Yeni Bir Beyin

[bluemoon24]

Sinirbilim uzmanları, bırakın beyin naklini akıllarından

geçirmeyi, beyin dokusu nakli yönünde ilk deneysel adımlar atmadan çok önce,

bilim adamları bu tür olası bir cerrahi girişimin sonuçlarını enine boyuna

tartıyorlar, beyin nakli ameliyatında alıcı mı, yoksa verici mi olmanın daha iyi

olduğu sorusuna bir yanıt getirmeye çalışıyorlardı. Bir başka deyişle,

Tom ile beyinlerinizi değiş tokuş ettiğinizi varsayalım. Bu durumda gerçek siz,

beyni Tom'un bedenine iliştirilmiş kişi midir yoksa Tom'un beyninin nakledildiği

kişi midir?Bu sorunun yanıtının Tom'un bedenindeki kişi olduğu

kanıtlanabilir, çünkü yaşamınızın en özel ve su yüzüne çıkmasından en çok

çekindiğiniz ayrıntıları bilen o. Bedeninizi daha önce taşıyan kişinin dizinde

bir sorun olabilir, ama o bunun nedenini bilemeyecektir. Beyin değiş

tokuşuyla ilgili kuramsal görüşlerini toparlayan Tufts Üniversitesi bilim

adamlarından Daniel Dennett, böylesi bir alışverişin hiç de adil olmadığı

sonucuna varıyor, Şimdiki bedenimle ilişkimin kesildiği açıkça ortadaydı, ama

beynimden soyutlanmam olanaksızdı. Deneyimlerim beyin naklinde kişinin

genellikle alıcıdan çok, verici olmak istediğini gösteriyor diyordu.Tüm

beyin nakli günümüzde de bilimkurgu özelliğini koruyor. Bilim adamları böylesi

bir şeyin tümden olanaksız olduğunu düşünüp bir yana atmasalar da, gerekli

bağlantıların aşırı karmaşık olmasından ötürü, bunun en azından önümüzdeki 20

yıl içinde gerçekleşemeyeceğine inanıyorlar. Öte yandan, beyin hücreleri

naklinin geleceği söz konusu olduğunda, bunun çok farklı bir şey olduğunu öne

sürüyorlar.Beyin Hücresi Nakilleri ve SonuçlarBugüne dek yapılan

beyin hücresi nakilleri farklı sonuçlar ortaya koydu. Sözgelimi, bir milyonu

aşkın Amerikalıyı giderek devinim ve konuşma yetisinden yoksun bırakan parkinson

hastalığının sağaltımına bir gözatalım. Hastalık, iletilerin beyinden bedenin

öteki bölümlerine gönderilmesinde etkili olan dopamin adlı kimyasalı üreten

beyin hücrelerinin giderek bozulmasından kaynaklanıyor. 10 yıl kadar

önce İsveçli bilim adamları insan dölütünden aldıkları dopamin üreten hücreleri

parkinsonlu hastaların beyinlerine aktarmaya başladılar. Bu işlem sonucunda

hastaların bir bölümünün devingenliğinde olumlu bir gelişme meydana geldiyse de,

bu gelişme genellikle kısmi oldu, kimilerinde de hiçbir gelişme olmadı.

Yöntem zamanla daha başarılı olsa, kürtajla alınan dölüt hücrelerinin

kullanılması yönündeki törel sorunların üstesinden gelinse bile gelecekte yaygın

biçimde uygulanması çok güç. Çünkü bu işlemde her hasta için 15 dölütten alınan

hücrelerin hiç beklemeden aktarılması gerekiyor.Durum böyle olmakla

birlikte, Başkan George Bush'un deyimiyle, Beynin On Yılı sona ererken

sinirbilim uzmanları beyin hücre nakillerinin parkinson ve lzheimer gibi

hastalıkları iyileştirmese bile en azından durduracağına giderek inanıyorlar.

Daha bir yıl öncesine dek bile böylesi birşeye saçmalık gözüyle

bakılmaktaydı. Gelgelelim, geçenlerde, dölüt aşamasındaki beyin hücrelerinin

herhangi türde beyin hücresine dönüşebilen, sinir ucu hücreleri adı verilen ana

hücreler içerdiğinin bulunmasıyla birlikte bu görüş de geçerlilik kazandı.

Harvard Tıp Fakültesi bilim adamlarından Dr. Evan Snyder, bu hücrelerden

aldığı örneklerle laboratuvarda kitle üretimine geçti. Snyder, hücrelerin

zarar gören erişkin beynine aktarılmaları durumunda ölü hücrelerin yerini

tutmalarını bekliyor.Tıp uzmanları, eğitimlerini aldıklarına kendilerine

erişkin beyninin esnek olmadığı, bir başka deyişle, sinir hücrelerinin

kendilerini yenileyemedikleri öğretildi. Bıçakla elinizi kestiğinizde, deri yeni

hücreler ürettiğinden kesiğin açtığı yara birkaç gün içinde kapanırken, beyne

kötü bir şey olduğunda böylesi bir onarıma tanık olunmuyordu. Acaba bu neden

böyleydi? Snyder, bugüne dek, beynin plastik olmadığı, yeni hücreler

üretmediği, bireyin gereksindiğinden çok daha fazla sayıda beyin hücresiyle

doğduğu, ancak yaşlandıkça bunların sayısının giderek azaldığı görüşü egemendi.

