Başarının Dinamiği: Bilgi

[Işıldayan Safir]

Yazar: Aytekin Erdem

Bir işi ya da bir projeyi hedefleyerek beklentilere uygun olarak sonuçlandırmaya başarı denilebilir. Bir kişi tarafından başarı olarak görülebilen bir iş, başkaları tarafından başarısızlık şeklinde yorumlanabilir. Bu yönüyle başarı kişiden kişiye değişen subjektif yani göreceli bir kavramdır.

Ancak benim üzerinde durmak istediğim başarı kavramı göreceli değildir. Yani toplumun büyük kesimi tarafından önemsenecek iş ve davranışları başarı sınıflamasına almak istiyorum. Çünkü kişisel başarılar önemlidir ama bu başarılar toplumun yararına olabiliyorsa önemi daha da artar. Bu durumda başarı toplumsallaşır, ulusallaşır ve hatta evrenselleşir.

Yukarıdaki düşüncemi örneklerle açıklamak isterim. Bir kişi vardır, zengin olmak ister. Kişinin zenginliği hedefleyerek işlerinde başarılı olması elbette güzel bir olaydır. İşin buraya kadar olan kısmı kişinin kendi dışındaki insanları fazla ilgilendirmez. Çünkü kişi, kişisel hedefine ulaşmış olup, kendine göre başarılıdır. Ama bu kişi elde ettiği kişisel başarıyı toplum yararına da sunabiliyorsa, o zaman toplum da kendisini başarılı bulur. Çünkü kişi zenginliğini toplum yararına sunduğunda, toplumun hedefleri ile kendi hedefleri paralellik kazanmış olur. Toplumu bir gemiye benzetirsek kişi de o geminin içindedir. Geminin rotası belli ise gideceği yer de biliniyor demektir. Gemideki yolcular gidilecek yeri severek hedeflemişlerse, yolculuk da, yolculuktan sonrası da daha güzel olur.

Başarının insan psikolojisini olumlu yönlendirmesi gibi güzel bir işlevi de vardır. Başarılı bir kişi kendisi mutlu olacağı gibi, çevresini de mutlu eder. Kişinin özgüveni artar. Özgüveni artan insan ise daha üretken olur.

[Işıldayan Safir]

Kazanan kişinin en önemli üç özelliği şu şekilde belirlenmiştir:

Sağduyu: Yani karmaşık görünen konuları basitleştirip en önemli yönünün çekirdeğine girebilme yeteneği.

Kendi alanını tanımak: Hem kendi tecrübeleriyle, hem de başkalarından aldığı bilgi ve fikirlerle o alan hakkında sağlam bilgilere sahip olmak.

Kendine güvenmek: Ki bunun da anlamı, yalnızca kendi halinden memnun olmayı değil, daha başka şeyleri içermektedir. En önemlisi yaşamınızda bir şeyleri harekete geçirmek için kesin eylemlere girişmektir.

Bir işi başarmak için yalnızca arzu yeterli olmaz. O arzuyu daha küçük parçalara bölmek, amaca “basamak sistemi” denilen yöntemle varmak gerekir. Basamak sistemi, büyük bir amacı ele alıp küçük parçalara ayırmak demektir. Büyük amaç, hedefe en iyi şekilde ulaşmaktır. Küçük parçalar ise, büyük amacı gerçekleştirmek için her farklı durumda gösterilmesi gereken performanslardır (küçük başarılar). Hedeflere basamak basamak ulaşmak aynı zamanda kendinize güveninizi de artırır. Düzey düşükken, başarılar daha sık sık gelir. Bu, insana olumlu bir geri besleme verir, çok daha büyük hedefleri gerçekleştirmek için gerekli olan takviyeyi sağlar.

Yeni bir konuyu öğrenirken de, önce basit tanım ve kavramlar sindirilirse; ilerledikçe konunun daha iyi anlaşıldığı ortaya çıkar. Bu nedenle gerek sosyal, gerekse teknik konularda basitten zora doğru bir anlatım biçimi izlenir. Konu sonundaki soru ya da problemlerde böyle sıralanır.

[Işıldayan Safir]

Küçük hedeflerden çok büyük başarılar gelebilmektedir. İnsan her amaca erişebilir, ama önce o amacı küçük “alt amaçlar” biçiminde bölmek gerekir. Her küçük amaç sizi gün be gün büyük amacınıza doğru götürecektir. Bu süreç dört aşamalı bir terminoloji kullanarak anlatılabilir: Tanımla, şematize et, zaman çerçevesini koy ve talep et.

