Bilinçli Sporla Sağlıklı Yaşayın!Vücudun spordan maksimum kazanç sağlaması için, organizmaya kaldırabileceği kadar bir yükün bindirilmesi gerekiyor. Uzmanlar, insanlara, sağlıklı yaşam için koşmak yerine öncelikle yürümeyi öneriyorlar. Çünkü koşu için belli bir güç gerekiyor ve vücuda ekstra bir yük biniyor. Ayrıca vücudun bu yüke adapte olması gerekiyor. Aksi halde zararlı olabiliyor. Sağlıklı spor yapmak isteyen bir kişinin elinde bir program bulunmalı. Bu program yavaştan ağıra doğru gitmeli ve mutlaka kontrollü olmalı. Organizmanın, uygulanacak sporun yükünü kaldırıp kaldıramayacağını veya ne kadarına ugyun olduğunu anlamak için kişinin yaşı da göz önünde bulundurularak, mini bir check - uptan geçirilmesi gerekiyor.
Spora başlamadan önce mutlaka hazırlık gerekir
Sağlık kontrollerinden sonra eğer kişinin durumu uygunsa, spora başlayabilir. Ancak böyle testler sadece sporun organizma tarafından nasıl karşılanacağını gösterir. Bunun dışında bir de spor sırasında karşılaşılan sorunlar, sakatlıklar vardır. Bunları önlemek için de alınması gereken bazı önlemler var. Özellikle aerobic ya da step yapmak isteyenler için, spor öncesi alınacak önlemler çok önemli ve basit. Burada yapılacak tek şey vücudu ısıtmak. Isınma hareketleri, sakatlıkların önlenmesinde önemli bir rol oynar. Kasların istekle hareket ettirilmesi için gereken enerji, yemeklerden, şekerden, yağdan, proteinden temin edilir. Şeker yandığı zaman yüzde 25 oranında enerji açığa çıkar. Gerisi ısıya dönüşür. Bu ısı fazlaysa, organizmadan uzaklaştırılmalı. Ancak kas yeterince ısınmamışsa, kasılmada sorunları ortaya çıkar. Bu da sakatlıkların temel sebebini oluşturur.
Kaslar basit hareketlerle ısıtılabilir
Eğer bir spor salonundaysanız, spora başlamadan önce koşu bantlarında hafif hızda düz koşular yapabilir ya da
e binebilirsiniz. Koşu bantlarının düz olması önemli bir faktördür. Ayrıca kas germe hareketleri ve bildiğimiz, basit kültür fizik hareketleri yapabilirsiniz. Bunlar sakatlanmayı önleyen basit ve etkili egzersizlerdir.
Spor aralarında bol sıvı almalı
Egzersiz sırasında sadece eklemlerle ilgili değil, başka fiziksel sorunlar veya kalp krizi gibi bazı riskler söz konusu olabilir. Bunların önemli bir nedeni, sporun tok karına yapılmasıdır. Spora yemek yedikten en az 4 saat sonra başlanmalı. Aksi halde, dolu midenin kalp üzerine baskısı yüzde 30 oranında fazla olur. Yani zaten sporla üzerine bir yük binen kalbe, ayrıca yüzde 30'luk bir baskı daha eklenir. Kalp gereğinden fazla çalışır ve eğer kalpte herhangi bir gizli yetersizlik varsa, enfarktüs riski meydana gelir.
Eskiden spor aralarında su içilmesi engellenirdi. Günümüzde bunun yanlış bir inanış olduğu savunuluyor. Spor esnasında susuzluk ve iyon eksikliği kötü etki yapar. Arada su içilmesi ve suyla birlikte iyon ve çok az miktarda glikoz alınması, spor sırasında vücudun su ihtiyacını sürekli dengede tutma açısından önemli ve yararlıdır.
Hangi sıvıdan ne kadar almak gerekir?
Belirli aralıklarla bir bardağı geçmemek üzere su içilebilir. İçilen sıvının meyve suyu olmaması gerekir. Çünkü koyu meyva suları, vücuttaki suyun midede toplanmasına neden olur. Oysa burada amaç, vücudun su miktarının kanda ve organlarda toplanmasını sağlamak. Özellikle yaz günlerinde, fazla terleme olduğundan, ara içecekler önem taşır. Bu dönemlerde iyonlu, şekerli sular alınmalı. Bunun için piyasada satılan spor içecekleri uygun olabilir.
Sporu uygun bir zemin seçin!
Egzersiz sırasında en sık yaşanan sorunlardan biri bilek ve diz sakatlanmaları. Bunların en başlıca nedenleri ise, düzgün ve uygun olmayan zeminlerde spor yapılmasıdır. Özellikle step ve aerobic gibi sporların özel esnek zeminli salonlarda, ebatları iyi ayarlanmış esnek step tahtalarında yapılması gerekir. Yürüyüş ve koşu için de seçilen zeminler çok önemli. Genellikle ülkemizde bu tür sporlar için uygun zeminler olmadığından, uygulamalar hep asfalt üzerinde yapılır. Ancak sert zemin diz sakatlıklarının oluşmasında oldukça etken. Bu nedenle mümkün olduğunca engebesi olmayan, toprak veya çimen zeminlerin bulunması ve bunların üzerinde spor yapılması önerilir. Eğer böyle bir zemin yoksa, uygun spor ayakkabıları temin etmek önem taşır. Tabii, sulu zeminlerin de sakıncalı olduğunu belirtmekte yarar var. Zemin uygun olmadığında ayak bileğinde ya da dizlerdeki eklemler birbirlerine vurur, sürtünür ve yaralanmalar meydana gelir.
Sakatlanmalarda hemen müdahale için...
Spor anında adale yırtılması, tendon kopukluğu tarzında rahatsızlıklar çok sık yaşanır. Böyle bir anda sadece bir acı hissedilir, ancak teşhis konulması mümkün olmaz. Bu durumde sporu hemen bırakmak ve soğuk uygulaması yapmak gerekir. Soğuk uygulaması, buz torbaları ve beze konulmuş buzlarla yapılır. Soğuk, damarların büzülmesini, böylece damardan dışarı sıvı sızıntılarının engellenmesini sağlar. Böylece şişlikler de engellenir. Ardından acıyan, zedelenen yerin hafif bir şekilde bandajlanması ve doktora gidilmesi gerekiyor.
Spordan sonra duş şart
Spor sonrasında alınan duşta sağlığa önemli katkılar sağlıyor. Bu konuda dikkat edilmesi gereken önemli nokta, duşun ter soğuduktan sonra yapılması. Sporun hemen sonrasında, vücut daha sıcakken damarlar oldukça geniştir. Bu durumdayken sıcak suyla alınan duş, damarların daha da genişlemesine ve tansiyonun düşmesine neden olur. Ayrıca kalbe az kan gider ve beslenme sorunları başlar. Aşırı soğuk suyla duş alınması da damarların aniden büzüşmesine ve tansiyonun yükselmesine yol açar. Bu da enfarktüs riski yaratır. En iyisi, ter soğuduktan sonra ılık suyla duş yapmaktır.