Folik Asit

[bluemoon24]

Folik asit merkezi sinir sisteminin

işlemesinde hayati bir rol oynar. Folik asit incebağırsağın ilk kesiminde

emilir, sonra karaciğere giderek orada metabolize olur. Folik asit en fazla

yapraklı yeşil sebzeler, bira mayası, karaciğer, böbrek, yumurta, zarı alınmamış

tahıllar, ceviz, badem, fındık, fıstık, mercimek, ıspanak, yonca, mavi-yeşil alg

(yosun), maydanoz, nane, kurufasulye (baklagiller) ve tohumlu gıdalarda bulunur.

Yetişkinlerde folik asit gereksinimi günlük 400 mcg (mikrogram) dır. Gebelik ve

emzirme süresinde 400-800 mcg ?a gereksinim vardır

Eksiklik Belirtileri:

Hafif folik asit eksikliği toplumda oldukça yaygındır. Daha ağır eksiklik

durumlarına ise anemide rastlanır. Folik asit yada B12 vitamini eksikliği

olanlar sonunda anemik hale gelirler. Anemi belirtileri uyuşukluk, yorgunluk,

çaba harcandığında nefes darlığı, deride ve mukozada solgunluktur. Ağız

kenarlarındaki çatlakların folik asit yetersizliğinden ileri geldiği bilinirse

de bu, demir, B2 yada B6 yetersizliğinden de olabilir. Folik asit eksikliğinde

dil ağrılı ve kırmızıdır. Pürtükleri kaybolmuşcasına düzgündür. B12 ve demir

yetersizliğinde de benzeri belirtiler görülebilir. Folik asit eksikliği çoğu kez

dış belirtiler sonucunda değil, kan testleri sonunda, kişide anemi olduğu

anlaşılınca ortaya çıkar. Hafif eksikliklerde kişide deprasyon görülebilir. Daha

ağır eksikliklerde ise sinirler hasara uğrar, periferik nevropati

oluşabilir.

Eksikliği megalobastik kansızlığı da meydana getirir. Bu hastalığa tropikal

bölgelerde çok rastlanır. Bu eksikliğin başlıca nedeni, protein-kalori

eksikliğine dayanmaktadır. Normal beslenen insanlarda ancak sindirim

bozukluğunda ve gebelikte görülebilir. Sara hastalığında kullanılan ilaçlar

verilirken bu vitaminin de verilmesi gerekir. Bazı antibiyotikler bu vitamini

yok etmektedir. Bira, şarap, rakı vs. gibi alkollü içecekleri içen kimselerde ve

sigara kullananlarda da bu vitamin eksikliği oldukça sık görülmektedir. Keçi

sütü de bu vitamin bakımından fakir olup, bu sütle beslenen çocuklara da folik

asit takviyesi yapılmalıdır. Sara hastalarına folik asitin B12 vitamini ile

birlikte gerektiği zaman verilmesi uygun olur. Suda eriyen bu B vitamini türü,

kırmızı renkli kan hücrelerinin (alyuvar) üretimi, büyümesi ve yeniden oluşumu

için gerekli olan RNA ve DNA gibi nükleik asitlerin meydana gelmesine yardımcı

olur.

Folik asit özellikle büyüme sırasında ve stres halinde de gereklidir.

Özellikle psikiyatrik hastalığı olanlarda folik asit eksikliği yaygındır.

Depresyonlu hastalar, hatta şizofrenikler açık folik asit eksikliği gösterirler.

Bu tür hastalara folik asit verilince depresyon geçtiği gibi, hastanın hastanede

kalma süresi de kısaltılmış olur. Çoğu kez böyle hastalarda öbür B grubu

vitaminlerin de eksikliği vardır. Onun için tüm psikiyatrik hastalara B komleks

verilmesi yönünde bir görüş vardır. Yaşlılar ve ussal (zekasal) gerileme

gösterenler de B kompleksle takviye edilmelidirler.

Hamilelikte Folik Asitin Önemi :

Son yıllardaki en ilginç bulgulardan biri de, folik asidin spina bifida

denilen hastalıktaki önleyici rolüdür. Spina bifida, ana karnındaki dölütün

omurgasının iyi gelişememesi, bunun sonucu olarak da sinir sisteminin hasar

görmesidir. Spina bifidalı çocuklar deforme doğar, ya doğmadan önce yada hemen

sonra ölür. Yaşayabilenler uzun süreli tıbbi tedaviye gereksinim gösterirler.

Daha önce spina bifidalı yada ağır bir sinir sistemi anormalliği bulunan çocuk

doğurmuş her kadın, gebe kalmadan önce doktoruna danışmalıdır. Böyle kadınların

beslenme durumu ve folik asit düzeyi gebelikten önce saptanmalıdır. Bakınız:

Gebelik Öncesi Bakım. Folik asidin hamilelik boyunca önemi omirilik ve/veya

beyin sistemiyle ilgili özürlü çocuk doğurma (Spina bifida) riskini

düşürmesinden kaynaklanır. Bu nedenle A.B.D Halk Sağlığı Servisi (The U.S Public

Health Service) hamilelik boyunca bir kadının günde 400-800 mcg Folik Asit

almasınını öneriyor.

