Duygusal Zeka (EQ)

[bluemoon24]

Tüm duygular harekete geçmemizi

sağlayan dürtülerdir.Aslında biz iki zihne sahibiz; birisi düşünüyor, diğeri ise

hissediyor. Birbirinden tamamen farklı bu iki kavrama tarzı, zihinsel

yaşantımızı oluşturmak için etkileşim halindedir.Akılcı zihin, bilincimize daha

yakındır, düşüncelidir ve tartıp yansıtabilir.Bunun yanında fevri ve

güçlü, bazen de mantıksız olan bir kavrama sistemi daha vardır; bu da duygusal

zihindir. Hisler yoğunlaştıkça duygusal zihin devreye girer ve akılcı zihin

etkisini yitirir.Duyguların, akıl üzerindeki etkisini anlamak için

beynin gelişimine bakmamız gerekir. Homo sapiens neokorteksi, düşüncenin

beşiğidir. Hissettiklerimize düşünce katar. Hayatta kalabilme üstünlüğü

neokorteksin strateji geliştirme, uzun vadeli plan yapma gibi kurnazlıklarına

borçluyuz.Amigdala, duygusal belleğin ve başlı başına anlamın deposudur;

amigdalasız yaşam, kişisel anlamlarından soyutlanmış bir yaşamdır. Amigdala,

psikolojik gözcü konumuyla ruh dünyamızda merkezi bir yere yerleşmiştir.

Doğrudan amigdalaya ulaşan duygular bizim en ilkel ve en güçlü hislerimizi

kapsıyor; işte bu devre, duyguların gücünü ve akla olan üstünlü ğünü çok iyi

açıklıyor.Hisler, bize doğru yönü gösterir; ondan sonra kuru mantık işe

yarar. Demek ki duygular mantıklı olmak için gereklidir. Bir bakıma; akılcı ve

duygusal olmak üzere iki beynimiz, iki zihnimiz ve iki farklı türden zekamız

vardır. Hayatı nasıl yaşadığımız her ikisi tarafından belirlenir. Sadece IQ

değil, duygusal zeka da önemlidir.Aslında akıl, duygusal zeka olmadan

tam verimli çalışamaz. Akademik zekanın, duygusal yaşamla pek ilgisi yoktur.

Kişiler arası ilişkilerde zeka, diğer insanları anlamaktır. Özbilinç, duyguları

idare edebilmek, kendini harekete geçirmek, başkalarının duygularını anlamak,

ilişkileri yürütebilmek, duygusal zekaya ait yeteneklerdir. İnsanı insan yapan

niteliklerin çoğu duygusal zekadan gelmektedir.Kararlar, salt mantığa

dayanarak alınamaz; kişinin güdülerine ve geçmiş deneyimlerden derlenmiş

duygusal bilgeliğe ihtiyaç vardır. Kişisel açıdan doğru kararlar verebilmenin

anahtarı, hislerine kulak vermektir. Bize sıkıntı veren duygulara hakim

olabilme, duygusal sağlığımızın anahtarıdır.Duyguların yoğunluğu ve süresi uygun

ölçüyü aşıyorsa, o zaman rahatsızlık veren uçlara, yani kronik kaygı, kontrolsüz

öfke ve depresyona doğru kayarlar.Duygusal zeka açısından umutlu olmak,

kişinin zorlu engeller veya yenilgiler karşısında bunaltıcı kaygıya,

teslimiyetçi bir tutuma ya da depresyona yenik düşmemesi anlamına gelir.

İyimserlik tıpkı umut gibi, zorluklara ve engellemelere rağmen genel olarak

hayatta herşeyin iyi gideceğine dair beklentidir. İyimserlik ve umut

öğrenilebilir. Her ikisinin de temelinde, psikologların özverimlilik dediği

görüş, yani kişinin hayatındaki olaylarla başedebileceğine dair inancı

vardır.Empatinin kökeni özbilinçtir.Başkalarının ne hissettiğini

kaydedememek duygusal zeka bakımından büyük bir eksikliktir. Çünkü duygusal

ahenk, empati yetisinden kaynaklanır; ahlakın kökleri empatide

bulunur.Her temasta duygusal sinyaller göndeririz ve bu sinyaller

bizimle birlikte olanları da etkiler. EQ, bu alışverişin idaresini içerir.

