Soru ve Cevaplarla Akne ve Tedavisi

[Bluesky24]

Akne nedir, nasıl oluşur , görülme sıklığı nedir?







Akne ciltteki yağ bezlerinin açıldığı kıl foliküllerinin iltihaplı bir hastalığıdır. En yaygın olarak ergenlik döneminde görülür. Bu dönemde değişen hormonal dengelerle ciltteki yağ bezleri daha fazla yağ üretmeye başlar.







Sivilce (akne), ölderi hücreleri ile kapanan kıl foliküllerinin içinde, yağ bezleri tarafından salgılanan yağın birikmesi ve bakteriler tarafından enfekte edilmesi ile kabarık şişkinlikler şeklinde meydana gelir.







Akne tedavisinde hedef , ciltteki aşırı yağ üretimini azaltmak, akneye neden olan bakterileri öldürmek ve folikülleri açmaktır.







Dünyada 17 milyondan fazla kişide görülen hastalık, 11-30 yaş grubundaki kişilerin %80i, 12-24 yaş grubundaki kişilerin % 85i, 25-34 yaş grubundaki kişilerin % 8i, 35-44 yaş grubundaki kişilerin %3ünde değişik şiddetlerde görülebilir. Kadınlarda en sık 14-17, erkeklerde de 16-19 yaşlarında görülür.







Yüz bölgesi, boyun ve bazı durumlarda da göğüs, sırt, omuz ve kolların üst kısımlarında oluşabilir.







Aknenin genel görüntüsnasıldır?



Akne sadece kızarık şişliklerden (papül) oluşmaz, siyah noktalar (açık komedon), beyaz noktalar (kapalı komedon), içi cerahatle dolu küçük şişlikler (püstül) kistler ve içinde sert bir cisim olduğu izlenimini veren nodüller vardır. Nodüller ve kistler iyileşmeleri esnasında bazen yara izi (skar) bırakabilirler.



Akne niçin tedavi edilmelidir?



Tedavinin en önemli hedeflerinden, biri kist ve nodüllerin iz bırakmasını yani skar oluşturmasını engellemektir. Bir diğeri, akneli kişinin hastalık süresini (bu süre bazen 10 yıldan çok daha uzun olabilir) kısaltmaktır. Üçüncönemli hedef ise akneden kaynaklanan hoş olmayan görüntnedeniyle bireylerin kendilerini aile ve arkadaş çevresi gibi sosyal ortamlarda izole edilmiş hissedilmelerini engellemek, bu durumun yol açabileceği psikolojik sorunları ortadan kaldırmaktır.







Akne hayatı nasıl etkiler ?[/b]







Akne bir sağlık problemi olmanın ötesinde kişinin sosyal yaşantısı üzerinde önemli derecede etkiye sahiptir. Özellikle ergenlik çağında görülmesi, kişilik gelişimdeki bozukluklara, kendine olan güven duygusunun azalmasına, topluluk içerisinde rahat davranamamasına, yeni insanlarla tanışmaktan kaçmasına kadar bir çok sosyal probleme sebep olabilmektedir. Akneli hastalar toplum içerisinde yüzlerini saklamak ihtiyacı duyarlar. Başkalarıyla konuşurken karşısındakinin sürekli olarak sivilcelerine doğru baktığını düşünür ve utanırlar. Karşı cinsle iletişim kurmaktan beğenilmeme kaygısıyla kaçarlar. Tüm bunlar psikolojik sorunlarla ortaya çıkabilir.

Aknenin psikososyal etkileri var mıdır ?







Sık rastlanması ve daha çok kozmetik şikayetlere neden olduğu düşünülmesine rağmen akne, kişilerde psikolojik ve sosyal açıdan ciddi kısıtlamalar yaratabilmektedir. Yurtdışında şiddetli akne kalıcı skarlara neden olmasıyla özellikle erkeklerde r nedeni olarak belirlenmiştir [1].







Bu derece şiddetli olmayan akne hastalarında bile yarattığı sorunlar nedeniyle, dermatolojik hastalıklar içerisinde en sık rla sonuçlanan ikinci hastalık olduğu bildirilmiştir [2]. Ayrıca, akne hastalarının kendilerine güven duyguları daha az, sosyal ilişkileri kısıtlı, depresyon, anksiyete skorları ise daha yüksek olarak bulunmuştur [3]. Bu nedenle tedavi edilmesi gereken önemli bir sorundur.