Hamilelik dünyanın en büyük mucizelerinden olsa da bebeğinizin ve kendi

sağlığınızın sürekliliği için bu mucizeyi korumalısınız. Bunun yollarından

birisi de folik asit tüketiminizle ilgili. Hamile olduğunuzu anladığınız

dönemden itibaren yaşamınızın önceki dönemine; beslenme yanlışları yaptığınız,

kendinize dikkat etmediğiniz, içki, sigara içtiğiniz zamanlara kalın bir çizgi

çekin ve her şeye yeniden başlayın. Bu başlangıçta elinizde bulunması gereken

ipuçları sizi mutlu sona daha bir güvenle yaklaştıracaktır. Bu arada tabii ki

doktorunuzun tavsiyelerinden uzaklaşmayın. Her gün mutlaka folik asit

tüketmelisiniz Özellikle hücre bölünmesinde ve hücrenin genetik yapısının

oluşmasında önemli rol oynayan folik asit, gebeliğin erken dönemlerinde,

bebeğinizin merkezi sinir sisteminin gelişimi için fazlasıyla gerekli bir

maddedir. Embriyo, gebeliğin ikinci ve on ikinci haftaları arasında yeterli

folik asit alamazsa özellikle beyin ve omurilik ile ilgili anormallikler olmak

üzere doğumsal gelişim bozuklukları görülme riski artabiliyor. Ayrıca kan yapıcı

organların etkilenmesine bağlı olarak annede kansızlık gibi belirtiler ortaya

çıkabilir. Beslenme ve diyet uzmanı Selahattin Dönmez, folik asitle ilgili

olarak şu bilgileri veriyor: ?Folik asit bebek gelişimi için çok önemli olup,

hayati bir önem taşıyan organizmada protein sentezi, hücre çoğalması, kemik

iliğinin görevini eksiksiz yerine getirmesi gibi işlevlerde bulunur. Eğer folik

asit eksikse bebeklerde sinir sistemleriyle ilgili oluşum bozuklukları

görülebilir. Bu yüzden gebeliğin özellikle ilk üç ayında özellikle fazla

kullanmanız gerekir. Unutulmaması gereken önemli bir ayrıntı da folik asit

vücutta depolanmaz. O yüzden her gün alınmalıdır.?

Folik asit hakkında bilmeniz gerekenler:

Folik asit, hücre yapı taşlarının, kırmızı kan hücrelerinin (alyuvarlar) ve

sinir dokularının oluşumunda etkili oluyor. Gebelikte görülen kansızlığın en

büyük sebebi de folik asit eksikliği olarak çıkıyor karşımıza. Günlük

yaşantımızda ateşli hastalıklar, dişlerdeki kanamalar ve plakalar için yardımcı

bir tedavi olan folik asit, dişeti hastalıklarının tedavisinde de kullanılıyor.

Yani ağız sağlığı konusunda da gerçekten önemli.

Vücutta folik asit eksikliği varsa, hücreler bölünme ve çoğalma özelliklerini

kaybediyor. Ayrıca bu eksikliğe bağlı olarak, gebelikte kansızlık ve bebeklerde

gelişim bozuklukları gibi sorunlar da görülebiliyor.

Sağlığımız için çok önemli?

Son yıllarda yayınlanan bazı önemli araştırma sonuçlarına göre, suda eriyen B

vitaminlerinden folik asit çeşitli rahatsızlıklarda ve özellikle kalp

hastalıklarında koruyucu etki sağlıyor. Folik asit B vitamini ve bazı

yiyeceklerin içinde doğal olarak bulunuyor. Folik asit ihtiyacını, özellikle

hamileler; bu vitaminden zengin olan yiyeceklere günlük beslenmelerinde daha

fazla yer vererek karşılayabilirler. Ancak bu düşünüldüğü kadar kolay olmaz. En

zengin folik asit kaynakları olarak bilinen yiyecek maddeleri karaciğer,

mercimek, kuru fasulye (kuru baklagiller), ıspanak, ceviz, badem, fındık ve

fıstıktır. Bunlardan düzenli şekilde bol miktarlarda tüketenler gereksinimlerini

yeterince Mavi-Yesil Alg (Yosun) karşılayabilirler. Ancak bazı hastalık

tehlikesi geçiren hamilelerde (ki bu gibi durumlarda doktorunuz sizi uyarır)