Her önemli amacı yazılı olarak tanımlayıp, amaç açık seçik bir misyon haline getirilmekte, yasal bir anlaşmanın yetkileri verilmektedir.

Her amacı şematize etmekle, bu önemli amaçlar basamaklara bölünmekte, günlük ve haftalık programınıza daha kolay alınabilmektedir.

Zaman çerçevesi açısından en etkin yaklaşım, “Doksan Günün Büyüsü” diye tanımlanan şeydir. Esasen şirketlerin ara faaliyet raporları da aynı şekilde, üç ayda bir çıkarılmakta doksan günlük kazançları göstermektedir. Bu zaman diliminin kendine özgü bir ritmi vardır. Doksan günün büyüsü, bu süreyi bir "Kazanma Mevsimi"ne gidecek biçimde haftalık ve günlük parçalara bölerek yönetebilmekten kaynaklanır.

Kısacası, önemli ve büyük amaçlarınızı doksan günlük projeler halinde böldüğünüz zaman onları evcilleştirebilir, onlara kavuşabilirsiniz.

[Işıldayan Safir]

Kazananların Yedi Kuralı ve Bunların Uygulanışı

Kural 1: Fiziksel sağlığımız açısından pro-aktif ve prevantif olun.

Size bir vücut verilmiş. Onu ister beğenin, ister beğenmeyin, belli bir süre boyunca sizin vücudunuz o olacaktır. O vücudun sorumluluğunu üstlenin Vücudunuza eski arabanıza davranır gibi değil, bir uzay gemisine davranır gibi davranın.

Kural 2: Yaşamı sürekli bir öğrenme tecrübesi olarak görün.

Siz “hayat” adında gayrı resmi bir okula kayıtlısınız. Bu okulda geçirdiğiniz her gün, yeni bir ders öğrenme fırsatınız vardır. Bu öğrendiklerinizden bazıları çok hoşunuza gidecek şeylerdir, bazılarından da hiç hoşlanmayabilirsiniz. Ne olursa olsun, bu öğrenme deneyimlerinin hiç bitmemesini sağlayın. Başarıyı, bir kez ulaşıp işi tamamlayacağınız bir olay olarak değil, sürdürmek istediğiniz bir süreç olarak düşünün.

Bill Lear, başarının şımartamadığı, yeni iddialardan vazgeçiremediği insan tipine bir örnektir. Lear ömrü boyunca teneke ve kalay üzerinde çalışmıştı. Amerika’ya özgü, Henry Ford ve Thomas Edison türünden bir mucitti. Uçaklarda kullanılan bir seyir yardımcı aleti yapmış, ona Learoscope adını vermiş, servet kazanmıştı. Daha sonra streo sistemlerine ve iletişim uydularına eğilmişti. Learjet’i piyasaya ilk sunduğunda altmış yaşındaydı. Bu uçak çabucak bir numaralı iş adamı uçağı haline geldi. Son anlarında, lösemiden ölmek üzere olduğunu bildiği halde, hala Reno’daki laboratuarında çalışıyor, jet uçaklarından buhar motorlarına kadar türlü projelerle uğraşıyordu.

Kural 3: Ne ekersen onu biçersin.

Ne ekersen onu biçersin demek, bir beceriyi edinmek ve onun ustası olmak için nice çabalar, saatler, hatta yıllar yatırmak gerekir demektir.

Olimpiyat düzeninde yarışmak, her gün saatlerce çalışmayı gerektirir. Üstelik bu yalnızca katılabilmek içindir, yoksa kazanmak için değil. Asıl oyunlara hazırlanmak için, olayın yıllar öncesinden başlayarak full-time ve tümüyle adanmışlık gerekmektedir.

Kural 4: Hataları, doğru yola dönmeniz için düzeltici olarak görün.

Yanlış yada başarısızlık diye bir şey yoktur, yalnızca öğrenilecek dersler vardır. Büyüme bir bilgi kazanma sürecidir, deneme yanılma sürecidir, cesaretli tecrübeler sürecidir. Başarısızlıkla sonuçlanan girişimler de, o son başarıyı getiren hamle kadar değerli ve katkılıdır.

Kural 5: Başarı için kendi iç standartlarınızı oluşturun.