Sosyal zekanın temelinde ise grupları organize edebilme, tartışarak çözüm bulma,

kişisel bağlantı, sosyal analiz becerileri bulunur.Duygusal öğrenmede

cinsiyetler arasında farklılıklar vardır. Kızlar, sözlü-sözsüz duygusal

işaretleri okumakta, hislerini ifade etmekte ustalaşırken, erkekler,

incinebilirlik, suçluluk, korku ve acıyla ilgili duygularını en aza indirgemekte

beceri sahibi olur. Bu da ikili ilişkilerde ve evliliklerde önemli rol

oynar.Evliliklerde anahtar niteliğindeki yeterliliklerden biri, eşlerin

sıkıntılı hisleri kendi başına yatıştırmayı öğrenmesidir. Kendi kendine konuşma,

savunmacı olmayan dinleme ve konuşma, saygı ve sevgi evlilikte düşmanlığın önünü

keser.Gelecekte, EQ'nun temel becerileri ekip çalışmasında, işbirliğinde

ve insanların birlikte daha etkili çalışmayı öğrenmelerine yardımcı olunurken

büyük önem kazanacaktır. Duyguların sağlık açısından önemi incelendiğinde ise,

merkezi sinir sistemi ile bağışıklık sisteminin sayısız şekilde iletişim halinde

olduğu görüldü.Öfke, kaygı kronikleştiğinde, insanların bir dizi

hastalığa karşı direncini kırabilir. Depresyon ise kişilerin daha kolay

rahatsızlanmasına neden olmasa bile, özellikle durumu ağır olan hastaların tıbbi

açıdan iyileşmesini engelleyebilir ve ölüm riskini artırabilir. İyimserlik,

umut, duygusal desteğin ise şifa gücü vardır.Ayrıca, kronik ya da ciddi bir

hastalıkla savaşanların hislerini umursamayan tıbbi bir bakıma artık yetersiz

kalmaktadır. Tıbbın duygu ve sağlık arasındaki bağdan, yöntem açısından daha

fazla yararlanmasının zamanı çoktan gelmiştir.Ayrıca, çocukların

okuldaki başarısızlıklarının ardında da duygusal zekadan yoksunluk yer

almaktadır. Bir çocuğun okula hazır olması, nasıl öğreneceğine bağlıdır. Bunun

da 7 öğesi vardır: Güven, merak etme, amaç gütme, özdenetim, ilişki kurabilme,

iletişim yeteneği, işbirliği yapabilme. Duygusal dersler, (hatta kalbin en

derinlerinde yer eden, çocuklukta öğrenilmiş alışkanlıklar bile) yeniden

biçimlendirilebilir. Duygusal öğrenme yaşam boyu sürer.Mizaç, duygusal

hayatımızın özelliklerini oluşturan ruh halleri olarak tanımlanabilir.Genler tek

başına davranışı belirlemez; çevremiz, özellikle de büyürken yaşadıklarımız ve

öğrendiklerimiz, yaşam ilerledikçe mizaçla ilgili bir eğilimin nasıl ifade

bulacağını belirler. Duygusal yeteneklerimiz sabit veriler değildir; doğru bir

öğrenmeyle geliştirilebilirler.Alkoliklik, uyuşturucu bağımlılığı, yeme

bozuklukları gibi kötü alışkanlıklar depresyon, kaygı belirtilerini kendi

kendilerine tedavi etme yöntemi olarak gelişebilmektedir. Duygusal eğitim;

hisleri tanıyıp onları tanımlayacak bir sözcük oluşturma anlamında özbilinci;

düşünceler, duygular ve tepkiler arasındaki bağlantıları sezmeyi; bir karara

duyguların mı yoksa düşüncelerin mi hükmettiğini bilmeyi; farklı seçimlerin

sonuçlarını öngörmeyi ve bütün bu içgörüleri uyuşturucu kullanmak, sigara içmek

ve seks gibi konulardaki kararlarda uygulamayı içeriyor. Ayrıca, duygu yönetimi,

duyguların verimli kullanımı, empati, duyguları okuma, ilişkileri yürütme

yeteneklerini yerleştirmek de eğitime dahil.Yapılan araştırmalara göre,

duygusal okuryazarlık programları çocukları okuldaki başarı puanlarını ve

performansını iyileştirmektedir. Duygusal okuryazarlık karakter, ahlaki gelişim

ve yurttaşlık eğitimiyle birlikte gelişir.



Dr.charles V.ford ..yalan, Yalan, Yalan, Yalancılığın PsikolojisiSosyal Kuralların Psikolojisi (Muzaffer Şerif)Diyabetik Hastada Psikolojik SorunlarPsikolojik Cilk HastalıklarıYaratıcılıkYapısalcılıkSürrealist YaklaşımPragmatik YaklaşımKişisel Modernlik Yaklaşımlarıİşlevselcilikİnşacı YaklaşımFenomenolojik YaklaşımDiferansiyel YaklaşımPsikodinamik YaklaşımDavranışçı YaklaşımBiyolojik YaklaşımBilişsel Öğrenme YaklaşımıVroom'un Beklenti TeorisiTutkulu Aşk TeorisiSosyal Karşılaştırma Teorisi