlerinden de kaçınılmalıdır. Tavuk ve hindi eti yenilebilir. Eğer kan grubunuz B ise tavuk etinin de yenmemesi gerekeceğinden oldukça zor durumda kalabilirsiniz. Bu durumda vejeteryan olmakta (et yememek) fayda olacağını düşünüyorum. B kan gruplarında tavuk etinin kan sisteminde antijen reaksiyonu başlatarak yapışıklık meydana getirdiği ve kesinlikle tavsiye edilemediğini de belirtmeyi yararlı görüyoruz. Ayrıntılı bilgi ‘ kan grubunuza göre diyet’ adlı kitaptan elde edilebilir. (Beyaz Yayınları)

Karanfil, karabiber, adaçayı, ısırgan, kekik kapha dosha dengeleyicisidir. Sabah – öğlen arasında iki fincan ada çayı ve gün içinde 4-5 bardak yeşil Çin çayı içmek son derece iyidir

[GMA]

Pitta Tipinin Özellikleri

Orta derecede bir beden yapısı

Orta derecede güc ve dayanıklılık

Girişimci kişilik mücadeleden hoşlanma. Keskin bir zeka

Keskin açlık ve susuzluk. Güclü bir hazım.

Öfke 'ye ve gerilim altında asabiyete eğilim

Çoğunlukla çilli, açık ya da pembe cilt

Güneşten ve sıcak havadan hoşlanmama

Öğün atlayamama

Sarı, açık kahverengi ya da kızıl saç


Pittanın tema 'sı yoğunluk 'tur. Hırslı, keskin zekalı açık sözlü ,gözüpek tartışmayı seven, ya da kıskanç kimseler Pitta özelliklerini taşır. Pittanın mücadeleci yönü dogal bir egilimdir,fakat açıga vurulması gerekmez. Dengede iken pitta'lar duygularında sıcak sevecen ve mutludurlar.


Pitta Dosasının Nitelikleri



Sıcak - Sıcak cilt, fazla aktif metobolizma. Pittalar genellikle kendi ısılarını dengeleyen soğuk yiyecek ve içeçeklerden hoşlanırlar.

Keskin - Keskin zeka, ama aynı zamanda bir dil.

Nemli - Fazla terleme, sıcak terli avuclar tipik pitta dır.


Pitta Dengesizliği



Kendinizi hasta hissederseniz ve nedeni Pitta dengesizliği ise suç sizin pitta olarak doğmanızda ya da yapınızdaki Pitta'nın güclü olmasında değildir. Doğası nedeniyle pittanın ılımlılığa egilimi vardır ve bunu kırmak için fazla gerilim fazla çalışma ya da salt düşüncesizlik olaylarının sık sık görülmesi gerekir. Pittanızın arttığını düşünüyorsanız aşagıdaki durumların olup olmadıgına bakın ve olanları düzeltin.

Gerilim altındaydınız ve buna bastırılmış öfke, engellenme ve kin duyguları ile tepki gösterdiniz. Kendinizden ve başkalarından çok fazla beklentileriniz var; işleri zamanında bitirmek için sürekli baskı altındasınız ve zamanı boşa harcamaya dayanamıyorsunuz.

Son sıralarda çok fazla açı ve baharatlı yiyecekler, yağlı ya da kızarmış yiyecekler yediniz; çok fazla tuz kullanıyorsunuz; aldığınız besinler içinde büyük ölcüde peynir, sirke, krema ya da alkollü yiyecek ve içeçekler var.

Sıcaktan yorgun düştünüz,ya da cildiniz güneşten yandı.

Bir Ayurveda doktoru, aşadaki belirtilerde Pitta dengesizliği görür.

Zihinsel BelirtilerDavranışa Baglı BilgilerKızgınlık, düşmanlık hisleri
Kendi kendini eleştirme
Çabuk kızma, sabırsızlık

Öfke patlamaları
Tartışmacı bir konum
Zorbaca davranış
Gecikmeler karşı hoşgörüsüzlük

Fiziksel Belirtiler Deri iltihapları
Fazla açlık ve susuzluk
Fazla sıcaklık
Mide sorunu
Sıcağa dayanıksızlık
Kanlı gözler


PİTTA DOSHA ÖZELLİKLERİ

Saçları erken beyazlar erken dökülür, benleri ve çilleri vardır. Çok güçlü sindirime sahiptirler ve iştahlıdırlar. Gece uykuları deliksizdir. Sıcak havadan ve güneşe maruz kalmaktan hoşlanmazlar. Çok terlerler ve soğuk yiyecek ve içecekleri tercih ederler.

Keskin bir zekaya sahiptirler. Mükemmel lider olurlar yönetici ve patron konumundaki insanlar genellikle pitta’lardan çıkar. Dengeleri bozulunca kaba ve eleştirel tarzda konuşurlar sabırsız ve kırıcı olabilirler.

PİTTA DENGELEYİCİ DİYET

Tercih Edilecekler Azaltılacaklar

-Soğuk -Ilık

-Ağır -Hafif

-Yağlı -Kuru

-Tatlı -Baharatlı

-Kekremsi -Tuzlu

-Ekşi

Pittayı dengelemek için sıcak olmayan, serin, ılık yiyecek ve içecekler ve tatlı, buruk kekremsi tatdaki yiyeceklerle beslenmek genel kuraldır.

Süt ve süt ürünleri iyidir.

Tüm tatlandırıcılar iyidir.

Yağlar, zeytinyağı ve Hindistan cevizi yağı tercih edilmelidir. Susam badem ve mısır azaltılmalıdır.

Tahıllar, buğday,pirinç, arpa, yulaf iyidir. Mısır, çavdar azaltılmalıdır.

Meyveler üzüm, kiraz, kavun, tatlı portakal gibi tatlı meyveler iyidir. Greyfurt, zeytin, ekşi portakal, ham muz ve bazı erik türleri azaltılmalıdır.

Her türlü sebzeler özellikle yapraklı olanlar tercih edilmelidir.

Baharatlar- rezene, tarçın, zerdeçal, kişniş ve kakule uygundur. Az miktarda zencefil, kimyon ve karabiber alınabilir. Safran, nane, aloe vera pittayı azaltarak dengeler.

Kırmızı et, deniz ürünleri ve yumurtanın sarısı itayı artırır. Tavuk, hindi ve sülün eti kullanılabilir.