Kendinizi başkalarıyla ölçmeyin. Gerçi hepimiz kendimizi bir başkasının yanında düşünme eğilimindeyizdir, ama dünyadaki en mutlu insanlar, aslında başkalarına karşı rekabet içinde olmadıklarını bilirler. Onların başarısı, ellerinden gelenin en iyisini yapmaktan kaynaklanmaktadır.

Becerinizi ölçmek için başkalarına ihtiyacınız yoktur. Tek seyirciniz kendi öz saygınız olmalıdır. Ünlü bir sporcu maçlarda yoğun oyunu nasıl sürdürebildiği sorulduğunda, “Öyle oynamak zorundayım, çünkü kendi kendimle yaşamak zorundayım” demiştir.

Kural 6: Seçim sizindir. O halde kazanmayı seçin.

Hayatınızı nasıl yaşayacağınız size kalmıştır. İhtiyacınız olan tüm araçlar ve kaynaklar zaten elinizdedir. Onlarla ne yapacağınız, kendi kararınızdır. Seçim sizindir. Ve oyuna girmek için de hiçbir zaman geç kalmış sayılmazsınız.

Katolik bir rahibe olan Mary Martin Weaver yıllar önce elli beş yaşındayken atletizme başlamıştı. Çeşitli karşılaşmalarda kırk dört tane altın, gümüş ve bronz madalya kazandı. Nice kişinin uyuklama dalında altın madalyaya aday olduğu bir yaşta, Rahibe Mary, Kayalık Dağları İleri Yaş Yarışları’nda ve ABD Ulusal İleri Yaş Olimpiyatları’nda bir fikstür olmuştu.

“İnsanlar gevşiyor” diyordu. “Yalnız fiziksel olarak demek istemiyorum. Hiçbir şeyin fazlasını yapmak istemiyor insanlar. Ama uğraşmadıkça hiçbir şey size ödül getirmez. Yaş asla hayata tam anlamıyla katılma konusunda bir engel oluşturmamalı. En önemlisi hayattan mümkün olduğunca tat almak, başkaları için ve başkalarıyla birlikte bir şeyler yapmaktan asla korkmamaktır. Kazanmayı seçin.”

Kural 7: Sızlanmadan çalışmayı ve kazanmayı sürdürün.

Kaybeden tipler, kafalarında belli bir amaç olmaksızın, zevkli faaliyetlerle vakit geçirirler. Biz buna “hemen gelen zevkler” diyoruz. Kazanan tiplerse, kendilerine uzun vadeli olumlu sonuçlar getiren faaliyetleri seçerler. Bunlar da “ertelenen zevkler”dir.

[Işıldayan Safir]

Golf efsanesi Lee Trevino’nun bir röportajda söylediklerine bakınız:

İnsanlar bana sık sık: “Sen dünyanın en şanslı adamısın. Keşke ben de senin yapabildiğini yapabilseydim.” derler. Kendileri belki farkında değiller ama aslında büyük olasılıkla yapabilirler. Ne var ki, insanın fedakarlık yapmaya hazır olması gerekir. Bu bilgisayar operatörü için de böyledir, profesyonel futbolcu için de. Her boş saniyenizi, seçtiğiniz o alana harcamanız gerekir. Bu elbette ki bir sürü şeyi hiç yapamayacaksınız demektir. Bunlar arasında size zevk veren şeyler de bulunabilir. Golf dalında büyük potansiyele sahip pek çok oyuncu vardır ama amaçları için kendilerinden bir fedakarlık yapmaya hazır değillerdir. Çalışmayı öğleden sonra ikide kesip arkadaşlarıyla bira içmeyi yeğlerler.

[Işıldayan Safir]

Kendinizi Kendi Gözünüzde Onaylayan On İnanç

Aşağıda kendi hayatınıza katabileceğiniz, bu sayede kendinizi kabul etme ve kendinize güvenme duygularınızı güçlendirebileceğiniz on inanç bulacaksınız. Bu ilham verici fikirler, Terry Orlick’in “Mükemmelliği İzlemek” adlı kitabından alınmıştır.

1. Düşüncelerimi, duygularımı ve hareketlerimi kendim kontrol eder, onları sağlığımın, ilişkilerimin, işimin ve hayatımın kalitesini iyileştirecek biçimde kendim yönlendiririm.

