[bluemoon24]

Pervane 1803'te

Charles Dallery (1754-1845) adlı bir Fransız tarafından icat edilmiştir. Dallery

çeşitli dallarda ilginç icatlarda bulunmuş yetenekli bir teknisyendi. En yararlı

çalışmasını buharlı gemilerin gelişmesi alanında yaptı. 1788'de bir buharlı

araba, 1803'te tüpe benzeyen bir kazan yapmış ve sonunda aynı yıl Seine'de

pervaneyle ilerleyen bir gemi işletmişti. Böylesine değerli bir buluş karşısında

insanlar mucitini alaya almaz da ne yaparlardı!.. O kadar ki adamcağız bıkkınlık

ve üzüntüsünden pervaneyi kendi elleriyle parça parça etti. Sauvage'a

karşı kader daha da zalim davrandı. Boulogne-surmer'de gemi yapımcısı olan

Frederic Sauvage (1786-1857) da verimli bir mucitti. Pervanenin parlak

geleceğini tahmin ederek Dallery'nin tasarısını yeniden ele aldı ve onu kabul

ettirmek için üst üste denemeler yaptı. Ama ne yazık ki, mücadele yeteneğine

sahip bir insan değildi. Armatörler, Bilimler Akademisi, resmi makamlar, hepsi

yardım taleplerini reddettiler. 1832'de bir berat alabildi ama, bu hiç bir işine

yaramadı. Çünkü öteki beriki icadını uluorta çalıp kullanmakla kalmıyor,

durmadan aleyhine davalar açılıyordu. Öyle ki zavallıcık paralarının suyunu

çekmesine davaların aleyhine dönüşüne beratının kamu malı haline gelmesine ve

rakiplerinin icatlarını rahatça çalıp servetler edinmesine sadece tanık oldu.

İlk pervaneli gemiyi denize indiren sanayi alanında bir çok gelişmelerin

yaratıcısı İsveçli Johan Ericsson (1803-1889) oldu. 1837'de işleyen bir gemi

saatte 10 mil yol alıyordu. Amerikalılar Ericsson'u donanmalarının yapımını

gözetmek üzere ülkelerine çağırdılar. Öte yandan işi gemi mühendisliğine çeviren

İngiliz çiftçisi Francis Petty Smith (1808-1874), pervane ile işleyen bir gemi

inşa ederek 9 mil hıza ulaştı. Ve her yanda pervaneli gemiler yapılmaya

başlandı. Hepsi de pek güzel para kazandılar. Kimse ne berat düşündü, ne de

öncelik hakkı bildi. Sauvage ise hem umutlarını yitirmiş hem beş parasız

kalmıştı. Paris'te hastanelerden birinde ölüp gitti. 1840 yılını

hatırımızda tutalım: Liverpool-New York arasında ilk pervaneli gemi Britannia o

yıl işledi. 1843'te de Fransa, Napolyon adlı pervaneli gemisiyle 11 mil hıza

ulaştı. Durmadan artan ülkelerarası rekabetin sonucu olarak gemilerin hızı

artmakla kalmıyor, konfor ve makineler de gelişiyordu. Transatlantiklerin tonaji

1865'te 2.500 iken 1900'de 15.000 ton ve kırk yıl sonra da 40.000 tona yükseldi.

Hızları da New York hattı üzerinde 1840'ta 11 mil iken, 1900'de 22'yi ve 1939'da

30 mili buldu. Bu hız artışı makinelerin gittikçe güçlenip gelişmesinin

sonucuydu: Britannia 500 beygir, Etrusla (1885) 14.000 beygir, Lucanla (1893)

31.000 beygir-Mauretanta (1908) 70.000 beygir, Bremen (1933) 96.800 beygir, Rex

(1934) 120.000 beygirgücündeydiler.Makinelerin gelişmesiyle birlikte

pistonların yerini türbinler, kömürün yerini mazot aldı. Hızın artırılması için

çalışmalarının yanı sıra gemilere en gelişmiş hidrodinamik şeklin verilmesi

kaygısı da yer almıştı. Çizgilerin titizce hesaplanması sayesindedir ki,

Normande (1935) 160.000 beygirgücünde olduğu halde 200.000 beygirgücündeki Queen

Mary ile rekabet edebiliyordu. Okyanusaşırı hız rekoru sembolünün mavi

kurdele olduğunu biliyoruz. Bunu 1952'den beri Amerikan gemisi olan United

States elinde tutmaktadır. Aşılmaz bir rekoru kıran bu transatlantiğin hızı 35.6

mil/saat olup okyanusu 3 gün 10 saatte geçmiştir. Makineler hidrodinamik

alandaki gelişmelerin dışında, denizlere egemenlik mücadelesinde iki etken daha

büyük rol oynamışlardır. Biri, gemicilik yöntemlerinde kaydedilen ilerlemedir...

Bu konu, daha önce de sözünü ettiğimiz gibi bilimlerin tekniğe verimli

müdahalelerde bulunabildikleri bir alandır. Hadley'in yansımalı oktant'ı

(denizlerde yıldızların yüksekliğini ölçmeye yarayan araç) (1731), Alman Tobie

Mayer'in ay hareketleri tablosu (1767) ve İngiliz Harrison'un kronometresi

(1760) olmasaydı okyanusaşırı bağlantılarda ticaretin gerektirdiği dakiklik asla

sağlanamazdı. Buna haritaların geliştirilmesini ve deniz fenerlerinin

artırılmasını da eklemek gerekir. Bütün bu araçlar önceleri odunla

aydınlatılırken, sonra kömür ve 1823'ten başlayarak havagazı kullanılmıştı. Aynı

zamanda önce küre biçiminde olan; ışık yansıtıcıları daha sonra parabol biçimine

sokulmuştur. (1765.) Deniz egemenliğini aynı güçle destekleyen ikinci

etken XIX. yüzyılda başlayan benzeri görülmemiş ekonomik atılımdır. Bu yüzyıl,

kömür sayesinde İngiltere'nin dünya egemenliğini kurduğu, Almanya'nın sanayide

dev adımlar attığı Amerika'nın zenginlik ve dinamizmiyle ortaya çıktığı,

sömürgelerdeki zenginliklerin Avrupa'ya aktığı dönemdir. Bu denizaşırı

servetlerin parlaklığıyla gözleri kamaşan tüccar ve sanayicilerin buharlı gemiyi

desteklemekte çıkarları büyüktü. Bakışlar okyanuslar ötesi ticaretin ve

gemiciliğin gelişmesine öyle bir hayranlıkla dikilmişti ki, karalarda da malları

gitikçe daha uzaklara daha hızlı taşıma ihtiyacının doğduğunun ve bu alanda

gelişmeler kaydedildiğinin kimse farkında değildi. Bununla birlikte yolların,

bir ülkenin can damarları olduğu ve hayatında belli başlı rolü oynadığını

bilinci uyanmaktaydı.



Siyaset, Bilim Ve Tarih Bilinci (Doğan Özlem )The Benefits Of TreesEnerji TasarrufuAlternatif Ucuz Enerji KaynaklarıErozyonun Tanımı Ve ÇeşitleriDünyamızın HareketleriDoğalgazDeve KuşlarıTeknolojik CellatlarımızKüresel IsınmaÇimento İşkolu Ve SorunlarıAtmosferin Başlıca Gaz KirleticileriNükleer EnerjiYapay KristallerHyrogen Fuel  The Fuel Of FutureKentiçi Ulaşımı Ve Çevre SorunlarıPrcı HakkındaÇevre Kirliliği Ve SonuçlarıSivil SavunmaUluslararası Hukuk Ve Çevre