Akne, medikal ve estetik nedenlerin yanısıra, sosyal ve psikolojik nedenler yüzünden de tedavi edilmesi gereken bir durumdur. Bir uzmanın söylediğine göre "Akne vulgaris kadar psişik travma yaratan, çocuk ile aile arasında uyumsuzluklara yol açan, genel güven eksikliği, aşağılık duygusu ve yakınmalara yol açan bir başka hastalık yoktur."







Bir başka uzman aknenin psikolojik etkilerini bozulmuş öz- saygı, sosyal bozukluk, depresyon ve öfke olarak açıklamıştır. Güncel yaşamda akneli gençlerde görülebilen değişiklikler flörtte, sportif etkinliklere katılımda ve iştahta azalma, okulda başarısızlık (akademik performans bozukluğu) ve işsizlikte artmaktadır.



Kısaca aknesi olan kişiler;







Vücutları hakkında olumsuz bir imaja sahip olabilirler.



Kızgın ve öfkeli olabilirler.



Kendilerine olan güvenleri azalabilir.



Durumlarından utanabilirler.



Kaygı, tasa hissedebilirler.



Düş kırıklığı yaşayabilirler.



Nelere Dikkat Etmeli?







Aknede stres, kalitesiz kozmetik ürün kullanımı, aknenin kozmetik ürünler ile gizlenmesi, cildin yağlara maruz kalması, aşırı terleme akneyi kötüleştiren etkenlerin başında gelir. Kadınlarda menstrüasyon (adet) dönemi öncesi aknelerde artış görülebilir. Aknelerle oynamak ve sıkmak daha çok yayılmasına ve kötüleşmesine neden olacaktır.







Tıbbi araştırmalar yiyecekler ile akne arasında direkt bir ilişki olmadığını göstermektedir. Fakat herhangi bir yiyeceğin akneyi kötüleştirdiği düşünülüyorsa o yiyecekten uzak durulabilir. Oldukça yaygın görülen bir hastalık olan akne psikolojik ve estetik yönden, ayrıca cilt sağlığı açısından tedavi edilmesi gereken bir durumdur.

Akne tedavisi nasıl olur ?







Akne tedavisi tamamen hastaya özel olarak seçilen bir tedavidir. Tedavi seçimi lezyonların şiddetine, hastanın yaşına ve daha önce uygulanmış tedavilere göre planlanır.



Tedavide kullanılan ajanların (lokal veya sistemik) etkileri akneyi oluşturan mekanizmalara olan etkileri nedeniyle dört grupta toplanmaktadır:







1. Folliküler keratinizasyonu düzelten (komedolitik),



2. Sebase bez aktivitesini azaltan,



3. Folliküldeki bakteriyel popülasyonu, özellikle de



P. acnesi azaltan,



4. Antiinflamatuvar etki gösteren ilaçlar.







Akne tedavisinin amacı akne lezyonlarını yok etmek ve yenilerin oluşumunu önlemektir. Farklı sebepleri tedavi etmek için bazen iki ya da daha çok akne ürünkullanılabilir. Aknenin klinik tedavisinde iki yol vardır: sistemik ve topikal (cilde sürülebilen ) tedavi. Hafif ve orta şiddetli akne vakalarında topikal tedavi yeterlidir.







Kaynaklar:







1. Cotterrill JA, Cunliffe WJ. Suicide in dermatological patients.



Br J Dermatol 1997; 137:246-50.



2. Gupta MA, Gupta AK. Depression and suicidal ideation in



dermatology patients with acne, alopecia areata, atopic



dermatitis and psoriasis. Br J Dermatol 1998; 139:846-50.



3. Lasek JR, Chren M. Acne vulgaris and the quality of life of



adult dermatology patients. Arch Dermatol 1998; 134:454-8.



NOT: Yukarıda yer alan bilgiler Embil web sayfası ve Embil basılı materyallerinden alınmıştır.







Kaynak:Kadınvizyon