2. Ben iyi, değerli ve her şeye layık bir insanım.

3. Kendim için bugün koyduğum amaçlara ulaşabilmeyi başarırım.

4. Sınırlarımı sınayacak risklere girme konusunda yeteneklerime ve yargılarıma güvenirim ve kararlarımın getireceği sonuç ve ödülleri kabul edip onlarla yaşamaya istekliyim.

5. Hayatımı dayandırdığım değerlerden sorumluyum.

6. Sorunlardan ve engellerden ders alırım, onların arasında büyüme iyileşme fırsatlarını bulurum.

7. Ruhum,zihnim ve vücudum güçlü bir ekip oluşturur ve ben de bunları sivrilmek için seferber ederim.

8. Ben kendi kendimin en dostu ve antrenörüyüm. Kendi kendimle konuştuğumda,teşvik edici, destekleyici ve saygılıyım.

9. Her gün daha bilgili, daha meraklı, daha özenli, daha uyumlu, daha başarılı oluyor, kontrolü elime daha iyi alabiliyorum.

10. Hayatımda ne olursa olsun, ben, mutlu olmaya karar verdim.

[Işıldayan Safir]

Şampiyonun İnancı

John Wooden, Indiana’nın Hall kasabasında, 1910 yılında, birbirlerini çok seven bir karıkocanın dört oğlundan biri olarak, bir çiftlik evinde dünyaya gelmiş. On iki yaşında yerel ilkokuldan mezun olduğunda babası ona yedi maddelik bir düstur vermiş. Uzattığı kağıdın başında “kendinden azami yararlanmak” diye yazılıymış. Wooden o günden beri hep bu kurallara göre yaşamaya çalışmış.

1. Kendine dürüst davran.

2. Her günü şaheserin haline getirmeye çalış.

3. Başkalarına yardım et.

4. İyi kitaplar oku.

5. Arkadaşlığı güzel sanatlardan biri haline getirmeye çalış.

6. Yağmurlu günler için kendine sığınak hazırla.

7. Her gün sana yol gösterilmesi için dua et, haline şükret.

Bunların basit ama güçlü yaşam kuralları öyle değil mi? Bir babanın oğluna ilkokuldan mezun olduğu için verebileceği hediyeler arasında en güzellerinden biri.

John Wooden, Martinsville lisesinde dikkati çeken bir basketbolcü oldu, ardından Purdue Üniversitesi’nde yıldız haline geldi. Hem oyuncu, hem antrenör olarak büyük şöhretler arasına giren tek kişi odur.

[Işıldayan Safir]

ZAFERİ HAK ETMEK

Winston Churchill’in İkinci Dünya Savaşı sırasında İngiliz halkına söylediği şeyler çok basit ve özlüydü ki zafer için dua ve ümit etmek iyidir ama esas önemli olan onu hak etmektir.

Churchill’e göre, zaferi sadece bedelini kan, ter ve gözyaşı olarak ödemek için çok sık ve uzun süre çalışmayı göze alanlar kazanırlar. Sıkı çalışma her türlü başarının temel taşıdır. O olmadan her şey anlamsız ve yararsızdır.

Eğer bütün büyük kuruluşlara, bütün büyük takımlara, bütün büyük insanlara bakacak olursanız, onların ortak yönünün ‘ikinciye bir şey yok’ tarzı bir çalışma ahlakı olduğunu fark edersiniz.

Ünlü bilim adımı Pasteur şöyle der: ”Bilim alanında rastlantılar ancak hazırlıklı dimağlar için mümkündür.” Başarı için başka bir yol olduğunu söylemek yalancı altın gibidir. Çevremizde yalancı altınları her gün görebiliriz. Bunlar kestirmeden başarı elde etmeye çalışan kimselerdir. Kolay yoldan kilo vermek, zorlanmadan iyi bir vücut sahibi olmak, kestirmeden zengin oluvermek.

Ama kestirme yollar başarısızlığa götürür.

Temel şudur: Ne kendi yaşamınızda, ne de etkilemeye çalıştığınız insanların yaşamında, çok çalışmadan anlamlı ve kalıcı hiçbir şey elde edilemez.

[Işıldayan Safir]

Hücum Planı

Hepimiz başarılı olmak isteriz. Hayallerimiz vardır, ama onları nasıl elde edeceğimize dair fikrimiz yoktur. Üzerinde durulacak nokta, başlangıçtan bitime kadar gerekli hiçbir plan, hiçbir vizyon (görüş) yoktur. Disiplin yoktur. Önce gidilecek yöne karar verilmelidir ve bunun da sadece bir yolu vardır: Planlama yapmak. Plansız olursak hedefimizden uzaklaşırız. Bu da zaman ve enerji kaybına neden olur. Çaba harcamak yeterli değildir. Çaba bir amaca ve doğrultuya yönelik olmalıdır.