folik asit eksikliğini doğal yollarla yani yiyeceklerle karşılamak kolay

değildir. Bu nedenle vitamin takviyesi gerekmektedir. Belli ölçüde risk taşıyan

herkesin yeterli miktarlarda folik asit alabilmesi için en emin yol ya vitamin

hapı takviyesi ya da folik asitle zenginleştirilmiş bazı temel yiyeceklerin her

gün düzenli olarak ve aksatılmadan tüketilmesidir. Tüm kadınlar için hamile

kalmadan veya gebeliğin ilk dönemlerinden önce düzenli olarak yeterli miktarda

folik asit tüketimi büyük önem taşımaktadır. Bir kadın hamile olduğunu

anladığında, folik asitin tüm faydalarından yararlanmak için belki çok geç

olabilir. Dolayısıyla hamile kalmayı planlayan herhangi bir kadın önceden folik

asit ihtiyacını karşılamayı düşünmelidir. UT Southwestern Medical Center? daki

beslenme uzmanları zengin folik asit kaynakları olarak yapraklı yeşil sebzeleri,

portakal veya portakal suyunu ve brokoliyi de gösteriyorlar. 2002 yılından

itibaren Bazı Avrupa ülkeleri ile A.B.D ?de un, pirinç ve makarna gibi

yiyeceklerin folik asit katkılı olarak üretilmesi planlanıyor. Bu gerçekten iyi

bir fikir çünkü yakın zamanda yine A.B.D ?de yapılan bir araştırmada 18-45 yaş

arasında ve hamile olmayan bayanların % 30?unun folik asit içeren vitaminler

veya tabletler kullandığı ortaya çıktı. Bir kadın hamile kalmayı planlamasa bile

günlük tavsiye edilen 400 mcg (microgram) folik asit almalıdır.

Alacağımız folik asit miktarı ne kadar olmalı?

Yapılan çeşitli araştırmalarda görülüyor ki günlük folik asit ihtiyaçları

yaşa göre değişiyor. 0 - 6 ay arası bebekler günde 40 mikrogram (mcg), 7 - 12 ay

60 mikrogram, 1 - 12 yaş arası çocuklar günde 100 mikrogram ve 13 yaştan

büyüklerin ise günde 200 - 400 mikrogram folik asit almaları öneriliyor. Folik

asit eksikliği yüzünden sinir sistemlerinde oluşum bozuklukları olabilecek çocuk

doğurma riski taşıyan gebelerin günde en az 400-800 mikrogram kadar folik asit

alması öneriliyor. En zengin kaynaklardan karaciğerin 100 gramında 270, 100 gram

kadar kuru fasulyede 125 birim ve mercimek de 107 birim folik asit bulunduğu göz

önüne alınırsa sadece gıdalarla bu ihtiyacımızı karşılayabilmek çok kolay

olmayacak. Takviyeli gıdalarla veya vitamin haplarıyla açığı kapatma yoluna

gidilebilir.

Yukarıda da belirttiğimiz gibi folik asidin önerilen günlük dozları yaş ve

cinsiyete göre değişiyor. Hamilelerde gereken günlük miktar bebeğin gereksinimi

nedeniyle iki katına yükseliyor. Hamilelik sırasında folik asit eksikliğine

bağlı olarak, bebeklerde bazı doğumsal anomaliler görülebiliyor. Sigara ile

folik asit arasında ise ilginç bir bağlantı var; çünkü sigara dumanının, akciğer

hücrelerinde folik asit noksanlığına neden olan akciğer kanseri oluşumunda rol

oynadığı düşünülüyor. Düzenli alkol kullananların da folik asit noksanlığına

neden olarak akciğer kanseri oluşumunda rol oynadığı düşünülüyor. Düzenli alkol

kullananların da folik asit gereksinimi artıyor.

Bu nedenle kadın veya erkek sigara içen ve/veya düzenli alkol alan kişilerin

de günde 400-800 mcg folik asit tüketmeleri onları çeşitli hastalık risklerinden

koruyacaktır.

Her bir folik asit tableti 800 mcg (mikrogram) folik asit ve 25 mcg

(mikrogram) Vitamn B12 içermekte olup, ek gıda olarak yemeklerle beraber

yetişkinler günde yarım veya 1, anne adayları ise 1 tablet alabilirler. Bilinen

herhangi bir yan etkisi yoktur.



Insulin Vücutta Nasil İş Görür?Diyabet TipleriTip 1 Diyabetin Nedenleri[img]images/smilies/biggrin.gif[/img]aha Fazla Posa Yiyin.Hangi Yiyeceklerde Yağ Vardır?Hangi Yiyeceklerde Protein Vardır?Nişastalı Yiyecekleri Yerseniz Ne Olur?Şeker Yerseniz Ne Olur ?Tip I DiyabetYiyecek DeğişimiDeğişim ListeleriKalp Sağlığını Korumak İçin Ne Yapmalıyız?Daha Az Tuz TüketinYapay TatlandırıcılarUygun Zamanlarda BesleninTip II diyabetYürüyüş Yapmanın FaydalarıDoğru Olan Fiziksel Aktiviteyi SeçmekEgzersize Başlamadan ÖnceFiziksel Aktiviteler