Spermatogenez erkekte sperm üretimi

[Bluesky24]

Erkekteki üreme hücresi olan spermler testiste direkt bu

şekilde üretilmezler. Sperm üretimi oldukça uzun ve

karmaşık bir süreçtir. Germ hücrelerinin çeşitli

aşamalardan geçtikten sonra sperm hücresi haline gelmesi

"spermatogenez" olarak adlandırılır. Bu süreç

içinde germ hücreleri mayoz bölünme sonrası 46 kromozomlu

diploid halden 23 kromozomlu haploid hale gelirler ve ve yine 23

kromozom içeren haploid yumurta hücresi ile birleşerek yine 46

kromozomlu yeni bir bireyin oluşmasına olanak sağlarlar.

Spermatogenez 3 aşamada incelenebilir:





Proliferasyon fazı: Burada germ hücreleri mitoz

bölünme ile çoğalarak kendilerinin aynısı olan

hücreler oluştururlar

Redüksiyon-Bölünme fazı: Miyoz bölünme ile germ

hücreleri kromozom sayılarını 23'e indiriler

Farklılaşma fazı: Sperm öncülü hücreler sperm

hücrelerine dönüşürler.





Her aşamada hücreler spermatogonia, spermatosit,spermatid

gibi farklı isimler alırlar.



İnsan testisi scrotum adı verilen torba şeklindeki dokunun

içinde yerleşmiştir. Her bir testis yaklaşık 20 cc hacminde

ve 4.5-5 santimetre uzunluğundadır. Hacim artan yaşla birlikte

giderek azalabilir ve yaşlı kişilerde testisler daha küçük

olabilir. Testis dokusu içinde kan damarları, sinir lifleri ve

kas hücreleri içeren bir kapsül tarafından çevrelenmiştir.

Bu kapsülün fonksiyonu tam olarak bilinmemektedir.



Spermatogenez yani sperm üretimi testis içinde seminifer

tübül adı verilen yapılar içinde gerçekleşir. Seminifer

tübül adından da anlaşılacağı gibi içi boş tüp

şeklinde çok ince ve uzun bir dokudur ve seminifer epitel adı

verilen bir tabakadan oluşur. Her bir testis içinde yaklaşık

500 seminifer tübül bulunur ve tek bir tübülün uzunluğu

30-70 santimetredir. Seminifer tübüller testis hacminin

yaklaşık %80-90'ını oluştururlar. Bu nedenle testis hacmi

kabaca sperm üretim potansiyeli hakkında fikir verir.Yumuşak

ve küçük bir testis yapısı sperm üretiminin düşük

olabileceği izlenimini uyandırır.







Seminifer epitel 2 tür hücre içerir. Germ hücreleri sperm

yapımından sorumluyken Sertoli hücresi adı verilen hücre

grubu da germ gücrelerinin etrafında destek dokusunu

oluşturur. testislerde bulunan bir diğer hücre türü de

erkeklik hormonu olan testosteron yapımını sağlayan Leydig

hücrelerdir. Seminifer tübül içinde spermatogenezin tüm

aşamalarındaki sperm öncülü hücreler bulunur. Farklılaşma

fazını tamamlayan hücreler seminifer tübül içine

salınırlar. Bu nedenle testisin farklı kesimlerindeki farklı

alanlarda gelişimin değişik evrelerindeki sperm üretimi devam

eder.



Proliferasyon fazı



Sperm hücrelerinin en olgunlaşmamış şekli olan spermatogonia

adı verilen hücreler seminifer epitelinin en alt tabakasında

bulunur. Bu hücreler mitoz bölünme ile sürekli çoğalarak

birbirinin aynısı hücreler oluştururlar. Mitoz ile çoğalan

bu hücreler seminifer epitelin daha üst tabakalarına doğru

ilerlerler.



Redüksiyon-Bölünme fazı



Çoğaldıktan sonra spermatosit adını alan hücreler DNA

içeriklerini yani genetik materyallerini iki katına

çıkardıktan sonra 4 ayrı hücreye bölünürler. Bu 4

hücreden her biri artık 23 koromozom içermektedir. Miyoz

bölünme adı verilen bu süreç uzun bir zaman alır ve bu

nedenle seminfer tübüllerin hemen her alanında miyoz

bölünmenin değişik evrelerindeki spermatositler

görülebilir.



Farklılaşma fazı



Bölünerek genetik materyallerini yarıya indiren bu yeni

hücreler uzun bir süreç sonunda farklılaşırlar. Buna

spermiogenez adı verilir. Spermiogenez süresince üreme

hücreleri hem dölleme yeteneklerini kazanırlar hem de

spermlerin hareket yeteneğini sağlayan kuyruk gelişir.



Tüm bu fazlar sırasında sperm öncülü hücreler seminifer

epitelinin derinliklerinden yüzeye yani seminifer tübüllerin

iç boşluğuna doğru ilerler.



Epididim



Testis dokusu içindeki spermatozoa hücreleri hareketli

değilleridir ve yumurta hücresini dölleme yeteneğine sahip

değildirler. Bu yeteneği epididim içerisinde ilerlerken bir

olgunlaşma süreci sonunda kazanırlar. Epididim yaklaşık 3-4

metre uzunluğunda kıvrımlı bir dokudur. Spermlerin hareket

yeteneğini kazanmalarının yanısıra epididim bir çeşit

rezervuar görevi de görür.



Epididimde bekleyen spermler yaklaşık 35 santimetre

uzunluğundaki vas deferens adı verilen yine boru şeklinde bir

yapı ile pelvise ulaşırlar. Buradan ejekulatuar kanala

açılarak erkek orgazmı sırasında prostat sıvısı ile

karışarak penis ucundan dışarıya atılılırlar.



******



KAYNAKLAR





Clermont, Y. . Kinetics of spermatogenesis in mammals

seminiferous epithelium cycle and spermatogonial renewal.

Physiol. Rev. 1972;52;198-236.

Schlegel PN, Chang TSK Physiology of male

reproduction:The testis, epididymis and ductus deferens.

Campbell's Urology, 7th edition,

1997;1254-1286

Sharpe, R. Regulation of spermatogenesis. In The

Physiology of Reproduction (E. Kn obil and J. D. Neill,

Eds.), Vol. 2, pp. 1994:1363-1434. Raven Press. New York.





******



[/b] Geri





























































10 Şubat 2008



Saat: 14:20







UYARI



Çin

Malı ürünlere dikkat !

















































































































































Unutmayın!





Çalışan

anne adayları: Doğum

öncesi iznine ayrılmak için yapmanız gereken

işlemleri unutmayın













































Kaynak: Dr. Mumcu