Başarı kazanılmak isteniyorsa, bir hücum planına sahip olunmalıdır. Bu plan daha fazla başarılı olmak için yol güzergahındaki çeşitli istasyonları belirler. Plan on adımdan ibarettir.

Adım 1: Kendine güven kazanmak,

Adım 2: İddialı hedefler koymak,

Adım 3: Daima olumlu olun,

Adım 4: İyi alışkanlıklar edinin,

Adım 5: İletişim kurmada ustalaşın,

Adım 6: Örneklerden ders alın,

Adım 7: Baskıya önem verin,

Adım 8: Şiddetle azmedin,

Adım 9: Zorluklardan ders çıkarın,

Adım 10: Başarıyı canlı tutmak.

[Işıldayan Safir]

“Başarılı olmak bir tercihtir” adlı eserden alınan bu adımların Atatürk ve bazı liderlerde nasıl ortaya çıktığını örneklerle açıklayalım.

Adım 1: Kendine güvenme

Mustafa Kemal Atatürk dedi ki: “Her işittiğinize önem vermeyin. Pekala bilirsiniz ki ben, yaptığımı bilirim. Netice görmeseydim başlamazdım.”

“Bir fert için olduğu gibi, bir millet için de kudret ve kabiliyetini fiili eseriyle gösterip, ispat etmedikçe, itibar ve ehemmiyet beklemek beyhudedir. Zafer ‘zafer benimdir’ diyebilenin, muvaffakiyet ‘muvaffak olacağım’ diye başlayanın ve ‘muvaffak oldum’ diyebilenindir.”

Adım 2: İddialı hedefler ortaya koymak

En başarılı insanlar hayal kuranlar, büyük düşünmekten korkmayan ve büyük olmaya cesaret eden sıradan insanlardır. Eğer sıkı çalışmayı ve yaşamınıza disiplin getirmeyi arzu etmiyorsanız, bütün hayalleriniz gerçekleşmesi mümkün olmayan fantezilere dönüşerek uçar gider.

Hayaller varmak istediğimiz noktadır. Amaçlar ise oraya nasıl gideceğimizdir. Kendinize devamlı olarak başarılı olma arzunuzun değerli bir hedef olduğunu ve organize ettiğiniz hücum planınıza güvendiğinizi hatırlatmalısınız. Keza daha başarılı olmanın bir işlem olduğunu, küçük adımlarla ilerlenebildiğini ve genellikle eğlenceli olmadığı zamanlar da olabileceğini de hatırlatmalısınız.

Gözünüzü ödülden ayırmayın. Kendinize sonucun bütün sıkıntılara değeceğini devamlı olarak telkin etmelisiniz. Sporda buna her zaman rastlarız, bir takımın şampiyonluktan sonra fışkıran inanılmaz duygusallığı. Bunun bir kısmı şüphesiz zaferin heyecanıdır. Bunun fazlası da vardır. Oraya ulaşmak için ne kadar çok çalıştığının bilincine varmak ve bütün o uzun saatleri, o sıkı çalışmaları, bütün dökülen terleri hatırlamak gibi.

Adım 3: Daha olumu olun

Başarı için olumlu olmak şarttır

Adım 4: İyi alışkanlıklar edinin

Gününüzü ve faaliyetlerinizi organize edin. Günlük bir plan yaparak zamanınızı ve faaliyetlerinizi bir anda disiplin altına alırsınız. Günün avucunuzdan kaçması yerine onu yönetirsiniz. Plan aynı zamanda o günkü zayıf noktalarınızı ortaya çıkarması bakımından da yararlıdır.


Adım 5: İletişim kurmada ustalaşın

Hepimizin geliştirmesi gereken bir beceri de etkili iletişimdir. Birçok kimse iyi iletişimciliğin sonradan kazanılan bir özellik olmayıp doğuştan geldiğini, bazı insanların da doğal olarak iyi konuşmacı ve motive edici olduğunu düşünürler. Geri kalanların yedek kulübesinde oturmaya mahkum olduklarını sanırlar. Doğru değil. İletişim de bir alışkanlıktır. Ve bir alışkanlık olduğu için de öğrenilebilir ve ustalaşılabilir.