60'lı yılların başlarında dirimbilimciler erişkin fare beyninin iki yerinde yeni

hücreler üretildiğini buldular.Ne var ki söz konusu buluş kemirgenlere

özgü önemsiz bir özellik olarak yorumlanarak hemen unutuluverdi. 80'li yılların

ortalarında Rockefeller Üniversitesi'nden Fernando Nottebohm, erişkin bir

kanaryanın beyninin günde 20 bin gibi bir hızla yeni sinir hücreleri

üretebildiğini keşfederek kuşbeyinli kavramına yeni bir boyut getirdi.

Başka bilim adamları da balık ve sürüngenlerde benzer bir özelliğe

dikkat çekmelerine karşın, insanların da aynı özelliğe sahip olup olmadıkları

yönünde kesin bir kanıt elde edilemedi. İşin aslına bakarsanız, çoğu sinirbilim

uzmanı böylesi bir olasılığı aklından bile geçirmiyordu.Snyder ise bu

konuda pek emin değildi. Doğa birçok canlıya bu özelliği bağışlarken,

insanoğlunu böylesi bir nimetten yoksun bırakması anlaşılır gibi değildi.

Snyder, 1992 yılında, fare beyinlerinden sapı andıran hücreler

aldıklarını ve bunları yapay olarak yetiştirdiklerini belirten bir rapor

yayımladı. Daha sonra, sinir hücreleri beynin hücrelerin yenilenmediği bilinen

çok küçük bir bölgesinde yok olan bir dizi fare üreten Harvard Tıp

Fakültesi'nden Dr. Jeff Macklis ile birlikte çalışmaya başlayan Snyder, kendi

ürettiği hücreleri bu farelere aktardı. Hücreler hızla beynin zarar

gören bölgesini saptayarak kendilerini yenilediler. Sinir ucu hücrelerini

farelerdeki çoklu sklerozu andıran bir tür hastalığın sağaltımında kullanan

Snyder, en son çalışmasında felç gibi kitlesel beyin hastalıklarını da sinir ucu

hücreleriyle sağaltmayı başardı.Farelerle ilgili her gelişme gerçekte

insanlar için de atılmış bir adım sayılıyor. Bu tür bulgular her geçen gün

artıyor. Son üç yıl içinde bilim adamları beyin hücrelerinin insanı andıran kimi

maymun türlerinde de kendilerini yenilediklerini ortaya koydular. En önemli

bulgu ise geçen yıl elde edildi. İsveç Halk Enstitüsü'nden Fred Gage ve ekibi

sinir hücrelerinin insan beyninin bellek ve öğrenmeden sorumlu hipkampus

bölgesinde üretildiğine tanık oldu.Yeni Bir BuluşGage'nun buluşu

Snyder'in verileriyle birlikte değerlendirildiğinde sonuç çarpıcıydı. Buna bir

de Princeton Üniversitesi'nden bir ekibin geçen ay elde ettiği bir buluş

eklenince, bilim dünyasında yer yerinden oynadı. Sözkonusu ekip erişkin makak

maymunlarının beyinlerindeki en karmaşık bölge olan beyin zarında sürekli olarak

yeni hücreler üretildiğine tanık oldu. Artık bilim adamları beyin

hastalıklarının eninde sonunda iyileştirileceği konusunda son derece umutlular.

2020 yılına gelindiğinde bu tür sorunlara çözüm getirecek yöntemlerin

geliştirilmiş olacağına inanılıyor.Tüm beyin nakli denli çarpıcı olmasa

bile, beyin hücrelerinin bir başkasına aktarılması da kimi felsefik sorunları

gündeme getiriyor. Kimi bilim adamları bu tür bir uygulamanın bellekte bir

değişime neden olup olmayacağını, yeni hücrelerin eski anıları silip

silmeyeceğini sorguluyorlar.Snyder, tüm bunların metasinirbilim

olduğuna dikkat çekerek, hücrelerin geçmişte yaşananları anımsamak yerine onları

barındıran kişiden etkileneceklerine inandığını belirtiyor ve bu yüzden verici

olmaktansa alıcı olmayı yeğlediğini öne sürüyor.



Siyaset, Bilim Ve Tarih Bilinci (Doğan Özlem )The Benefits Of TreesEnerji TasarrufuAlternatif Ucuz Enerji KaynaklarıErozyonun Tanımı Ve ÇeşitleriDünyamızın HareketleriDoğalgazDeve KuşlarıTeknolojik CellatlarımızKüresel IsınmaÇimento İşkolu Ve SorunlarıAtmosferin Başlıca Gaz KirleticileriNükleer EnerjiYapay KristallerHyrogen Fuel  The Fuel Of FutureKentiçi Ulaşımı Ve Çevre SorunlarıPrcı HakkındaÇevre Kirliliği Ve SonuçlarıSivil SavunmaUluslararası Hukuk Ve Çevre